Plamuur
 Deze pagina is buiten gebruik genomen 
Hier is mogelijk ook een meer gedetailleerde reden voor verwijderingsnominatie te vinden. Het is mogelijk dat de tekst met toestemming van de auteur of van een andere bron gekopieerd is, maar dat dit niet duidelijk gemaakt is bij het aanmaken van dit artikel. Indien dit het geval is, kaart dit dan a.u.b. aan op de overlegpagina van dit artikel en op de betreffende verwijderlijst. Als je een auteursrechtvrije invulling voor deze pagina weet, aarzel dan vooral niet en vervang deze tekst door jouw bijdrage. Vergeet deze pagina dan niet van de verwijderlijst te halen! Als het artikel dusdanig is verbeterd en aangepast dat het wel binnen Wikipedia past, kan dit sjabloon verwijderd worden. Geef dit aan op de lijst door het toevoegen van de reden. (↓) |
'4. Plamuren 4.1. Inleiding'
Plamuur is een min of meer pastavormig product en wordt opgebracht om een oppervlak zodanig te egaliseren dat een vlakke en strakke ondergrond wordt verkregen.Een plamuurlaag is altijd de zwakste schakel in een verfsysteem, vooral in systemen waaraan hoge eisen worden gesteld betreffen de:
- elasticiteit - dichtheid - corrosiebestendigheid - chemicaliënbestendigheid - beschermende werking - duurzaamheid
Vandaar dat moet worden getracht het opbrengen van plamuur tot het hoogst noodzakelijke te beperken. Dit houdt in, dat de bewerkingen voorafgaand aan het plamuren (bijvoorbeeld het plaatwerken) zo zorgvuldig mogelijk moeten zijn uitgevoerd. Storten met plamuur als ware het beton is uit den boze.
4.1.1. Eigenschappen
Een plamuur moet:
- gemakkelijk zijn te verwerken en mag niet van het plamuurmes ‘lopen’ - goed vullen om in zo min mogelijk ‘plamuurgangen’ de oneffenheden uit een oppervlak te kunnen halen - snel drogen en goed doorharden - voldoende elastisch blijven - goed schuurbaar zijn - goed hechten - een goede hechting geven aan de volgende laag - niet poreus zijn - niet krimpen
4.1.2. Algemene wenken bij het plamuren
Neem bij het plamuren de volgende wenken in acht:
- zorg ervoor dat de te plamuren ondergrond droog, opgeruwd, roest-, stof- en vetvrij is.
In de volgende tabel wordt weergegeven over welke ondergronden de diverse plamuursoorten wel en niet mogen worden opgebracht.
Plamuursoort Opbrengen over Reden Combi plamuur Alle goed doorgeharde en hechtende ondergronden.
NB: pas op bij het aanbrengen over een synthetische laag; bij te dik opbrengen kan die laag gaan opwerken! Op kaal metaal heeft een zo hoog gepigmenteerd product een te geringe geslotenheid en corrosiewering. Polyester plamuur -kaal metaal -epoxy primers -epoxy surfaces -polyester De hechting op deze ondergronden is uitstekend
- werk met twee plamuurmessen, waarvan één als oplegmes wordt gebruikt.
- zorg ervoor, dat een polyester mesplamuur in de juiste verhouding met zijn katalysator (verharder) wordt aangemaakt en dat beide componenten op de juiste wijze worden gemengd
- houd een plamuurmes onder een hoek van ongeveer 60° op het werk. Wordt het mes te vlak gehouden, dan kan lucht worden ingesloten waardoor een poreuze plamuurlaag ontstaat.
- zorg ervoor dat:
• De opgebrachte plamuurlaag in de vorm die het object zou moeten krijgen, wordt aangebracht • Aanzetten niet zichtbaar is • Plamuur in één of meerdere streken gelijkmatig wordt opgezet en dat direct erna de plamuurlaag wordt aangetrokken • ‘vette’ randen meteen worden weggenomen • Geen ‘stukjes’ of ‘kruimeltjes’ in hoeken of langs randen blijven zitten • De buitenrand van een plamuurplek zo dun mogelijk wordt weggeschrapt; dit spaart schuurtijd en voorkomt aftekening door de laklaag heen van de rand.
