DSM-IV
Z Wikipedii
DSM-IV (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) jest to system diagnozy nozologicznej Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Stanowi narzędzie dla lekarzy rodzinnych, psychiatrów, psychologów i psychoterapeutów.
Diagnosta korzysta z pięciu wymiarów, czyli osi. Służą one nie tylko klasyfikacji zaburzenia, ale także prognozie i planowaniu leczenia.
- Oś I - Zespoły kliniczne. Na tej osi koduje się rozpoznanie.
- Oś II - Zaburzenia rozwojowe i zaburzenia osobowości. Wymienia się tu zaburzenia, których początek przypada na okres dzieciństwa i pokwitania.
Rozpoznania mogą być umieszczane jednocześnie na osiach I i II. Rozpoznanie wymienione na osi I lub II, przesądzające o zgłoszeniu się do lekarza lub skierowaniu do szpitala, nazywa się rozpoznaniem głównym lub zasadniczym.
- Oś III - Odchylenia w stanie fizycznym i choroby. Na tej osi umieszcza się schorzenia somatyczne.
- Oś IV - Nasilenie stresu psychospołecznego. Stopień urazu psychicznego pacjenta wyznacza się według skali przedstawionej w tabeli 1. Dokonując oceny, należy uwzględnić okres ostatnich 12 miesięcy. Brak stresu psychicznego otrzymuje wartość 1 najcięższy stres — 6.
- Oś V - Ogólna ocena funkcjonowania. Uwzględnia się najwyższy poziom sprawności pacjenta, jak to przedstawia tabela 2. Ocenie podlega okres ostatnich 12 miesięcy.
Po postawieniu rozpoznania należy dodatkowo wykonać następujące zadania:
- Interpretacja psychodynamiczna - opis mechanizmów obronnych służących do przezwyciężania lęku, zwięzłe ujęcie czynników psychicznych i zdarzeń wyzwalających zaburzenia i podtrzymujących chorobę.
- Rozpoznanie różnicowe - wyklucza się inne schorzenia psychiczne i somatyczne.
- Rokowanie - uwzględniając dane z wywiadu, aktualny stan psychiczny oraz analizę korzystnych i niekorzystnych czynników mających wpływ na rokowanie, można przewidzieć przebieg i ustąpienie choroby.
- Plan leczenia - należy przedstawić rodzaj proponowanego leczenia. Powinno się też ocenić poziom gotowości chorego do współpracy, jego wiarygodność, krytycyzm, wgląd we własną chorobę i inteligencję, a także znaczenie tych czynników dla leczenia.
Spis treści |
[edytuj] Skala nasilenia stresu psychospołecznego dla dorosłych
TABELA 1
| Stopień | Określenie | Przykłady urazów | |
| nagła przyczyna | dłużej trwająca przyczyna | ||
| 1 | Nie występuje | Nie ma żadnych nagłych wydarzeń, które odegrałyby rolę w chorobie |
Nie ma żadnych dłużej trwających okoliczności, które odegrałyby rolę w chorobie
|
| 2 | Nieznany |
Zerwanie z partnerem. Początek nauki szkolnej. Opuszczenie domu przez dziecko.
|
Kłótnie w rodzinie. Niezadowolenie z pracy. Zamieszkiwanie niedaleko części miasta charakteryzującej się dużym nasileniem przestępczości.
|
| 3 | Umiarkowany |
Ślub. Separacja. Utrata pracy. Przejście na emeryturę. Poronienie.
|
Konflikty małżeńskie. Poważne trudności finansowe. Kłopoty z przełożonymi w pracy. Samotne wychowywanie dziecka.
|
| 4 | Ciężki |
Rozwód. Przyjście na świat pierwszego dziecka.
|
Bezrobocie. Bieda.
|
| 5 | Bardzo ciężki |
Śmierć współmałżonka. Ciężka choroba fizyczna. Gwałt.
|
Poważna, przewlekła choroba fizyczna własna lub dziecka. Nieustanne znęcanie się fizyczne i wykorzystywanie w pożyciu płciowym.
|
| 6 | Skrajny |
Śmierć dziecka. Samobójstwo współmałżonka. Znaczne straty w wyniku katastrofy.
|
Pojmanie za zakładnika. Pobyt w obozie koncentracyjnym.
|
| 0 | Brak wystarczających danych lub nie wystąpiły żadne zmiany sytuacji |
-
|
-
|
[edytuj] Ogólna skala oceny funkcjonowania według DSM-IV
[edytuj] Należy uwzględniać sprawność funkcjonowania w zakresie życia psychicznego, społecznego i zawodowego. Każdy z czynników należy umieścić w pewnym ciągu, którego jednym biegunem jest zdrowie, drugim zaś choroba. Pomija się upośledzenie funkcjonowania spowodowane czynnikami fizycznymi lub środowiskowymi.
