Polskie Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół"
Z Wikipedii
 |
|
Polskie Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" – najstarsze polskie towarzystwo sportowe (gimnastyczne).
Spis treści |
[edytuj] Cel
Celem towarzystwa – zgodnie z ideałami jego twórców – było podtrzymywanie i rozwijanie świadomości narodowej oraz podnoszenie sprawności fizycznej polskiej młodzieży.
[edytuj] Historia
Towarzystwo (jego pierwsze gniazdo) zostało założone 7 lutego 1867 we Lwowie, na wzór "Sokoła" czeskiego (utworzonego przez Mirosława Tyrsza w 1862). Działało ono aktywnie również po odzyskaniu niepodległości i w całym okresie międzywojennym.
Pierwszymi działaczami towarzystwa we Lwowie byli: Klemens Żukotyński, Ludwik Goltental, Jan Żaplachta-Zapałowicz, Józef Milleret, Jan Dobrzański, Antoni Durski, Żegota Krówczyński.
Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” we Lwowie - zwane później "Sokołem Macierzą" - przez okres pierwszych 17 lat działało jako jedyne na ziemiach polskich. Jego kolejne gniazda powstawały pierwotnie w Galicji, gdyż to właśnie w tym zaborze Polacy posiadali największą swobodę działania m.in. tak powstało w Jaworznie. Jako pierwsze poza Lwowem, zawiązały się w 1884 gniazda – filie w Tarnowie i Stanisławowie. Rok następny wzbogacił sokolstwo o cztery nowe, ważne placówki: w Przemyślu, Krakowie, Kołomyi i Tarnopolu. Szczególnie ważne okazało się powstanie silnej organizacji sokolej w Krakowie, która zaczęła aktywnie oddziaływać na powstawanie nowych gniazd w Galicji Zachodniej.
W latach 1939-1988 sokolstwo polskie w kraju zamarło. Po wojnie zdelegalizowane przez władze PRL. Cały czas działały natomiast gniazda sokole na emigracji. Ponownie rodzimy "Sokół" odrodził się 10 stycznia 1989, zrzeszając obecnie ok. 10.000 członków zorganizowanych w 86 gniazdach. Organizacja ta jest członkiem Polskiej Rady Młodzieży.
Towarzystwo "Sokół" dało pośrednio początek wielu polskim klubom piłkarskim, kształtując u młodych osób modę na aktywność fizyczną i prezentując nowe dyscypliny sportu (w tym m.in. coraz popularniejszy na świecie football). Było ono co prawda organizacją dość konserwatywną, preferującą gimnastykę i szermierkę nad piłkę nożną - którą uważało się za rozrywkę "plebsu" - jednak niezadowoleni z takiego podejścia i spragnieni gry na świeżym powietrzu nastoletni sympatycy futbolu (którego skosztowali właśnie na treningach w "Sokole") opuszczali go, zakładając własne drużyny piłkarskie.
To właśnie podczas "II Zlotu Sokoła" - zorganizowanego we Lwowie 14 lipca 1894 - rozegrano pierwszy w dziejach ziem polskich prawdziwy mecz piłkarski (między reprezentacjami Sokoła lwowskiego oraz krakowskiego) i zobaczono premierowego gola (Włodzimierz Chomicki już w 6 minucie spotkania).
[edytuj] Ważne daty
- 7 lutego 1867 – zatwierdzenie statutu Towarzystwa gimnastycznego we Lwowie (pisownia oryginalna za Statutem)
- 25 lutego 1867 - zorganizowanie w Parku Jezuickim we Lwowie, za zgodą CK namiestnikostwa, zebrania założycielskiego towarzystwa
- 26 marca 1867 - Komitet Tymczasowy zaproponował na przewodniczącego towarzystwa dr. med. Józefa Millerta (późniejszego wiceprezydenta Lwowa), a na zastępcę hr. Jana Aleksandra Fredrę (syna Aleksandra)
- 1885 – rozszerzenie działalności Sokoła na zabór pruski
- 25 września 1895 - założenie w Bytomiu przez robotnika Józefa Tucholskiego pierwszego gniazda "Sokoła" na Śląsku,
- 1905 – rozszerzenie działalności Sokoła na zabór rosyjski, zdominowanie przez Ligę Narodową
- 1919 – zjednoczenie organizacji dzielnicowych, skutkujące powstaniem Związku Towarzystw Gimnastycznych "Sokół"
- 1939-1988 – zakaz działalności w kraju, ale działają polskie związki sokole we Francji, USA i Anglii
- 10 stycznia 1989 – pierwsza rejestracja gniazda sokolego w III Rzeczypospolitej
- 5 lipca 1989 - wpisanie do rejestru przez Sąd Wojewódzki w Krakowie stowarzyszenia pod nazwą: Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Krakowie
- 20 października 1989 - I Walne Zgromadzenie Wyborcze
- 21 lutego 1990 – zjazd założycielski Związku Towarzystw Gimnastycznych "Sokół" w Polsce
- 1 marca 1990 – rejestracja działalności Związku Towarzystw Gimnastycznych "Sokół"
[edytuj] Prezesi Związku Towarzystw Gimnastycznych "Sokół" w Polsce
- 26 marca 1867 – pierwszy przewodniczący dr Józef Millert
- 1919-1923 – mec. Bernard Chrzanowski
- 1923-1936 – hrabia Adam Zamoyski
- 1936-1939 - płk dypl. Franciszek Arciszewski
- 1989-1999 - Konrad Firlej
- od 1999 - dr Andrzej Bogucki