- houd voor een dunne plamuurlaag het plamuurmes wat rechtop; wordt het wat vlakker gehouden, dan wordt de laag dikker. De juiste stand van en druk op een plamuurmes hangt af van de soort plamuur en de vorm van de plamuurplek. De beste manier om de druk goed op een plamuurmes te verdelen is om met twee vingers op het lemmet te drukken. De vingers niet vlak naast elkaar of tegen elkaar leggen, maar verdelen over de breedte.
- plamuur grote vlakken in banen van linksonder naar rechtsboven voor een rechthandige plamuurder; voor linkshandige van linksboven naar rechtsonder. Dit is nodig om iedere plamuurstreek zonder aanzet in de voorgaande te doen overlopen. - houd de hoge kant van een Engels plamuurmes altijd gericht naar de zijde van de duim. - werk alleen met schone plamuurmessen! Maak tijdens het werk de messen regelmatig schoon. - breng een nitrocellulose combinatie plamuur op in dunne lagen en houdt de juiste droogtijd aan. -houd de rand van de verpakking van een plamuur goed schoon en sluit de verpakking gelijk na gebruik om vroegtijdig uitdrogen of velvorming op de inhoud te voorkomen.
4.2. Plamuursoorten
In de naam van een plamuur is veelal terug te vinden: - het gebruikte bindmiddel - de ‘gereedschap’ waarmee het wordt aangebracht
4.2.1. Nitrocellulose combinatie mesplamuur
Ook wel combiplamuur genoemd. Het is een één-component plamuur op nitrocellulose/alkydhars basis dat met een plamuurmes wordt opgebracht. Het wordt toegepast voor het dichten van kleine krasjes en pinholes bij snelle reparaties.
De plamuur bestaat uit:
• Een combinatie van twee bindmiddelen, namelijk -cellulosenitraathars
-niet drogende alkydhars
• Een weekmaker • Verdunnings- en oplosmiddelen: alcohol esters • Pigmenten: titaanwit • Vulstoffen: krijt, zwaarspaat, talk
Het bindmiddel cellulosenitraathars geeft weinig vulling; om de vulkracht te vergroten wordt alkydhars toegevoegd Cellulosenitraathars, wordt verkregen door verstering van cellulose (vervaardigt uit hout of katoen) met salpeterzuur. Alkydhars wordt verkregen door verestering van bijvoorbeeld ftaalzuurhydride met alcohol (glycerol) en olievetzuren.
Veresteren is het maken van een nieuwe verbinding door het laten inwerken van een zuur op een alcohol.
Nitrocellulose combinatie mesplamuur droogt fysisch/chemisch; daardoor:
• Is de vulling slechts 20% • Moet de plamuur in dunne lagen worden aangebracht 4.2.2. Polyester mesplamuur
Het is een twee-componenten plamuur op polyester basis dat met een plamuurmes wordt opgebracht. Het wordt in het carrosseriebedrijf vrijwel universeel toegepast.
De plamuur bestaat uit:
• Een bindmiddel; dit is een onverzadigde polyesterhars, afgekort UP (UP staat voor: Unsaturated Polyesther).
Het woord polyester is samengesteld uit de woorden: - poly = veel - ester = een chemische verbinding van zuur + alcohol.
Deze esters koppelen aan elkaar en vormen door polymerisatie (polymeriseren = vele kleine moleculen van een stof vormen samen grote moleculen van dezelfde stof) een netstructuur; de hars.
• Een oplosmiddel :styreen.
De styreen heeft volgende functies: - het dient als oplosmiddel van de hars - het slaan van bruggen tussen telkens twee open plaatsen in verschillende ketens, waardoor de open plaatsen worden opgevuld en een vast geheel ontstaat. Door nu aan de opgeloste hars een katalysator en een versneller toe te voegen, wordt de reactie van de styreen met de hars op gang gebracht en ontstaat uiteindelijk een hard geheel.
• Een versneller: cobaltnaftenaat
Deze stof zorgt ervoor dat de verhardingsreactie bij werkplaatstemperatuur sneller verloopt.
• Een katalysator: een organische peroxyde zoals benzoylperoxyde.
Deze stof zorgt ervoor dat de styreen reageert met de open plaatsen in de polyesterketens met als resultaat een uitgeharde plamuur. Op de verpakking van een katalysator staat veelal verharde in plaats van katalysator, hetgeen een foutieve aanduiding is.
