Kolbuszowa

Nazwa miejscowości pochodzi od jej właściciela Kolbusza. Pojawiła się po raz pierwszy w 1503 r. na miejsce dawnych Porąb Wielkich. Samo imię wiąże się z podstawą Kolba-kłucie.

Miasto lokowane zapewne przed 1683 r. – wspomina o tym dokument Józefa Karola Lubomirskiego regulujący zasady handlu. Przez miasto wiódł ważny szlak handlowy Sandomierz – Przemyśl. Kolbuszowa jako posiadłość Leliwitów Tarnowskich należała do powiatu sandomierskiego, natomiast przynależność kościelna to diecezja krakowska, zaś po 1786 r. należała do diecezji tarnowskiej. W okresie zaborów należała do cyrkułu rzeszowskiego, a od 1867 r. stała się miastem powiatowym.

9 września 1939 doszło do dwudniowej bitwy stoczonej przez jednostki Wojska Polskiego z nacierającymi oddziałami niemieckiej 2 dywizji pancernej. Działające na terenie Kolbuszowej i okolic oddziały AK i BCh przyczyniły się m.in. do ujawnienia tajemnicy broni rakietowej V-1 i V-2, które były testowane przez Niemców na pobliskim poligonie w Bliznie / Pustkowie. W lipcu 1944 do Kolbuszowej wkroczyły oddziały Armii Czerwonej, przedtem jednak w ramach akcji "Burza" miejscowy oddział AK zaatakował wycofujące się wojska niemieckie – zginęło kilkudziesięciu partyzantów.

W 1964 r. doszło do uruchomienia odcinka linii kolejowej Rzeszów – Głogów Małopolski – Kolbuszowa, który w 1971 r. został przedłużony do Nowej Dęby i Tarnobrzega. Kolbuszowa zyskała wówczas połączenie kolejowe ze wszystkimi większymi ośrodkami miejskimi w Polsce łącznie z Warszawą. Było to uwieńczenie kilkudziesięciu lat starań, zapoczątkowanych jeszcze w czasach monarchii austrowęgierskiej.

1 stycznia 1999 Kolbuszowa ponownie stała się stolicą powiatu kolbuszowskiego.

[edytuj] Historia Żydów w Kolbuszowej

Pierwsi Żydzi osiedlali się tutaj w XVII w. Trudnili się wówczas handlem, rzemiosłem i wyszynkiem. W 1736 r. istniał już kahał z bóżnicą i mykwą, później powstały szkoła i szpital. W połowie XVIII w. Żydzi stanowili już połowę mieszkańców miasta. W 1866 r. miasto przyjęło wyjątkowy herb – z krzyżem greckim, gwiazdą Dawida i splecionymi w uścisku dłońmi.

We wrześniu 1941 Niemcy utworzyli tutaj getto, zamykając w nim 2,5 tys. osób. We wrześniu 1942 wszystkich wywieźli do getta w Rzeszowie.

Synagoga w Kolbuszowej

[edytuj] Warto zobaczyć

Park Etnograficzny – Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej funkcjonuje od roku 1978. Jest w nim eksponowane budownictwo Lasowiaków i Rzeszowiaków – grup etnograficznych zamieszkujących tereny środkowej i północnej części województwa podkarpackiego. Teren skansenu podzielono na dwa sektory. W każdym z nich odtwarza się tradycyjną zabudowę wsi z elementami charakterystycznymi dla danej grupy etnograficznej. Budownictwo Lasowiaków usytuowane jest w pn.-zach. części ekspozycji, a Rzeszowiaków w części pd.-wsch. Zagospodarowanie terenu oraz wyposażenie obiektów muzealnych daje obraz lasowiackiej i rzeszowskiej wsi z okresu XIX i początków XX w.
Kościół Parafialny pw. Wszystkich Świętych.
Cmentarz Żydowski – (Kirkut).
Rynek – typowy małopolski ryneczek który można przykryć dłonią (wschodnia ściana została spalona podczas II wojny światowej) z plantami i zabytkową studnią pośrodku.