Samojeedse talen
De Samojeedse talen vormen een van de twee taalfamilies van de Oeraalse talen, samen met de Finoegrische talen. De familie omvat een aantal talen die gesproken worden in Noord-Eurazië, ten westen en oosten van het noordelijke gedeelte van het Oeralgebergte (Subarctische en Arctische Oeral). De taalfamilie heeft mogelijk ongeveer 30.000 sprekers.
Inhoud |
[bewerk] Classificatie
De Samojeedse taalgroep is onderverdeeld in twee taalgroepen:
[bewerk] Noord-Samojeedse talen
- Enets (Jenets, Jenisej-Samojeeds) - gesproken door de Enetsen
- Bos-Enets (Baai-Enets, Pe-Bae)
- Toendra-Enets (Madu, Somatu)
- Nenets (Joeraaks) - gesproken door de Nenetsen
- Nganasaans (Tavgy, Tavgi, Tawgi, Tawgi-Samojeeds) - gesproken door de Nganasanen
- Joeratsisch - vroeger gesproken in het gebied rond de rivier de Jenisej, uitgestorven
[bewerk] Zuid-Samojeedse talen
- Kamas (Kamasiaans) - uitgestorven
- Mator (Motor) - uitgestorven
- Selkoeps (Ostjak-Samojeeds) - niet te verwarren met de oude benaming Ostjaken voor de Chanti
[bewerk] Sprekers
De onderstaande tabel vermeldt alleen de levende talen:
| Taal | Sprekers | |
|---|---|---|
| ethnologue | census 2002 | |
| Enets | 70 (1995) | 119 |
| Nenets | 26.730 (1989) | 31.311 |
| Nganasaans | 500 (1995) | 505 |
| Selkoeps | 1570 (1994) | 1641 |
[bewerk] Geografische verspreiding
Het Samojeedse taalgebied spreidt zich uit vanaf de Witte Zee tot de Laptevzee langs de Arctische kusten van Europees Rusland, met inbegrip van zuidelijk Nova Zembla, het schiereiland van Jamal, de Obboezem en de delta van de Jenisej en binnen het schiereiland van Tajmyr in Noord-Siberië.
De economie van de volkeren die de Samojeedse talen spreken is gebaseerd op het hoeden van rendieren. Hun taalgebied grenst aan het taalgebied van de Trans-Oeral sprekers van de Oegrische talen (Chanti en Mansi) en de cis-Oeralische Fins-Permische talen in het zuiden. Ze zijn geografisch gescheiden van de Oostzeefinse talen door Russische taalgebieden in het westen en van de Joekagierse talen door de Noord-Turkse Jakoeten in het oosten.
In de 16e eeuw ontstond een grote Samojeedse handelsplaats rond Mangazeja, maar Mangazeja werd vernietigd in opdracht van de Russische tsaar in 1678, die vreesde dat buitenlandse mogendheden het gebied zouden gaan koloniseren.