• Vulstoffen bijvoorbeeld talk; dit is een stof die de plamuur waterafstotend en beter schuurbaar maak en afsluit.
Een polyestermesplamuur is verkrijgbaar in onderstaande ‘groften’:
• Grof; voor het opvullen van deuken en oneffenheden en voor het egaliseren van grote vlakken en lasnaden. De plamuur is echter poreus.
• Fijn; voor het opvullen van deuken en oneffenheden en voor het naplamuren van de grove soort. De plamuur is minder poreus
• Extra fijn; deze plamuur kent hetzelfde toepassingsgebied als een nitrocellulose combinatie mesplamuur. Moet dan ook in een schraplaag worden opgezet; bij een te dikke laag is de kans groot dat de toplaag wordt ‘opengetrokken’. De plamuur is vrijwel niet poreus.
De droging is chemisch-katalytisch; dit is de reden dat:
• De vulling nagenoeg 100% bedraagt (het oplosmiddel styreen reageert met het bindmiddel en blijft dus een onderdeel van de droge laag) • De plamuur in relatief dikke lagen kan worden aangebracht
4.2.3. Polyester kwastplamuur
Deze plamuur wordt met een kwast opgebracht en kent hetzelfde toepassingsgebied als de ‘fijne’ mesplamuur.
4.2.4. Met metaalpoeder gevulde polyester mesplamuur
Het poeder kan zijn een aluminium- of roestvaststaalpoeder. Deze plamuur wordt met een mes opgebracht en is vrijwel niet poreus, terwijl zijn hechting op kaal metaal ook beter is.
4.2.5. Met glasvezel versterkte polyester mesplamuur
Deze plamuur heeft ‘wapeningsmateriaal’ in de vorm van glasvezeldeeltjes, waardoor de uitgeharde plamuurlaag eventueel optredende spanningen goed kan opvangen. Wordt bijvoorbeeld gebruikt bij het dichten van niet al te grote doorgeroeste plekken in carrosserieën.
Het is door het ontbreken van de vulstoffen een ‘harige brij’ en wordt met een plamuurmes opgebracht.
4.3. Aanmaken van polyester plamuren Roer de plamuur in de bus niet door; de kans o het insluiten van lucht in de plamuur is dan groot. De ingesloten lucht veroorzaakt gaatjes in het plamuurwerk.
Maak nooit meer plamuur aan dan binnen de potlife van een plamuur kan worden verwerkt. Onder potlife wordt verstaan de rijd waarbinnen een aangemaakte plamuur verwerkbaar is. De potlife kan variëren van 3 min. tot 30 min., afhankelijk van de toegepaste polyesterplamuur, de hoeveelheid katalysator (verharder) en de omgevingstemperatuur.
Door de fabrikant wordt de katalysator (verharder) in een aparte verpakking (veelal een tube) geleverd en moet vlak voor het gebruik worden toegevoegd; mengverhouding ± 2% - 5%. De dosering geschiedt het beste met een dispenser; een apparaat dat de plamuur en katalysator in een juiste hoeveelheid doceert.
Er kunnen tijdens het aanmaken van plamuren omstandigheden voordoen die in het algemeen een negatieve invloed hebben op de kwaliteit van de plamuur/plamuurlaag. Deze omstandigheden zijn: - er wordt te veel katalysator (verharder) toegevoegd; hierdoor:
• Ontstaat een te korte verwerkingstijd • Verminderd de elasticiteit • Verminderd de hechting • Brokkelen de uitgeschuurde randen af
• Ontstaat op de plamuurplek ene grote kans op onderroest, blaarvorming en verbleken van sommige kleuren (met name blauwe metallic kleuren) doordat de peroxyde het kleurpigment aantast. Dit verschijnsel wordt veelal ‘doorbloeden’ genoemd, hetgeen niet juist is.
- er wordt te weinig katalysator (verharder) toegevoegd; de plamuurlaag - Blijft zacht - Is vrijwel niet te schuren, moet verwijderd worden
- er wordt niet goed gemengd. Indien een plamuur niet goed met zijn katalysator wordt gemengd, ontstaat een combinatie van de hierboven genoemde omstandigheden
De kleur van de katalysator (verharder) is veelal rood; het mengen van een polyesterplamuur (stammateriaal) met zijn katalysator (verharder) kan worden gestopt als het mengsel een homogene kleur heeft gekregen.
