Lactose-intolerantie

Lactose-intolerantie
ICD-10	E 73.
ICD-9	271.3
OMIM	223100 150220

Lactose-intolerantie is het onvermogen de melksuiker lactose te verteren. Jonge zoogdieren zijn dankzij het enzym lactase in staat lactose om te zetten in de monosacchariden glucose en galactose die wel verteerbaar zijn. Het vermogen dit enzym aan te maken neemt met het stijgen van de leeftijd geleidelijk af, zodat de meeste mensenrassen (en alle zoogdieren) op volwassen leeftijd lactose-intolerant worden.

Lactose-intolerantie is iets anders dan koemelkallergie, één van de meest voorkomende allergieën. Bij een allergie is het een eiwit dat het afweersysteem in werking zet, en ook een geringe hoeveelheid daarvan kan tot een levensbedreigende toestand leiden.

[bewerk] Symptomen

Lactose is een stof met een hoge osmotische waarde en kan bovendien als voedingsbodem voor bepaalde soorten bacteriën dienen. Het eerste bemoeilijkt in de dunne darm de opname van water, zodat de inhoud en de transportsnelheid toeneemt, met krampen (buikpijn), misselijkheid en 'gerommel' als voelbare symptomen. In de dikke darm volgen andere problemen: bepaalde bacteriën fermenteren de lactose waarbij koolzuurgas, waterstofgas en organische zuren vrijkomen. Ook dit veroorzaakt buikpijn, en daarnaast winderigheid en in ernstige gevallen waterige diarree.

[bewerk] Voorkomen

Lactose komt niet alleen voor in melk en melkproducten, maar ook vaak als goedkope vulstof bij kant-en-klaargerechten, bouillonblokjes, brood, broodjes, worst enz. Zelfs in medicamenten kan lactose zitten, bijvoorbeeld in de anticonceptiepil.

[bewerk] Genetica

Alleen mensen van het europide ras kunnen lactose in meerderheid op volwassen leeftijd verteren, dit wordt ook wel lactase-persistentie genoemd. Maar ook in Europa zijn volgens schattingen 10 tot 15% van alle mensen lactose-intolerant.

Baby's krijgen bij de geboorte voldoende lactase mee om de lactose in melk te kunnen verteren. Het is voor de mens eigenlijk heel gewoon dat de lactaseproductie vanaf een leeftijd van een paar jaar continu afneemt omdat dan geen lactose meer verteerd hoeft te worden. Maar in de laatste eeuwen zijn de Europeanen (en ook hun afstammelingen, de Amerikanen en Australiërs) steeds meer melkproducten gaan consumeren, zodat het grootste deel van hen nu hun hele leven lactase produceert. Daardoor wordt lactose-intolerantie in deze landen als aandoening gezien, hoewel het eigenlijk de natuurlijke toestand is.

[bewerk] Andere oorzaken

Hoewel lactose-intolerantie (tot op zekere hoogte) dus een normale toestand is, kunnen er ook bijzondere oorzaken voor zijn. Zo is er een aangeboren defect waardoor een pasgeborene het enzym lactase niet aanmaakt. Dit is uiteraard een zeldzame aandoending. Daarnaast is er nog een groep aandoeningen die leiden tot secundaire lactose-intolerantie, bijvoorbeeld door operatieve verwijdering of bestraling van de dunne darm, door darmparasieten (Giardia lamblia, Rotavirus, Candida albicans) of na een periode van ondervoeding.