ADHD

Z Wikipedii

	Zaburzenia hiperkinetyczne (zespoły nadpobudliwości ruchowej)
()
ICD-10:	F90
F90.0 Zaburzenie aktywności i uwagi
F90.1 Hiperkinetyczne zaburzenie zachowania
F90.2 {{{X.2}}}
F90.3 {{{X.3}}}
F90.4 {{{X.4}}}
F90.5 {{{X.5}}}
F90.6 {{{X.6}}}
F90.7 {{{X.7}}}
F90.8 Inne zaburzenia hiperkinetyczne
F90.9 Zaburzenie hiperkinetyczne, nieokreślone

ADHD – skrót z ang. Attention Deficit Hyperactivity Disorder, czyli Zespół nadpobudliwości psychoruchowej, określany w literaturze jako zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi lub zaburzenia hiperkinetyczne, jest to grupa zaburzeń charakteryzujących się wczesnym początkiem (zazwyczaj w pierwszych pięciu latach życia), brakiem wytrwałości w realizacji zadań wymagających zaangażowania poznawczego, tendencją do przechodzenia od jednej aktywności do drugiej bez ukończenia żadnej z nich oraz zdezorganizowaną, słabo kontrolowaną nadmierną aktywnością. (ICD-10 Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób, Urazów i Przyczyn Zgonów)

Uważa się, że ADHD występuje u 4-8% dzieci w wieku wczesnoszkolnym (6-9 lat), głównie chłopców, niezależnie od rasy i kultury. Następnie częstość występowania zmniejsza się o 50% na każde 5 lat, jednakże u 60% dorosłych utrzymują się niektóre cechy zespołu (noszą wtedy nazwę AADD -ang.Adult attention-deficit disorder).

Spis treści 1 Gdzie zaklasyfikować nadpobudliwość? 2 Przyczyny 2.1 Biologiczne 2.1.1 Korelacja czynników biologicznych ze społecznymi 3 Objawy 3.1 W sferze ruchowej 3.2 W sferze poznawczej 3.3 W sferze emocjonalnej 4 Główne cechy osobowości dziecka z zaburzeniami koncentracji uwagi 5 Diagnoza i wykrywanie 5.1 We wczesnym dzieciństwie 5.2 W wieku szkolnym 6 Działanie diagnostyczne i terapeutyczne 6.1 Ogólne zasady dotyczące postępowania wychowawczego 7 Polecana literatura 8 Linki zewnętrzne

[edytuj] Gdzie zaklasyfikować nadpobudliwość?

Zgodnie z obowiązującymi również w Polsce międzynarodowymi klasyfikacjami zaburzeń zdrowia, takimi jak np. DSM–III R, nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci zaliczana jest do grupy zaburzeń związanych z zachowaniami destrukcyjnymi. Natomiast wg cytowanej ICD–10, należy do "zaburzeń zachowania i emocji rozpoczynających się zwykle w dzieciństwie i wieku młodzieńczym"

• Według DSM-IV Zespół nadpobudliwości ruchowej z deficytem uwagi 314.01

Schemat aktywności fal theta w EEG
u osoby zdrowej (14 lat)
u osoby z ADHD (14 lat)

[edytuj] Przyczyny

[edytuj] Biologiczne

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej jest zespołem zaburzeń o podłożu genetycznym, który powoduje powstawanie objawów z trzech grup impulsywności, nadruchliwości i zaburzeń koncentracji uwagi, spowodowany jest zaburzeniami równowagi pomiędzy dopaminą i noradrenaliną w CUN

Objawy nadpobudliwości mogą również występować w wyniku uszkodzenia centralnego układu nerwowego, a także przy innych zespołach objawowych np. u pacjentów z łamliwym chromosomem X

[edytuj] Korelacja czynników biologicznych ze społecznymi

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej ma podłoże biologiczne to znaczy, że nie wynika on z błędów wychowawczych, czy czynników psychogennych.

Niektóre objawy podobne do zespołu nadpobudliwości psychoruchowej mogą występować u dzieci wychowywanych bez systemów zasad i konsekwencji, ale także np. u dzieci maltretowanych fizycznie lub psychicznie.

