Al-Dżamm
Z Wikipedii
Al-Dżamm (lub El-Dżem, El-Jem) (arab. الجم al-Jamm) miasto we wschodniej Tunezji, w Sahelu Tunezyjskim, w wilajacie Al-Mahdija.
Około 12 tys. mieszkańców (1993).
Prowincjonalne miasto rzymskie, założone jako Thysdrus w 46 p.n.e. w pobliżu dawnego miasta punickiego. W 689 było ono ośrodkiem antyarabskiego powstania Berberów.
[edytuj] Amfiteatr
Koło miasta na równinie w połowie drogi między Susą i Safakisem znajduje się wspaniały amfiteatr zbudowany w latach 230-238 n.e., którego pomysłodawcą najprawdopodobniej był cesarz Gordian I. Jest on najbardziej spektakularną rzymską budowlą w Afryce Północnej. Zachował się w lepszym stanie niż rzymskie Koloseum i jest trzecim co do wielkości amfiteatrem na świecie. Powierzchnia tego okazałego zabytku ma kształt elipsy o obwodzie 427 m, długosci 149 m i szerokości 124 m, widownia zaś wznosi się do 36 m. W szczytowym okresie mieściło się w nim 30-35 tys. widzów.
Budulec sprowadzano z oddalonych o 30 km kamieniołomów w Sulectum (dzisiejsza Salakta) na wybrzeżu, a wodę doprowadzono podziemnym akweduktem ze wzgórzpołożonych 15 km na północny zachód od miasta.
Amfiteatr był wiele razy wykorzystywany do celów obronnych. W jego murach pod koniec VII w. broniła się przed Arabami księżniczka berberyjska Al-Kahina.
W XVII w. wojska Mohammeda Beja wysadziły zachodnią część jego muru, aby rozgromić miejscowe plemiona. Wyrwa została poszerzona podczas kolejnej rebelii w 1850 r.
Zabytek ten został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO.
Obecnie można wejść na sam szczyt widowni i stamtąd podziwiać arenę, a także zobaczyć ciągnące się pod nią dwa długie korytarze, w których przebywali gladiatorzy, zwierzęta oraz inni uczestnicy krwawych spektakli, rozgrywających się ku uciesze zgromadzonych na trybunach tłumów.
W Al-Dżamm godne odwiedzenia są jeszcze ruiny mniejszego amfiteatru, wille rzymskie oraz muzeum ze wspaniałą kolekcją mozaik.
