Programmamuziek

Muziek die weergeeft wat letterlijk pro gramma (Grieks; voorgeschreven) is. Het gaat meestal om instrumentale muziek en het voorgeschrevene ligt buiten de muziek zelf zoals een verhaal, schilderij, landschap, gedicht.

Een van de vroegste voorbeelden van programmamuziek is het symfonisch gedicht de Vier jaargetijden van Antonio Vivaldi.

Beethoven gebruikte een programma voor zijn zesde symfonie. In de negentiende eeuw kwam het genre tot bloei in de werken van Hector Berlioz en Franz Liszt. Aan de Symphonie fantastique van Berlioz ligt zelfs een uitgebreid geschreven programma ten grondslag, dat de toehoorders bij een uitvoering uitgereikt kregen.

Hier volgt een vrije vertaling van "De Lente" (La Primavera) van Antonio Vivaldi uit de Vier jaargetijden.

[bewerk] De Lente

De blije lente is gekomen

De vogels verwelkomen ze al zingend

Door de adem van de wind bewogen

vloeien zacht murmelende beekjes

Als een zwarte mantel de hemel bedekt

kondigen donder en bliksem de storm aan.

Wanneer deze tot zwijgen zijn gekomen

herbegint de leeuwerik zijn gezang.

In de weide wol bloemen

bij het zachte geritsel van de bladeren

slaapt de herder met zijn waakzame hond aan zijn zijde.

Bij het geluid van een pastorale doedelzak

dansen de nimfen en de herders op hun lievelingsplekje

terwijl de lente in al haar glorie ontwaakt.

Als je dit gedicht volgt terwijl je naar de muziek luistert kan je de verschillende elementen (vogels, wind, beekjes, etc) achtereenvolgens in de muziek horen.