Validiteit
De validiteit van een test of een meting is de mate waarin de test of de meting aan zijn doel beantwoordt. Validiteit is dus geen statische eigenschap van een test of meting, men kan niet zeggen dat de ene test valide is en de andere niet. De test kan immers voor verschillende doelen gebruikt worden, zodat hij de ene keer valide is en de andere keer niet. Wanneer men wil weten hoe lang iemand is, dan is het meten van iemands lichaamslengte bijvoorbeeld een valide meting. Maar wanneer men is geïnteresseerd in het IQ, dan is het meten van lichaamslengte niet valide.
De belangrijkste soorten validiteit die in de Nederlandstalige literatuur worden onderscheiden zijn begripsvaliditeit en predictieve validiteit:
- Predictieve validiteit heeft betrekking op de vraag in hoeverre de test of meting voorspellende waarde heeft. Bij psychologische tests gaat het bijvoorbeeld om de vraag of men naar aanleiding van de test inderdaad kan concluderen of iemand aan een bepaalde psychische aandoening lijdt. “Voorspellen” gaat in dit geval dus niet alleen over toekomstige zaken (predictie), maar ook over verschijnselen in het heden of zelfs het verleden.
- Begripsvaliditeit heeft betrekking op het theoretische begrip waarmee de test een verklaring wil geven voor het testgedrag. Begripsvaliditeit is van belang als de test een bepaalde capaciteit, persoonlijkheidstrek of attitude verantwoordelijk acht voor de testscore. Wanneer men in een test het aantal dienstjaren opvat als indicator voor arbeidstevredenheid, dan is de vraag naar begripsvaliditeit de vraag naar de mate waarin het aantal dienstjaren inderdaad een indicator is voor arbeidstevredenheid.
In de Angelsaksische literatuur onderscheidt men ook andere soorten validiteit. Veel van deze onderscheidingen zijn in wezen een fijnere differentiatie van de hoofdcategorieën predictieve validiteit en begripsvaliditeit.
- Predictive validity is niet precies hetzelfde als het Nederlandse begrip “predictieve validiteit”. Bij predictive validity gaat het uitsluitend om het doen van voorspellingen over de toekomst. Een schatting van de predictive validity van een test krijgt men door de voorspellingen te vergelijken met metingen op een ander tijdstip.
- Omdat het vaak onmogelijk is om op een toekomstig criterium te wachten, maakt men ook wel een gebruik van het begrip concurrent validity. Men beoordeelt deze vorm van validiteit door na te gaan hoezeer de resultaten corresponderen met gelijktijdig beschikbare criteriumgegevens. Men vergelijkt testresultaten van leerlingen bijvoorbeeld met prestatiebeoordelingen van een leraar.
Zie ook: Testleer - Betrouwbaarheid
