Station 's-Hertogenbosch

Coördinaten:
51° 41' 25" NB 5° 17' 36" OL

Het tweede station 's-Hertogenbosch omstreeks 1900

Station 's-Hertogenbosch 1983 met De Draak op voorgrond

Station 's-Hertogenbosch, zicht op stationsplein

Huidige station van 's-Hertogenbosch

Perronkap van het tweede station, zoals die bewaard is gebleven

Lijnen

Lijn H


km:	station:
0	Utrecht Centraal
1	Utrecht Staatsspoor
4	Utrecht Lunetten
8	Houten
10	Houten Castellum
12	Schalkwijk
18	Culemborg
	Tricht
26	Geldermalsen
31	Waardenburg
35	Zaltbommel
41	Hedel
48	's-Hertogenbosch
52	Vught
56	Esch
60	Boxtel

Brabantse Lijn


km:	station:
0	Tilburg
	Berkel-Enschot
7	Udenhout
13	Helvoirt
	IJzeren Man
	Vught West
22	's-Hertogenbosch
25	's-Hertogenbosch Oost
28	Rosmalen
	Sprokkelbosch
	Kruisstraat
	Nuland
	Geffen
	Heihoek
39	Oss West
41	Oss
	Berghem
49	Ravenstein
56	Wijchen
61	Nijmegen Dukenburg
66	Nijmegen

[[{{{lijn3}}}]]

{{{{{lijn3}}}|VerbergKoptekst=1}}

[[{{{lijn4}}}]]

{{{{{lijn4}}}|VerbergKoptekst=1}}

[[{{{lijn5}}}]]

{{{{{lijn5}}}|VerbergKoptekst=1}}

[[{{{lijn6}}}]]

{{{{{lijn6}}}|VerbergKoptekst=1}}

[[{{{lijn7}}}]]

{{{{{lijn7}}}|VerbergKoptekst=1}}

Station 's-Hertogenbosch is het belangrijkste spoorwegstation van de Noord-Brabantse hoofdstad en een knooppunt van spoorlijnen in vier richtingen. In de loop der jaren is het station meermaals drastisch van uiterlijk veranderd.

[bewerk] Het eerste station

Het eerste station in 's-Hertogenbosch werd geopend op 1 november 1868 aan de spoorlijn Utrecht – Boxtel (Lijn H). Omdat 's-Hertogenbosch toen nog de vestingstatus had, moest men vrij zicht kunnen hebben op de polder ten westen van de stad en mochten er buiten de stadsmuren geen blijvende, stenen bouwwerken staan. Het station was daarom opgetrokken in houten vakwerkbouw, zodat men het snel af kon breken, wanneer er gevaar dreigde.

Het station lag in de wijk 't Zand, tegenover de oude Sint Leonarduskerk. Dit houten station stond aan het Meijerijplein. De ingang van dat station was ter hoogte van de huidige Boschveldweg en Kempenlandstraat. In het huidige 's-Hertogenbosch is dit ongeveer ter hoogte waar tot 2006 het CWI zat. Zo tegenover van het oude kantoor van het Brabants Dagblad aan het Emmaplein. In 1896 kreeg dit houten station de functie van tramstation.

[bewerk] Het tweede station

In 1896 werd het houten gebouw vervangen door een monumentaal bakstenen station naar een ontwerp van Eduard Cuypers. Dit station is een paar honderd meter zuidelijker gebouwd, en de sporen werden wat westelijker gelegd. Het station werd verplaatst om vanuit de stad en de wijk een mooier aanzicht te krijgen. Men kon dan vanuit de stad rechtuit het station inlopen. Het gebouw was 140 meter lang en was gebouwd in de neorenaissance stijl. Boven in het station waren woningen voor machinisten, restauratiehouders en de stations-chef.

Dit tweede station raakte in vuur en vlam tijdens de gevechten voor de bevrijding van de stad 's-Hertogenbosch in 1944.

[bewerk] Het derde station

Nadat het tweede station in de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd was geraakt, werd het niet meer opgebouwd, maar in 1951 vervangen door een bescheidener, modern gebouw. Het was een ontwerp van architect Sybold van Ravesteyn. De oorspronkelijke perronoverkapping bleef tot op heden behouden. Een paar oude karakteristieke kunstwerken van het tweede station werd ook bewaard, maar lang niet alles.

[bewerk] Het vierde station

In 1998 is het derde station vervangen door een modern passage-station, en werd de overkapping uitgebreid naar het tweede eilandperron. Met deze aanpassingen verdween de bijzondere hellingbaan naar het perron. Dit vierde station is een ontwerp van architect Rob Steenhuis.

Het station bestaat voornamelijk uit de passage -Passerelle- boven de perrons, die de feitelijke stationshal en de toegang tot de perrons vormt. Dit is ook een belangrijke looproute tussen het centrum en het Paleiskwartier. Vanwege de windgevoeligheid van het station werd er in het begin veel geklaagd omdat de wind er altijd vrij spel heeft. De NS heeft de kritiek in de wind geslagen. 'Je bent immers op het station om naar de trein te gaan, niet om er rond te hangen'.

Bij de afbraak van het oude station zijn twee karakteristieke torentjes behouden gebleven en aan De Efteling gedoneerd, die daar geen goede bestemming voor had. In 2002 zijn ze doorgegeven aan Het Land van Ooit.

[bewerk] Verbindingen

Op station 's-Hertogenbosch stoppen de volgende treinseries:

800 Intercity Maastricht/Heerlen - Eindhoven - 's Hertogenbosch - Utrecht Centraal - Amsterdam Centraal - Alkmaar
3500 Intercity Eindhoven - 's Hertogenbosch - Utrecht Centraal - Schiphol
3600 Intercity Roosendaal - Breda - Tilburg - 's-Hertogenbosch - Oss - Nijmegen - Arnhem
4400 Stoptrein 's-Hertogenbosch - Nijmegen
9600 Stoptrein 's-Hertogenbosch - Eindhoven
13600 Stoptrein 's-Hertogenbosch - Tilburg - Breda
16000 Stoptrein 's-Hertogenbosch - Utrecht Centraal

[bewerk] Voor- en natransport

Er zijn uitgebreide voorzieningen voor voor- en natransport aanwezig:

Er is een bewaakte fietsenstalling
Er zijn meerdere onbewaakte fietsenstallingen
Er is een busstation met zowel stad- als streeklijnen
Er is een taxistandplaats
Er is een treintaxistandplaats
Er zijn twee betaalde parkeerterreinen voor auto's

Spoorwegstations in Noord-Brabant
Bergen op Zoom \| Best \| Boxmeer \| Boxtel \| Breda \| Breda-Prinsenbeek \| Cuijk \| Deurne \| Eindhoven · Beukenlaan \| Etten-Leur \| Geldrop \| Gilze-Rijen \| Heeze \| Helmond · Brouwhuis · Brandevoort · 't Hout \| 's-Hertogenbosch · Oost \| Lage Zwaluwe \| Oisterwijk \| Oss · West \| Oudenbosch \| Ravenstein \| Roosendaal \| Rosmalen \| Tilburg · Reeshof · West \| Vierlingsbeek \| Vught \| Zevenbergen