Johan Brouwer

Johan Brouwer (Delfshaven, 31 mei 1898 - Haarlem, 1 juli 1943) was een Nederlandse verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Brouwer werd geboren in Delfshaven en bezocht het Christelijk Gymnasium te Rotterdam. Als student bracht zijn levenswijze hem in chronisch geldgebrek wat er toe leidde dat hij en zijn broer een bankoverval pleegden. Niet dit gegeven, maar de moord in 1921 op een bekende die er van op de hoogte was en hen vervolgens met dit feit bleef chanteren leidde tot een lang onderbroken studietijd. Hij werd veroordeeld voor de moord en zat tussen 1922 en 1928 een gevangenisstraf uit. Hierna hervatte hij zijn studie Romaanse Talen en studeerde hij cum laude af in de Spaanse letterkunde in 1930 aan de Universiteit van Groningen. Slechts een jaar later promoveerde hij met een proefschrift over de Spaanse Mystiek.

Na zijn studie verhuisde hij met zijn vrouw, Betteke Kluyver, de dochter van de Groningse hoogleraar Nederlands Kluyver, naar Den Haag waar hij doceerde op verschillende scholen. Hij maakte studiereizen naar Spanje en Portugal, publiceerde vele wetenschappelijke werken over de Spaanse letterkunde, vertaalde veel Spaanse literatuur uit het verleden en schreef een aantal leerboeken Spaans. Hij werd in de jaren dertig zelf katholiek. Door zijn reizen naar Spanje en het meemaken van de burgeroorlog waar hij duidelijk koos voor de Republikeinen die tegen Franco vochten werd hij zich bewust van de oorlogsdreiging en gaf waarschuwende lezingen in Nederland over het gevaar van non-interventie.

In 1941 werd in Amsterdam de lector Spaans aan de Universiteit van Amsterdam, Dr. J. A. van Praag, ontslagen omdat hij joods was. Brouwer werd tot zijn opvolger benoemd op 14 februari 1941. De NSB echter ontketende een hetze tegen hem en verspreidde een strooibiljet waarop onthullingen over zijn verleden en veroordeling stonden. Daarop werd hij door de toenmalige Amsterdamse burgemeester Voûte geschorst op 12 maart 1941. Brouwer vroeg toen meteen ontslag aan en wijdde zich daarna hoofdzakelijk nog aan illegaal werk.

Hij nam op 27 maart 1943 deel aan de bomaanslag op het bevolkingsregister aan de Plantage Middenlaan te Amsterdam. Onder leiding van Gerrit Jan van der Veen en samen met Rudi Bloemgarten, Willem Arondéus, Sam van Musschenbroek, Coos Hartogh, Henri Halberstadt, Karl Gröger, Auguste Chrétie Reitsma, Koen Limperg, Sjoerd Bakker, Cornelis Leende Barentsen en Cornelis Roos drong hij vermomd als politieman op 27 maart 1943 het gebouw binnen en blies met explosieven het pand op.

Binnen een week na de aanslag werden Brouwer en een aantal andere leden van de groep gearresteerd. Hij werd geëxecuteerd in juli 1943. In september 1945 is zijn stoffelijk overschot in het Eregraf in de duinen bij Bloemendaal bijgezet.

[bewerk] Werken

1931 De psychologie der Spaansche mystiek. Acad. proefschr. H.J. Paris, A'dam.
1933 Spaansche reis- en krijgsjournalen uit de Gouden Eeuw. Rede. Noordhoff, Groningen.
193? Hernán Cortés en Monteczuma. Thieme, Zutphen
193? Kronieken van Spaansche soldaten uit het begin van den tachtigjarigen oorlog. Thieme, Zutphen.
1935 Een Spaansch schetsboek. Vijftig oefeningen enz. Thieme, Zutphen.
1936 De achtergrond der Spaansche mystiek. Thieme, Zutphen.
1937 De Spaansche burgeroorlog. Brand, Hilversum.
1938 Spraakkunst van het hedendaagse Spaans. Thieme, Zutphen; 2 dln.
1939 De Onoverwinnelijke Vloot. Van Kampen, Amsterdam (Patria XIII).
193? Spaansche aspecten en perspectieven. Nygh & v. Ditmar, Rotterdam.
193? De schatten van Medina-Sidonia. Thieme, Zutphen.
1940 Hedendaags Spaans. Leesboek enz. Thieme, Zutphen, 2 delen.
193? De verzonken zilvervloot van Vigo. Thieme, Zutphen.
193? Johanna de Waanzinnige. Meulenhoff, Amsterdam (Historie & Memoiren).
193? Geestelijke verwarring. Leopold, Den Haag (Bibliotheek voor weten en denken I).
1941 Philips Willem. Thieme, Zutphen.
1942 Montigny. Meulenhoff, Amsterdam.
1932 Vandaag geen spreekuur. Meulenhoff, Amsterdam.
1932 Samen met G.J. Geers: De Renaissance in Spanje (met G. J. Geers). Thieme, Zutphen.
1935-1938 Nederlands-Spaans en Spaans-Nederlands Woordenboek (met M. Greevink) Thieme, Zutphen, 2 delen.

[bewerk] Vertalingen

1931 Ed. Zamacois, Levend dooden. Leidsche Uitg. Mij., Leiden.
1932 Idem, Met spade en dolk. Ibidem.
1933 José Ortega y Gasset, De opstand der horden. Leopold, Den Haag.
1935 Idem, Bespiegelingen over leven en liefde. Leopold, Den Haag.
1936 Ag. Ribeiro, De man die den duivel doodde. Thieme, Zutphen.
1937 José Ortega y Gasset, Het gezichtspunt in de kunsten. Leopold, Den Haag (De Vrije Bladen XIV, no. 6).
1938 Ant. Ruiz Vilaplana, Ik verklaar onder eede [Doy fe]. Brussel, Rotterdam.
1939 Greg. Lopez y Fuentes, El Indio. Kruseman, Den Haag.
193? Ant. de Saint Exupéry, Het rijk der menschen. Boucher, Den Haag.
193? Ferd. Lot, De Germaansche invasies. Boucher, Den Haag.