TABELA 2
|
Skala
|
Objawy
|
| 90 | Objawy nie występują lub są wyrażone bardzo łagodnie (np. lekki niepokój przed egzaminem), sprawne funkcjonowanie pod każdym względem, zainteresowanie wieloma rodzajami aktywności i zaangażowanie w nie, powodzenie w życiu społecznym, ogólne zadowolenie z życia, przeciętna liczba codziennych trudności i zmartwień (np. rzadkie kłótnie rodzinne). |
| 81 | |
| 80 | Objawy, jeśli już się pojawią, to mają charakter przemijający i przypuszczalnie stanowią reakcję na urazy psychospołeczne (np. niemożność skupienia się po kłótni rodzinnej), tylko nieznaczne upośledzenie funkcjonowania w życiu społecznym, zawodowym lub w szkole (np. przejściowe pogorszenie wyników w nauce). |
| 71 | |
| 70 | Nieliczne objawy o niewielkim natężeniu (np. przygnębienie i łagodna bezsenność) lub pewne trudności w życiu zawodowym, społecznym i w nauce (np. sporadyczne wagary, podkradanie w domu), jednak zasadniczo poziom funkcjonowania okazuje się niezły, ma wielu przyjaciół. |
| 61 | |
| 60 | Umiarkowane natężenie objawów (np. spłycenie afektu i drobiazgowość wypowiedzi, rzadkie napady paniki) lub wyraźne pogorszenie poziomu funkcjonowania w życiu społecznym, zawodowym i szkole (np. niewiele osób znajomych, konflikty z współpracownikami). |
| 51 | |
| 50 | Poważne objawy (np. myśli samobójcze, nasilone zachowania rytualne w natręctwach, częste kradzieże w sklepie) lub każde poważne upośledzenie funkcjonowania w życiu społecznym, zawodowym i szkolnym (np. brak znajomych, ciągłe zmiany miejsca pracy). |
| 41 | |
| 40 | Obniżenie poczucia rzeczywistości i pogorszenie komunikacji z otoczeniem (np. okresami wypowiedzi są nielogiczne, niezrozumiałe lub niezwiązane z tematem) lub wyraźne upośledzenie funkcjonowania dotyczące kilku sfer: pracy lub szkoły, życia rodzinnego, a także krytycyzmu myślenia lub nastroju (np. osoba cierpiącą na depresję unika znajomych, zaniedbuje rodzinę i okazuje niemożność wykonywania pracy zawodowej, dziecko często bije młodsze rodzeństwo oraz jest nieposłuszne i uczy się coraz gorzej). |
| 31 | |
| 30 | Zachowanie w znacznym stopniu jest kształtowane przez urojenia i omamy lub wyraźne trudności w komunikacji bądź znaczne obniżenie krytycyzmu (np. okresowe rozkojarzenie, wyraźne niedostosowanie zachowania, nasilone tendencje samobójcze) lub niezdolność do prawidłowego funkcjonowania niemal na każdym polu (np. leżenie przez cały dzień, niepodejmowanie pracy, brak domu i jakichkolwiek znajomych). |
| 21 | |
| 20 | Stwarzanie pewnego zagrożenia dla siebie lub dla innych (np. próby samobójcze bez wyraźniejszego pragnienia śmierci, częste zachowania agresywne, podniecenie maniakalne) lub okresowo naruszanie elementarnych zasad higieny osobistej (np. brudzenie kałem) lub znaczne zaburzenie komunikacji (np. nasilone rozkojarzenie lub mutyzm). |
| 11 | |
| 10 | Stałe poważne zagrożenie dla siebie i innych (np. powtarzające się pobicia) lub stałe nieprzestrzeganie elementarnych zasad higieny osobistej lub poważne zamachy samobójcze z wyraźnym pragnieniem śmierci. |
| 1 |
na podstawie: Kaplan H.I., Sadock B.J., (1995), Psychiatria kliniczna. Rosenhan D.L, Seligman M.E.P, (1994), Psychopatologia.
Zobacz też: ICD-10
[edytuj] Linki zewnętrzne:
 |
Przeczytaj też zastrzeżenia dotyczące pojęć medycznych na Wikipedii! Wikipedia:Wikiprojekt Nauki medyczne • Portal:Nauki medyczne |
|
