Karel I van Portugal
| 1863-1908 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||
| Koning van Portugal | ||||||
|
||||||
|
Karel Ferdinand Lodewijk Maria Victor Michaël Rafaël Gabriël Gonzaga Xavier Frans van Assisi Jozef Simon (Portugees Dom Carlos I; Lissabon 28 september 1863 - 1 februari 1908) was van 1889 tot 1908 koning van Portugal. Hij was de zoon van koning Lodewijk I en Maria Pia van Savoye, dochter van Victor Emanuel II van Italië.
In 1886 huwde hij prinses Marie Amélie d'Orléans, dochter van Louis Philippe Albert d'Orléans.
Karel werd op 10 oktober 1889 koning. Hij was een intelligent maar zeer extravagant man. Van zijn grootvader koning Ferdinand II uit het huis Saksen-Coburg-Gotha had hij zijn typisch Duitse uiterlijk geërfd. Om er Portugeser uit te zien vertoonde hij zich vaak in provinciale klederdracht. Hij was een groot liefhebber van wetenschap en literatuur en vooral van de diepzee en zeeverkenning. De resultaten van een van zijn onderzoeken werden getoond op een oceanografische tentoonstelling die door hem werd geopend.
De Portugese monarchie was weinig stabiel. Onder Engelse druk had Portugal zich in 1890 uit de Afrikaanse kolonies Nyasaland en Mashonaland teruggetrokken - een vernedering waarvan men de schuld bij de monarchie legde. De staatsschuld was bovendien enorm en Karels beleid, spilzucht en buitenechtelijke affaires deden de monarchie ook geen goed. Daar kwam nog eens bij dat in 1889 de Braziliaanse tak van de familie - onder keizer Peter II - van de troon werd gestoten. De koning probeerde de snel groeiende republikeinse en socialistische bewegingen de kop in te drukken door censuurmaatregelen en het aanstellen van premier João Franco als militair dictator.
Op 1 februari 1908 was de koninklijke familie per koets onderweg van hun paleis Vila Vioçosa naar Lissabon. Toen ze in Lissabon onderweg waren naar het koninklijk paleis werden vanuit de menigte schoten afgevuurd op de koets. Karel stierf onmiddellijk, kroonprins Lodewijk Filips 20 minuten later (daarom wordt wel gezegd dat hij 20 minuten lang koning Lodewijk II is geweest). Zijn andere zoon prins Emanuel werd in zijn arm geraakt. De moordenaars - onder wie in ieder geval Alfredo Costa en Manuel Buiça - werden ter plekke door 's konings lijfwachten doodgeschoten. Ze bleken tot de Republikeinse Partij te behoren.
Prins Emanuel volgde zijn vader op als Emanuel II. Hij zou de laatste koning van Portugal zijn.
Na Emanuels dood beweerde ene Hilda Toledano een onecht kind van Karel en Maria Amelia Laredo e Murca te zijn - een vrouw waarvan niet bekend is dat ze ooit zijn minnares is geweest. Ze beweerde dat nu Emanuel dood was zij het hoofd van het koninklijk huis was. Onder monarchisten had (en heeft) ze daarin medestanders. De Portugese wet sluit echter onechte kinderen uit van troonopvolging. Of haar bewering nu waar was of niet doet dus feitelijk niet zoveel ter zake.
