Structuralisme (architectuur)
 Deze pagina is buiten gebruik genomen 
Hier is mogelijk ook een meer gedetailleerde reden voor verwijderingsnominatie te vinden. Het is mogelijk dat de tekst met toestemming van de auteur of van een andere bron gekopieerd is, maar dat dit niet duidelijk gemaakt is bij het aanmaken van dit artikel. Indien dit het geval is, kaart dit dan a.u.b. aan op de overlegpagina van dit artikel en op de betreffende verwijderlijst. Als je een auteursrechtvrije invulling voor deze pagina weet, aarzel dan vooral niet en vervang deze tekst door jouw bijdrage. Vergeet deze pagina dan niet van de verwijderlijst te halen! Als het artikel dusdanig is verbeterd en aangepast dat het wel binnen Wikipedia past, kan dit sjabloon verwijderd worden. Geef dit aan op de lijst door het toevoegen van de reden. (↓) |
Structuralisme (architectuur, 1959-1990) In de Nieuwe Zakelijkheid, destijds een invloedrijke stroming in architectuur en stedebouw stonden thema's als functiescheiding, helderheid, overzicht en een strakke ordening van gebouwen centraal. De architecten van het Structuralisme, een grotendeels tot Nederland beperkt gebleven architectuurstroming, ook wel de Forum groep genoemd naar het gelijknamige tijdschrift, zetten zich af tegen de principes van de Nieuwe Zakelijkheid ( het nieuwe bouwen ), die volgens hen resulteren in te eenvormige en te grootschalige gebouwen. Met name Aldo van Eyck spuidde met anderen zijn aversie in het tijdschrift Forum. Het functionalisme had de creativiteit gedood en de mens vergeten. Uit de Afrikaanse stedenbouw haalde Van Eyck het idee dat de complexiteit van de samenleving en de menselijke emotionele en sociale behoeften in de bouw moest worden weerspiegeld. Grote complexen worden door hem opgebouwd uit kleine eenheden op een menselijke schaal. Ook Hertzberger ontwikkelt een gebouw vanuit een aaneenschakeling van zogenaamde basiseenheden (structuralisme). Het resultaat van deze aaneenschakeling van repeterende vormen geen afgerond gebouw is, maar een struktuur die in principe in alle richtingen is uit te breiden.
Een belangrijke doelstelling van het structuralisme was het 'ruimte geven' van sociale structuren. Een gebouw moet meer zijn dan een optelling van functies. In het structuralisme, dat een humanistische grondslag heeft, stond de mens centraal, en vooral zijn sociale contacten. Om die uit te lokken stonden deze architecten een multifunctioneel ruimtegebruik voor; dat zou veel verschillende mensen uitnodigen tot ontmoetingen. Rigide functiescheiding en overzicht, maakt plaats voor multi-functionaliteit en onoverzichtelijkheid. Deze aanpak resulteerde in complexe bouwsels van trappetjes, nisjes en steegjes waarin je ogenblikkelijk de weg kwijt raakt. Het onoverzichtelijke karakter brengt echter wel een zekere levendigheid en intimiteit, ja haast knusheid met zich mee. Het idee erachter is dat zij mensen zou kunnen uitnodigen tot een ontmoeting, waardoor het structuralisme ook wel eens ontmoetingsarchitectuur wordt genoemd. Het is ongetwijfeld met de beste bedoelingen ontworpen, maar menselijk gedrag vastleggen in steen en beton bleek in vele gevallen toch niet zo'n succes.
Kenmerk van het structuralisme is dat de gebouwen zijn opgebouwd uit een aantal, veelal dezelfde, kleinere eenheden. De kleinste eenheden, zijn terug te voeren op de menselijke maat. De gebouwen hebben vaak een opbouw die doet denken aan een soort dorp of kleine stad. De projecten hebben meestal een decentrale opbouw, collectieve ruimtes en meedere ingangen. De projecten zijn vaak voorbereid op toekomstige uitbreidingen, dit kan door nog meer dezelfde elementen aan het gebouw te koppelen. De kubusvorm wordt veel gebruikt in het structuralisme.
"Structuralisme gaat over het onderscheid tussen een kader of structuur met een lange levenscyclus en een invulling met een minder lange cyclus", Herman Hertzberger.
Piet Blom is ook een leerling van Van Eyck. Hij haalt zijn inspiratie ook uit (Noord)afrika. Hij plaatst woningen op een verhoging zodat daaronder ruimte ontstaat voor gemeenschappelijke voorzieningen, zoals winkels. In Helmond en Rotterdam werkt hij dit uit in paalwoningprojecten. Piet Blom bedacht de Kasbah-woningen, geïnspireerd op de Afrikaanse architectuur. De woningen zijn verhoogd gebouwd, waardoor op de begane grond gemeenschapsruimtes ontstaan. Ook zijn de woningen zeer dicht op elkaar gebouwd, dit alles om het sociale contact te bevorderen. De open gemeenschapsruimtes hebben echter zeer te lijden onder het Nederlandse klimaat. Piet Blom heeft ook de kubuswoningen gebouwd met dit uitgangspunt dat gebruikt en bedacht is bedacht door de architect Corbusier, namelijk dat er gebouwd wordt op “pilotis” (kolommen), zodat de ruimte waarop het gebouw staat, vrij is.
Door de steeds strengere isolatie-eisen in Nederland werd het steeds lastiger gebouwen volgens de principes van het structuralisme te realiseren.
Architecten: Piet Blom, Joop van Stigt, Herman Haan, Aldo van Eyck en Herman Hertzberger.
Belangrijke gebouwen: De Kasbah, Hengelo Kubuswoningen (Blaakoverbouwing) Burgerweeshuis, Amsterdam Ministerie van Buitenlandse Zaken, Den Haag Centraal Beheer, Apeldoorn Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Den Haag
