Skat (kaartspel)
Skat is een kaartspel voor drie of vier spelers, dat met speelkaarten of op de computer gespeeld kan worden.
Skat is in de 19e eeuw in Altenburg, Duitsland ontstaan. Het spel ontleent zijn naam aan twee naast elkaar op tafel neergelegde kaarten, gezamenlijk aangeduid met Skat. Het woord Skat is etymologisch verwant aan het Italiaanse scartare en Franse écarter, wat zoveel betekent als wegleggen.
Skat wordt met name in Duitsland veel gespeeld, in het café, maar ook in serieuzer wedstrijdverband. De populariteit van het spel blijkt wel uit het betaan van de vele Skat Verenigingen die het land rijk is. De meesten daarvan zijn bij de Duitse Skatbond (DSKV) aangesloten, die officiële wedstrijden organiseert. In Nederland is Skat niet zeer populair.
Inhoud |
[bewerk] Doel van het spel
De drie spelers worden in twee "teams" verdeeld waarbij degene die de bieding gewonnen heeft moet proberen 61 of meer van de 120 punten te behalen. De ander twee spelers werken samen met als doel dit te verhinderen.
[bewerk] Kaarten en puntentelling
Skat wordt gespeeld met het Aas t/m de zeven uit een regulier kaartspel, zodat er 32 kaarten zijn. Een aas is 11 punten waard, een tien 10, een heer vier, een vrouw 3 en een boer twee punten.
In het spel is zonder troef de volgorde Aas, heer, vrouw, boer, tien, negen, acht, zeven. Zodra met troef wordt gespeeld is de hoogste kaart klaveren boer, gevolgd door schoppen, harten en ruiten boer, dan troef aas, tien, heer, vrouw, negen, acht en zeven.
[bewerk] Verloop van het spel
De 32 kaarten worden over de drie actieve spelers verdeeld. Iedere speler ontvangt tien kaarten; de twee overgebleven kaarten vormen de Skat. De vierde speler deelt wel in winst of verlies van de gever, maar speelt zelf niet.
Na het delen wordt bepaald welke van de spelers tegen de andere twee speelt. De speler rechts van de gever vraagt aan de derde speler of deze een bepaald "contract" denkt te kunnen halen. Dit heet "Reizen", en werkt als volgt:
[bewerk] Puntentelling tijdens de bieding
Ruiten: 9 Harten: 10 Schoppen: 11 Klaveren: 12 Grand : 20 of 24
Bij Grand tellen alleen de vier boeren als troef.
[bewerk] Vermenigvuldigingsfactoren
Deze punten worden vermenigvuldigd met het aantal van de hoogste troeven dat de speler heeft of juist mist. Een speler die alleen de hoogste troef heeft (of mist) speelt "met één" (zonder één), dat een vermenigvuldigingsfactor van twee heeft. Met of zonder twee vermenigvuldigt met drie, met of zonder drie telt maal vier, en met of zonder vier telt maal vijf.
Extra vermenigvuldigingen zijn:
- Een speler die zichzelf de restrictie oplegt niet de Skat op te nemen, krijgt één extra vermenigvuldigingsfactor.
- Schneider (zie beneden) levert ook één extra factor op;
- Schwarz nog één extra;
- ouvert (open) geeft ook één extra vermenigvuldigingsfactor
Voorbeeld: Een speler die de hoogste twee troeven heeft (klaveren en schoppen boer) en met schoppen als troef speelt "met twee", zodat hij tot 11 * 3 = 33 punten komt.
Het laagste aantal punten is dus 18: een peroon speelt met of zonder één in ruiten.
[bewerk] Reizen
Op basis van bovenstaande puntentelling begint de achterhand bij het laagst mogelijk puntenaantal (18). Als een speler denkt de meerderheid van de punten te kunnen halen, én daarbij door middel van troefkleur en vermenigvuldigingsfactoren minstens 18 punten te kunnen halen, dan zegt deze "ja". Zo niet, dan past hij. Vervolgens noemt de achterhand het volgende bod (20), en dit gaat zolang door totdat één van beiden past. De andere speler gaat nu verder met de gever totdat een van hen twee past en het spel kan beginnen.
[bewerk] Spelen
De speler links van de gever komt uit. Kleur bekennen is verplicht; troeven is niet verplicht. De speler die de hoogste kaart in de uitgekomen kleur (of troef) speelt wint de slag en komt uit in de volgende slag. Als een speler de slag wint houdt hij de kaarten bij zich voor puntentelling achteraf.
[bewerk] Einde van het spel
Aan het einde van het spel moet de speler die het reizen gewonnen heeft aan twee voorwaarden voldoen:
- Hij moet 61 of meer punten hebben
- Het totaal van troefkleur en vermenigvuldigsfactoren is gelijk aan of meer dan het hoogst genoemde getal tijdens het reizen.
Als de speler dit bereikt, heeft hij zijn bod gehaald en krijgt hij zijn werkelijke bod (dat kan dus hoger zijn dan waar de andere spelers pasten) uitgekeerd. Zo niet, dan verliest hij het aantal gebode n punten.
De kaarten van de Skat worden bij degene die het bieden won gevoegd. Het kan hiermee voorkomen, dat een speler door de Skat zijn bod niet meer kan halen. Als hij "zonder drie" speelde en klaveren boer ligt in de Skat, dan speelt hij ineens "met één", hetgeen twee factoren minder is.
Als de speler meer dan 90 punten haalt, is de tegenpartij "Schneider"; als de speler alle slagen haalt is deze "Schwarz".
[bewerk] Speciale spellen
- null: Een speler mag geen enkele slag halen. Dit bod telt voor 23 punten.
- null zonder de Skat telt voor 35 (soms: 29) punten
- null ouvert: De speler mag geen slag halen én legt voor het spel zijn kaarten open. Dit telt voor 46 punten.
- null ouvert zonder de Skat telt voor 58 punten.
