Pella (Macedonië)
Pella (Oud-Grieks: Πέλλα) is een stad uit de Macedonische oudheid die thans gelegen is in Noord-Griekenland. Ze was de hoofdstad van het koninkrijk Macedonië vanaf het begin van de 4e eeuw v. Chr. toen ze de rol van Aigai overnam. Ze wordt geplunderd door de Romeinse legionairs in 168 v. Chr. en verdwijnt in de plooien van de geschiedenis gedurende de Romeinse periode. De stad dankt haar bekendheid bovenal omdat het de geboorteplaats is van Alexander de Grote, geboren als Alexander III, zoon van de Macedonische koning Philippus II en Epirotische prinses Olympias.
Inhoud |
[bewerk] Etymologie
Het woord Pella is een vorm van het Dorisch Griekse woord Apella en betekende oorspronkelijk een ceremoniële locatie waar beslissing werden genomen. De stad werd gesticht door Archelaos I van Macedonië om specifiek als hoofdstad van zijn koninkrijk te dienen.
[bewerk] Geschiedenis
De eerste maal dat de stad wordt vermeld, vinden we bij Herodotos (VII 123.) met betrekking tot de campagne van Xerxes en bij Thucydides (II 99.4. en 100.4.) met betrekking tot de Macedonische expansie en over de oorlog met de Thracische koning Sitalkes. Voor Xenophon, is zij, aan het begin van 4e eeuw v. Chr., de grootste stad van Macedonië. Het is waarschijnlijk koning Archelaos (tenzij het hier gaat om Amyntas III) die van ze, een beetje vóór die tijd, de hoofdstad van het koninkrijk maakt en gerenommeerde Griekse artiesten zoals de schilder Zeuxis, de dichter Timoteus en bovenal tragicus Euripides die er zijn laatste dagen na er zijn Archelaos geschreven en opgevoerd te hebben slijt aan te trekken.
[bewerk] Stadsplan van Pella
De stad werd op het eiland Phacos gebouwd, een kaap die in het zuiden de moerassen die Pella omgeven beheerst, en verder een meer dat toegang gaf tot zee in de hellenistische periode.
[bewerk] Paleis
De stadsruimte die door Titus Livius wordt beschreven, is slechts gedeeltelijk gekend. Het gaat om een hoge wal van ruwe baksteen (ongeveer 50 cm diep) op een stenen fundering, waarvan een deel ten noorden van het paleis werd opgegraven, en een ander ten zuiden van de laatste ontdekte eilandjes, aan de rand van het meer. Binnen de wallen, werd de noordkant ingenomen door drie heuvels, en het paleis werd, in een bevoorrechte positie, op de centrale heuvel geplaatst. Gedeeltelijk opgegraven, bezette het blijkbaar een aanzienlijke deel van de stad (misschien 60.000 m²), en werd haar plan, dat nog slecht gekend (zie het plan hiernaast), in het geometrische stadsplan opgenomen.
[bewerk] Bewoning
De verschillende grote woningen die ten zuiden van de agora aan het licht kwamen, worden aangeduiden aan de hand van de onderwerpen van de rijke mozaïekvloeren die hun banketzalen sierden: het huis van Dionysos, die van de Ontvoering van Helena. Zich ontplooiend in een gehele groep huizen, waren deze woningen rond binnenplaasten met een peristylium geschikt en werden ze door hun verzorgde versiering gekenmerkt. Zij zouden van kort na de regering van Alexander zijn.
[bewerk] Het archeologisch onderzoek van de site
Op basis van de beschrijving van de Pella door Titus Livius, werd de site geïdentificeerd door reizigers (Holand, François Pouqueville, Beaujour, Cousinéry, Delacoulonche, Hahn, Glotz en Struck) in de 19e eeuw. Een eerste opgraving van weinig omvang werdin 1914-1915 ondernoemen door G. Oikonomos, maar het systematische onderzoek van de site begon niet vroeger dan in 1953 en met de opgravingen in 1957. Een eerste reeks campagnes vonden plaats in 1963, vervolgens werden de opgravingen hervat in 1980 en worden nog regelmatig verdergezet in de buurt van de agora.
In de late jaren '70 ontdekte de archeoloog Manolis Andronikos het graf van Philippus II van Macedonië, die de vader van Alexander III van Macedonië was. Onder de vondsten bevond zich een gouden doos samen met een gouden zon van Vergina, die in de vroege jaren '90 een twistappel was voor Griekenland en de voormalige Joegoslavische Republiek van Macedonië.
In februari 2006 ontdekte een boer bij toeval de grootste graftombe die ooit in Griekenland werd gevonden. De namen van de edele oud-Macedonische familie is nog steeds te zien in inscripties en geschilderde beeldhouwwerken en ook de muren hebben de tand des tijd doorstaan. Het graf wordt gedateerd in de 2e of 3e eeuw v. Chr., na de regering van Alexander de Grote (Bronnen: Greek tomb find excites experts, news.bbc.co.uk (12 februari 2006).; C. Kantouris, Archaeologists discover monumental tomb in northern Greece, in Associated Press (13 februari 2006), p. 1.)
[bewerk] Referenties
- R. Ginouvès - e.a., La Macédoine, Parijs, 1993, pp. 90-98.
- C.J. Makaronas, Pella: Capital of Ancient Macedonia, in Scientific American (1994), pp. 59-65.
- D. Papakonstandinou-Diamandourou, Πέλλα. Ἱστορικὴ ἐπισκόπησις καὶ μαρτυρίαι, Thessaloniki, 1971.
- F. Papazoglou, Les Villes de Macédoine romaine, in BCH Suppl. 16 (1988), pp. 135-139.
- P.M. Petsas, Pella. Alexander the Great's Capital, Thessaloniki, 1977.