[edytuj] Objawy

[edytuj] W sferze ruchowej

• wyraźny niepokój ruchowy w zakresie dużej i małej motoryki
• niemożność pozostawania w bezruchu przez nawet krótki czas
• podrywanie się z miejsca
• bezcelowe chodzenie
• zwiększona szybkość i częsta zmienność ruchów (wrażenie ciągłego pośpiechu)
• bieganie
• przymusowe wymachiwanie rękami
• podskakiwanie
• wzmożone drobne ruchy kończyn (machanie nogami, poruszanie palcami rąk, ciągłe zajmowanie się rzeczami, które leżą w zasięgu rąk lub nóg, kiwanie się na krześle itp.)

[edytuj] W sferze poznawczej

• trudności w skupieniu uwagi (uwaga chwiejna, wybitnie zależna od czynników afektywnych)
• brak wytrwałości w przypadku małego zainteresowania i niedostrzegania bezpośredniej korzyści z działania
• wzmożony odruch orientacyjny
• pochopność
• znaczna męczliwość w pracy intelektualnej i związana z tym nierównomierna wydajność
• pobieżność myślenia
• przerzucanie uwagi z obiektu na obiekt (udzielanie nieprawidłowych, nieprzemyślanych odpowiedzi na pytania lub nieprawidłowe rozwiązywanie zadań)
• w badaniach inteligencji niektórzy autorzy stwierdzają poziom "poniżej spodziewanego", głównie w skalach wykonawczych
• trudności wizualno-motoryczne
• trudności syntetyzowania w myśleniu
• brak umiejętności planowania
• u wielu dzieci z zaburzeniami koncentracji uwagi występują pewnego rodzaju zaburzenia mowy lub języka, do których należą:
  • opóźnienie rozwoju mowy
  • kłopoty z artykulacją
  • problemy ze struktura zdania
  • nieprawidłowe układanie dźwięków
• Trudności stanowi również pisemne wyrażanie myśli i słuchowa

pamięć krótkotrwała

[edytuj] W sferze emocjonalnej

• nieopanowane, nieraz bardzo silne reakcje emocjonalne
• wzmożona ekspresja uczuć
• zwiększona wrażliwość emocjonalna na bodźce otoczenia
• wybuchy złości
• impulsywność działania

[edytuj] Główne cechy osobowości dziecka z zaburzeniami koncentracji uwagi

• nieustępliwość
• niskie poszanowanie własnej godności
• okresowo występująca depresja
• niedojrzałe zachowanie
• zaburzenia snu:
  • wczesne budzenie się
  • trudności z zaśnięciem
  • niespokojny sen
  • lunatykowanie lub mówienie przez sen (somnambulizm)
  • koszmary nocne
• zaburzenia apetytu:
  • przejadanie się
  • wybredność
  • specyficzny gust smakowy

[edytuj] Diagnoza i wykrywanie

Diagnoza różnicowa z zespołem Aspergera.

[edytuj] We wczesnym dzieciństwie

Diagnoza ADHD możliwa jest we wczesnym dzieciństwie na podstawie wymienionych niżej wystarczajacych objawów:

• ciągła aktywność ruchowa
• opóźniony rozwój mowy
• problemy ze snem
• problemy z jedzeniem, łącznie z występowaniem wymiotów, lub słaby odruch ssania
• ataki kolki, które mogą wynikać z uczulenia, ale również mogą być wynikiem zaburzeń koncentracji uwagi
• dzieci nadpobudliwe nie lubią (wg opinii wielu rodziców), gdy się je przytula

[edytuj] W wieku szkolnym

• niedostosowanie do wymagań szkolnych (zajęcia w pozycji siedzącej)
• nadmierna gadatliwość i impulsywność, która narzuca dziecku rolę błazna w oczach klasy
• problemy z koordynacją objawiające się przede wszystkim nieprawidłowym chwytaniem ołówka lub brakiem umiejętności zabawy w grupie
• coraz wyraźniejsze problemy z mową

[edytuj] Działanie diagnostyczne i terapeutyczne

1. ocena profilu psychoedukacyjnego, w skład którego wchodzi:

• test na inteligencję
• ocena osiągnięć dziecka w zakresie pięciu podstawowych umiejętności: czytania, literowania, liczenia, pisania i mówienia
  • testy inteligencji przeprowadza się z dwóch powodów:

- aby ocenić ogólne możliwości dziecka oraz zorientować się, czy istnieje znacząca różnica między możliwym a aktualnym poziomem osiągnięć w zakresie podstawowych umiejętności

- dzieci z zaburzeniami koncentracji uwagi maja charakterystyczną dużą rozpiętość w wynikach IQ

2. stwierdzenie pewnego stopnia niedojrzałości ośrodkowego układu nerwowego dziecka, np. poprzez korowe potencjały wywołane (EEG), co pozwala na dokładne stwierdzenie zaburzeń koncentracji uwagi u dzieci, a nawet na ich sklasyfikowanie.

