Sojoez (raket)
De Sojoezraket (Cyrillisch: Союз) is een Russische raket die werd gebruikt voor het lanceren van Sojoezruimtecapsules. Later werd de raket ook gebruikt voor andere toepassingen, zoals het lanceren van Progressruimtevaartuigen en het bevooraden van ISS. Ook werd op 28 december 2005 met behulp van een Sojoez de eerste satelliet uit het GIOVE-programma (Galileo In-Orbit Validation Element) in een baan rond de aarde gebracht.
[bewerk] Ontwerp
De eerste Sojoezraket werd in 1966 gebouwd en was gebaseerd op de raket die werd gebruikt voor het lanceren van de Vostokruimtevaartuigen. De eerste versies bestonden uit drie trappen. De latere Molniyavariant bestond uit vier trappen, waardoor een grotere hoogte kon worden bereikt. In het begin van de jaren '80 rolden er jaarlijks zo'n 60 Sojoezraketten van de band.
Begin jaren '90 waren er plannen om het ontwerp te herzien, maar als gevolg van de financiële problemen ging dat niet door. In juli 1996 verscheen er als gevolg van een nieuwe geldinjectie de Sojoez U/Fregat. Met deze nieuwe variant kon tot wel 1350 kg aan vracht in een geostationaire baan worden gebracht. Met meer dan 1700 lanceringen is het één van de succesvolste raketten allertijden.
[bewerk] Toepassingen
In de beginjaren werd de Sojoezraket vooral gebruikt voor het lanceren van Sojoezruimtevaartuigen. Later werden er ook Progressruimtevaartuigen mee gelanceerd. Voor transportvluchten naar Mir werd de Sojoezraket ook gebruikt. Vanaf 1997 werden de Sojoezraketten ook gebruikt voor het lanceren van satellieten van de ESA en andere commerciële toepassingen. Voor de lancering van de Europese Mars Express is gebruikgemaakt van een Sojoezraket. Voor de bevoorading en het vervoeren van bemanningen van en naar het Internationaal ruimtestation ISS wordt ook veelvuldig gebruikgemaakt van Sojoezraketten. Na het ongeluk met de Space Shuttle in 2003, waarna de Shuttlevluchten volledig stillagen, was de Sojoezraket het enige beschikbare transportmiddel. Ook de Nederlandse ruimtevaarder André Kuipers is aan boord van een Sojoezraket naar het ISS gereisd.