Het mengen van een polyesterplamuur met zijn katalysator (verharder) geschiedt het best op een apart, schoon en ontvet plaatje staal, hardboard of iets dergelijks; kleine beetjes eventueel op een plamuurmes.
Het mengen gaat het best door met het werkeinde van een plamuurmes de massa om en om te werken.; bij een glasvezel versterkte polyester mesplamuur gaat dit best door de massa met de punt van een plamuurmes door te roeren.
4.4. Plamuurgereedschappen
In het carrosseriebedrijf zijn veelal de volgende plamuurgereedschappen in gebruik:
4.4.1. Engels model plamuurmes
Dit model is uit één stuk staal gesmeed; aan de krop dik en aan het werkeinde dun. Het lemmet is in 2 delen geslepen, waardoor: - Het bovenste deel stug/niet elastisch is - Het onderste deel soepel/elastisch is De breedte varieert van 2 cm tot 14 cm
Het handvat is gemaakt van bux- of palmhout; aan de onderkant opgesloten door de krop en aan de bovenkant door een verzonken klink
4.4.2. Duits model plamuurmes
Dit model plamuurmes is veel eenvoudiger dan het Engelse model. Het lemmet is enigszins wigvormig; het wordt uit een staalplaat met deze vorm gestanst in plaats van gesmeed (hierdoor is het mes minder veerkrachtig dan een Engels model plamuurmes). Het handvat is van beukenhout gemaakt en is op de arend van het lemmet geperst Het mes wordt gebruikt: - Als oplegmes bij het plamuren - Voor het verwijderen van het teveel aan lijm bij het aanbrengen van een gelijmde ruit - Voor het afsteken van oude verflagen welke door middel van een afbijtmiddel week zijn gemaakt.
De breedte varieert in het algemeen van 2 cm tot en met 14 cm. Grotere maten worden niet meer plamuurmes genoemd maar oplegmes; zo’n mes wordt gebruikt om tijdens het plamuren een hoeveelheid plamuur op te leggen.
4.4.3. Duoflex plamuurmes
Dit model plamuurmes bestaat uit een stalen blad gevat in een houten handvat. Een stalen strook bedekt het eigelijke mes voor ongeveer tweederde deel. Deze strook is verstelbaar waardoor het mes kan worden aangepast aan de taaiheid van de soort plamuur.
Duoflex plamuurmessen worden allen gebruikt voor het plamuren van grote platte vlakken, zoals vlakke autodeuren en dergelijke. De breedte varieert tussen 12 cm en 35 cm.
4.4.4. Breed plamuurmes
Dit model plamuurmes bestaat uit een lang stalen blad dat gevat is in een beukehouten heft. Bij sommige typen is de hoogte van het lemmet verstelbaat; de breedte varieert tussen 15 cm en 100 cm.
Ze worden gebruikt voor het uitvlakken van grotere delen (bijvoorbeeld autodaken en – deuren). Er kan sneller worden gewerkt (minder arbeidsgangen) en er ontstaan in het plamuurwerk minder aanzetten.
4.4.5. Japans model plamuurmes
Dit model plamuurmes bestaat uit een dun, veerkrachtig staalplaatje, gevat in een kunststof strip (deze doet dienst als versteviging). Het mes wordt soms gebruikt bij het plamuren van iets gebogen vlakken, doch het wordt echter verdrongen door het plamuurrubbertje of het plamuurplaatje van kunststof.
Ze worden in sets van 4 stuks geleverd; de breedte varieert tussen 6 cm en 12 cm.
4.4.6. Plamuurrubber
Dit zijn platte, vrij stugge rubber plaatjes met de afmetingen 100 mm x 70 mm x 5 mm Ze worden gebruikt bij het plamuren van sterk gebogen vlakken.
Risico’s aan het plamuren met deze rubbers op een nagenoeg vlak deel zijn:
- Een grote kans op het ontstaan van luchtinsluitingen, hetgeen kan leiden tot holletjes/puntjes na het schuren en blaasjes na het spuit/droogproces - Een groter plamuurverbruik, daar bij het werken met deze rubbers makkelijk te zware lagen kunnen worden opgebracht - Geen strak plamuurwerk - Langere arbeidstijd - Meer schuurstof Plamuurplastics worden hoofdzakelijk gebruikt om polyester plamuur grof te verwerken.
INFORMATION BY L-ZONE.