Dzięki wszechstronnemu badaniu dziecka, w skład którego wchodzi badanie lekarskie, badanie psychopedagogiczne, badania neurofizjologiczne, ocena mowy oraz terapia zajęciowa, tylko u nielicznych dzieci z zaburzeniami koncentracji uwagi diagnoza nie ujawnia problemu.

Zdecydowana większość będzie sklasyfikowana jako pacjenci z łagodną, średnią lub ciężką postacią zaburzeń koncentracji uwagi. Badania wykażą też, czy nadpobudliwość jest częścią obrazu klinicznego choroby, czy nie. W ten sposób zdiagnozowane dziecko, można poddać właściwej terapii.

3. Sposoby działania:

1.Terapia behawioralna: celem jest modyfikacja zachowania dziecka poprzez wygaszanie złych nawyków, a wzmacnianie dobrych (zasada nagradzania i karania). Postępy widoczne są po długim czasie.

2.Nauczanie wyrównawcze: dodatkowe zajęcia podczas których, dziecko nabywa pewnych nawyków pomocnych w uczestniczeniu w zajęciach. Ważne jest tutaj zaangażowanie rodziców.

3.Terapia mowy i języka: u dzieci nadpobudliwych psychoruchowo mogą występować zaburzenia mowy (takie jak jąkanie, problemy z artykulacją), dlatego w takich przypadkach niezbędna jest pomoc logopedy.

4.Terapia zajęciowa: nacisk głównie na prawidłowy rozwój motoryczny dziecka (u dzieci nadpobudliwych, często występuje lateralizacja skrzyżowana, co może powodować duże problemy w funkcjonowaniu).

5.Kontrola dietetyczna: istnieje przypuszczenie, że spożywanie takich produktów jak: kakao, środki konserwujące, barwniki, salicylany i cukier mogą dodatkowo wzmagać aktywność dziecka – jednak brak na ten temat dokładnych badań naukowych.

6.Leczenie farmakologiczne: w Polsce jest bardzo rzadko stosowane. Leki takie jak Ritalin, Dexedrine, Cylert, poprawiają przebieg procesów neurochemicznych zachodzących w mózgu.

[edytuj] Ogólne zasady dotyczące postępowania wychowawczego

1. Cel, do którego ma prowadzić działanie dziecka, nie może być zbyt odległy (niecierpliwość).

2. Konsekwentne przyzwyczajanie dziecka do kończenia każdego rozpoczętego zadania.

3. Stała kontrola i przypominanie o zobowiązaniach:

• zakres określonych obowiązków musi być dostosowany do możliwości i ograniczeń dziecka
• trzeba zaoszczędzić wystąpienia dodatkowych niepotrzebnych bodźców
• nie dać się zdominować dziecku
• należy przygotować dziecko do przezwyciężania trudności (a nie chronić przed nimi)
• po wystąpieniu konfliktu – należy go przedyskutować z dzieckiem w atmosferze spokoju i rzeczowości, po uspokojeniu dziecka
• należy unikać agresji słownej i fizycznej, która bardzo mocno pobudza dodatkowo dziecko (może doprowadzić do objawów nerwicowych takich jak: lęki, moczenie nocne, natręctwa, czy też reakcje obronne: arogancka postawa, agresja, kłamstwa, a nawet doprowadzić do niewłaściwego rozwoju osobowości);
• Pomoc w nauce
  • czytanie – ze względu na małą zdolność koncentracji, opowiadania powinny być ciekawe
  • czytanki powinny być opowiedziane przez dziecko (w celu skontrolowania zapamiętanego tekstu)
  • odrabianie lekcji powinno się odbywać o regularnych porach (w domu powinien wtedy panować względny spokój)
  • dziecko powinno wykonywać prace zręcznościowe (uczą cierpliwości, a także skrupulatności)
  • zasada trzy R: rutyna, regularność, repetycja

Nauka powinna odbywać się pod kontrolą rodziców.

[edytuj] Polecana literatura

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci ze szczególnym uwzględnieniem ADHD
• Rola diety w leczeniu ADHD
• Kampania na rzecz ADHD
• W zakładce „Punkt odreagowania” felietony Joanny Szczepkowskiej na temat osób z ADHD
• Jak sobię radzę?