Mithras
De god Mithras of Mithra was al in de Veda's van de Ariërs van het Indische subcontinent bekend. In Europa en Azië stond hij ook bekend als: Mitra, Meitros, Mihr, Mehr of Meher.
Ook van de oudheid was hij een van de voornaamste godheden van Iraanse volkeren en later ook van het pantheon van de volgelingen van Zarathustra in het Perzië van de Parthen en de Sassaniden. Hij werd daar gezien als de god van het licht en in toenemende mate ook als de god van de zon.
In de Romeinse tijd verbreidde de Mithrascultus met zijn mystieke vormen van astrologie en zonnecultus (Mithras werd wel Sol invictus de onoverwinnelijke Zon genoemd) over het gehele rijk. De cultus kreeg vooral de soldaten in Syrië in zijn greep en was een geduchte rivaal van het in opkomst zijnde christendom. Deze rivaliteit was er de oorzaak van dat elementen uit de Mithrascultus door de christenen aan het levensverhaal van Jezus werden toegevoegd, zoals de geboortedag op 25 december (het begin van de eigenlijke winter) en de opstanding uit de dood na 3 dagen. Sommige keizers probeerden de Mithrascultus te bevorderen, bijvoorbeeld Valerianus I. De cultus maakte gebruik van donkere, onderaardse, met wierook gevulde ruimten als mysterieuze vergaderruimten en hield een aantal initiaties in, waar de volgeling werd ingewijd in de geheimen van de leer. Iulianus Apostata heeft nog even geprobeerd om de cultus in ere te herstellen, maar in de 4e en 5e eeuw werd de cultus verboden en verdrongen door het zegevierende christendom. Het hoofdeksel van Mitra werd een mitra of mijter genoemd door de Romeinen.
"Mithras" is ook de naam van een geheim genootschap in Gent dat deel uitmaakt van de Grootloge van België.
