Vajgatsj
| Vajgatsj | |
| Basisgegevens | |
| Locatie | tussen de Barentszzee en Karazee |
| Eilandengroep | |
| Coördinaten | 70°28′NB 59°03′OL |
| Land | Rusland |
| Hoofdplaats | |
| Oppervlakte | 3383 km² |
| Omtrek | |
| Inwonertal | |
| Landgebruik | |
| Overig | |
Vajgatsj (Russisch: Вайгач; [Vajgatsj]) is een Russisch eiland in de Noordelijke IJszee op de grens van de Petsjorazee (onderdeel van de Barentszzee) en de Karazee. Het eiland vormt de grens tussen Europa, waarvan het deel uitmaakt, en Azië en ligt tussen het Russische vasteland in het zuiden en Nova Zembla in het noorden. Het wordt door sommige wetenschappers gezien als een verlenging van het Oeralgebergte na het Paj-Choj-Gebergte. Het wordt gescheiden van het vasteland door de Straat Joegor en van het zuidereiland van Nova Zembla door de Karische Poort. Het eiland is onderdeel van het autonome district Nenetsië, dat weer onderdeel is van de oblast Archangelsk. In het noorden liggen de plaatsen Dolgaja Goeba en Vajgatsj (waar zich de kustinstallaties bevinden) en in het zuidwesten de plaats Varnek aan de Lyamsjinabaai, die gezamenlijk ongeveer 100 inwoners hebben. Het zuidelijkste punt heet Kaap Greben.
[bewerk] Geschiedenis
Het eiland, dat met een oppervlakte van 3383 km², een lengte tot 100 kilometer (zuidoost-noordwestelijke richting) en een breedte tot 45 kilometer (zuidwest-noordoostelijke richting) ongeveer even groot is als de Nederlandse provincie Overijssel, was tot de 19e eeuw een belangrijke heilige plaats van de Nenetsen, die hier naar rendieren zochten. Zij brachten elk jaar rituele offers op de berg Primetnaja (108 meter hoog) waar schedelvormige houten heiligen geschilderd met bloed van heilige dieren (vooral rendieren) stonden. In het Nenets werd het eiland vroeger dan ook Hebidja Ja ("land van de heiligen") genoemd en het was verboden om er te wonen. Nu wordt het eiland "aangeslibte kust" genoemd in het Nenets. De naam Vajgatsj is waarschijnlijk afkomstig van haar ontdekker in de 16e eeuw. Het eiland werd voor het eerst bezocht door Europese poolonderzoekers, waaronder Willem Barentsz.
In de tijd van Stalin was er een Goelagkamp, waar dwangarbeiders in de koper- en zinkmijnbouw moesten werken.
[bewerk] Fysische geografie
Vajgatsj wordt hoofdzakelijk gevormd door argilliete leistenen, kalksteen en zandsteen. Er liggen vele kleine riviertjes (20–40 km lang), moerassen en kleine meertjes op het eiland, dat verder vooral wordt bedekt met toendravegetatie. Het eiland is tot 170 meter hoog en kent een gemiddelde temperatuur van −20°С in februari tot 5°С in juni.
De inheemse dierenwereld bestaat uit ijsberen, zeeroofdieren en walrussen en een grote zwemvogelpopulatie van eend- en ganssoorten.
