Jemappes (departement)
Jemappes, eerder Jemmape of Jemmapes genoemd, is de naam van een Frans departement in de Nederlanden. Het is genoemd naar de Slag bij Jemappes tussen het Oostenrijkse en het Franse leger in bij het dorpje Jemappes, dat nu deel uitmaakt van de stad Bergen. Dit is niet te verwarren met Jemeppe-sur-Sambre in de provincie Namen, dat ook Zjemap wordt uitgesproken. Bij het Henegouwse Jemappes haalde de Franse generaal Dumouriez op 6 november 1792 een overwinning op de Oosternrijkers en bevrijdde (naar zijn mening) de Zuidelijke Nederlanden van het keizerlijke gezag. Na de terugkeer van de Oostenrijkers en na een nieuwe Franse inval, worden de bezette gebieden in 1795 effectief bij Frankrijk geannexeerd.
Het nieuwe departement werd gevormd met het Graafschap Henegouwen (of wat daar na eerdere Franse annexaties nog van overbleef), de stad Doornik en het Doornikse, Charleroi en omgeving, dat in het Graafschap Namen lag, en Thuin, in het Prinsbisdom Luik. Het komt nagenoeg overeen met de huidige Belgische provincie Henegouwen. De hoofdstad was Bergen.
Het departement was ingedeeld in de volgende arrondissementen en kantons:
- arrondissement Bergen, kantons: Boussu, Chièvres, Dour, Edingen, Lens, Le Roeulx, Bergen, Pâturages (Colfontaine) en Zinnik.
- arrondissement Charleroi, kantons: Beaumont, Binche, Charleroi, Chimay, Fontaine-l'Evêque, Gosselies, Merbes-le-Château, Seneffe en Thuin.
- arrondissement Doornik, kantons: Antoing, Aat, Celles, Elzele, Frasnes-lez-Anvaing, Lessines, Leuze-en-Hainaut, Péruwelz, Quevaucamps (Beloeil), Templeuve en Doornik.
Na de nederlaag van Napoleon werd het departement de provincie Henegouwen van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, met uitzondering van een kleine enclave in het département du Nord.
