Vijfde colonne
De vijfde colonne is een term die gebruikt wordt om aan te geven dat er in een land of een andere eenheid bepaalde krachten aanwezig zijn die voor de vijand werken.
[bewerk] Herkomst
Het woord is afkomstig uit de Spaanse Burgeroorlog (1936 - 1939). Generaal Emilio Mola had deze term in 1936 in een propagandatoespraak gebruikt om de aanhangers van de nationalisten die zich in Madrid bevonden, mee aan te duiden. Pas in 1939 wist Francisco Franco de stad te veroveren, met vier colonnes. Mola was toen al 2 jaar dood.
Eerder was de naam ook al eens door Lev Trotski gebruikt voor het Vijfde Leger, dat tijdens de Russische Burgeroorlog als elite-eenheid was opgericht.
Na de Duitse inval in mei 1940 was men in Nederland bang dat de NSB en de in dat land wonende Duitsers een vijfde colonne zouden vormen.
Deze term werd ook gebruikt door Paul-Henri Spaak bij de Verenigde Naties om de negatieve werking van de communistische partijen in Westerse landen te duiden.
De naam werd ook gebruikt tijdens het zogenaamde 'McCarthyisme' in de Verenigde Staten waarbij vermeende sympathisanten met het communisme werden opgepakt. Republikeins senator Joseph McCarthy meende dat er in de VS een soort van vijfde colonne was die het land uiteindelijk omver zouden werpen. Dit ontketende een heksenjacht op de in de VS wonende communisten.
[bewerk] Recent gebruik
Ook in recenter tijden werden in het politieke debat groeperingen als een potentiële vijfde colonne benoemd. De beschuldiging werd bijvoorbeeld gericht aan de CPN en aan de vredesbeweging. Met name Theo van Gogh gebruikte de term regelmatig wanneer hij het had over in Nederland wonende moslims.
