Prora

de "kolos van Prora" aan de landzijde

Prora is een plaatsje op Rügen aan de Prorer Wiek, tussen Sassnitz en Binz. Het valt bestuurlijk onder Binz en is bekend geworden doordat hier vanaf 1936 een gigantisch badhotel werd gebouwd voor Kraft durch Freude.

De naam Prora wordt in 1577 voor het eerst vermeld. Met "Proase" werd destijds een heuvelrij op de Schmalen Heide bedoeld. Aan het eind van de achttiende eeuw ontstond op Prora een kleine nederzetting. Eind negentiende eeuw werd hier een landhuis gebouwd. Op 30 juli 1935 droeg Max von Veltheim, hertog van Putbus, een zeven kilometer lange kuststrook van zijn gebied over aan het Deutsche Arbeitsfront (DAF) dat hier een badhotel wilde laten bouwen, KdF-Seebades Rügen.

De opdracht voor de bouw was in 1935 gegeven door Adolf Hitler. In het badhotel moesten twintigduizend vakantiegangers uit de arbeidersklasse zich kunnen ontspannen, en het complex moest tijdens een eventuele oorlog ook als hospitaal kunnen worden gebruikt. In totaal zouden vijf van dergelijke reusachtige badhotels worden gebouwd. De eerste steenlegging voor Prora vond plaats op 2 mei 1936. Er werd nog wel een ontwerpwedstrijd uitgeschreven, maar eigenlijk stond al vast dat het complex zou worden ontworpen door Clemens Klotz, de favoriete architect van DAF-leider Robert Ley.

[bewerk] Hotel voor twintigduizend gasten

Klotz ontwierp het hele complex, op de feestzaal na. Hij tekende twee vleugels met ieder vier grote bouwblokken van elk 550 meter lang. In totaal telde het complex tienduizend tweepersoonskamers, allen gelegen aan de zeezijde. Verder zouden er twee golfslagbaden komen, een theater, een bioscoop en een door Erich zu Putlitz ontworpen feestzaal met 25 duizend zitplaatsen. Aan een kade zouden cruiseschepen kunnen afmeren. Het gehele complex strekte zich 4,5 kilometer langs de kust uit.
De kamers waren overigens vrij bescheiden. Ze maten 5 bij 2,5 meter, en hadden alleen een bed, een zithoek, en een wastafel. De toiletten en de badkamers waren gemeenschappelijk en bevonden zich in zijvleugels, waarin ook de trappenhuizen, de liften en de personeelsruimten waren gesitueerd.
Klotz' ontwerp werd in 1937 tijdens de Wereldtentoonstelling in Parijs bekroond met de Grand Prix voor architectuur.

Bij de bouw waren vrijwel alle grote Duitse bouwbedrijven betrokken. Het complex zou in de zomer van 1940 in gebruik worden genomen, maar toen in 1939 de Tweede Wereldoorlog uitbrak, werd de bouw stilgelegd. De acht hotelblokken, het theater en de kade waren op dat moment in ruwbouw klaar. De feestzaal en de golfslagbaden zijn nooit gebouwd. Prora is ook nimmer gebruikt voor het doel waarvoor het werd ontworpen; het behoort daarom tot de grands travaux inutiles, grote nutteloze bouwwerken.

Tijdens de oorlog werd een deel van het complex provisorisch bewoonbaar gemaakt voor de tijdelijke huisvesting van burgers die de bombardementen op Hamburg waren ontvlucht. Aan het eind van de oorlog was er een opleidingsinstituut voor Flak-helpsters gevestigd.

[bewerk] Na de Tweede Wereldoorlog

In mei 1945 werd het complex overgenomen door het Rode Leger, dat er grondbezitters interneerde. Ook werden er verdrevenen uit de Duitse Oostgebieden ondergebracht. Tot in 1947 werden delen van het complex ontmanteld om naar de Sovjet-Unie te worden overgebracht. In 1948 werden er Russische soldaten gehuisvest, en daarna de Nationale Volksarmee (NVA) die er een sanatorium en een opleidingsinstituut voor onderofficeren vestigde. Ook werden er soldaten van bevrijdingslegers uit de Derde Wereld opgeleid. Na afloop van de Koude Oorlog werd Prora overgedragen aan de Bundeswehr. Eind 1992 verliet het leger het complex. In het derde blok zijn tegenwoordig ateliers, particuliere musea en horecagelegenheden ondergebracht.

Het Prora-complex is eigendom van het Duitse ministerie van Financiën. Er zijn plannen om het derde blok te verkopen aan een projectontwikkelaar, die er een jeugdherberg, een hotel, woningen en musea in wil vestigen.