Stadsgas

Stadsgas, ook bekend als steenkoolgas of lichtgas, is een gasvormige brandstof die bereid wordt door de droge destillatie van steenkool. De productie geschiedt in een gasfabriek of een cokesfabriek.

Bij de verhitting van steenkool wordt 20 tot 30 % van de massa omgezet in een mengsel van brandbare gassen, en de rest in een betrekkelijk zuivere, amorfe koolstof, die als cokes bekend staat, een product dat van essentiële betekenis is voor de ijzerproductie. Door hete waterdamp over de cokes te leiden kan een nog groter aandeel van de steenkool in gas worden omgezet. Het steenkoolgas dat bij de productie van cokes vrijkomt, wordt in Nederland tegenwoordig vrijwel uitsluitend gebruikt voor de elektriciteitsproductie.

Ook werd de cokes wel samengeperst tot eierkolen, die in kachels gestookt werden voor de verwarming van huizen.

Steenkoolgas werd in 1784 ontdekt door de Maastrichtse chemicus Jan Pieter Minckeleers. Het had vroeger ook wel de naam "lichtgas", omdat vóór de komst van de elektrische verlichting het gebruik ervan voor de stadsverlichting (gaslantaarns) van grote betekenis was.

Een van de nadelen van het steenkoolgas was dat het voor een belangrijk deel uit koolmonoxide bestaat, met alle vergiftigingsrisico's een zelfmoordrisico's van dien. In Nederland werd stadsgas in de jaren zestig vervangen door aardgas, dat toen overvloedig beschikbaar kwam en een beduidend hogere verbrandingswaarde per m³ heeft.