Iva Toguri D'Aquino
Ikuko (Iva) Toguri D'Aquino (Los Angeles, 4 juli 1916 - Chicago, 26 september 2006) was een Amerikaanse van Japanse afkomst, die tijdens de Pacifische Oorlog in de Tweede Wereldoorlog onder het pseudoniem Orphan Anne bij Radio Tokyo de muziek van het programma The Zero Hour presenteerde. Dit programma was onderdeel van de Japanse propaganda.
Toguri zou ook Tokyo Rose zijn geweest, een bekende propagandiste op de Japanse oorlogsradio. Ook andere vrouwen heeft men voor Tokyo Rose gehouden, zij het in mindere mate.
Inhoud |
[bewerk] Jeugd
Toguri groeide op in een methodistenfamilie als dochter van de Japanse immigrant Jun Toguri, die in 1899 naar de VS reisde, en zijn vrouw. Ze volgde de high school en college in Los Angeles. Ze was Republikein en stond bekend als loyaal Amerikaanse. Om geneeskunde studeren ging ze naar de University of California, Los Angeles (UCLA), waar ze in 1940 afstudeerde in zoölogie.
In het begin van 1941 hoorde het gezin Toguri dat een familielid in Japan erg ziek was, en Iva besloot haar te bezoeken. Er was geen tijd om haar van een paspoort te voorzien, zodat ze alleen een identiteitsbewijs kreeg, dat haar naar Japan en terug zou brengen. Ze vertrok op 5 juli 1941, één dag na haar verjaardag.
[bewerk] In Japan
In november 1941 wou Toguri terugkeren, maar uit het identiteitsbewijs bleek onvoldoende voor de Amerikaanse autoriteiten om haar Amerikaanse nationaliteit vast te stellen. Bij het uitbreken van de oorlog op 7 december 1941 was ze nog in Japan.
De Japanse autoriteiten eisten dat ze haar Amerikaanse staatsburgerschap zou afleggen en de Japanse zou aannemen. Toen ze dit weigerde, werd ze bedreigd met internering, maar door haar Japanse afkomst ging dit vooralsnog niet door. De buren van de oom waar ze inwoonde wilden haar echter weg vanwege haar pro-Amerikaanse overtuiging, en ze zocht een eigen woning. Ze gaf pianolessen en werkte als vertaler van Engelse teksten bij het persbureau Domei. Daar zag ze ook de naam van haar familie op een lijst van het Amerikaanse interneringskamp Gila River Relocation Center in Arizona. Ze raakte bevriend met Felipe D'Aquino, een Portugees van Japanse afkomst, die haar mening over de oorlog deelde.
Door geldgebrek raakte ze ondervoed en kwam in het ziekenhuis terecht. Om de kosten daarvan terug te kunnen betalen, ging ze werken bij Radio Tokyo.
[bewerk] Radio Tokyo
Ook bij Radio Tokyo werkte ze eerst als vertaalster van Amerikaanse nieuwsteksten.
In 1943 begon de Japanse majoor Shigetsugu Tsuneishi met het programma The Zero Hour (Het Uur Nul), waarin het moreel van de Amerikaanse soldaten ondermijnd zou worden door slechtnieuwsberichten over bijvoorbeeld overstromingen in hun thuisland. De Amerikaanse krijgsgevangenen die als presentator werden ingezet probeerden er een absurdistisch programma van te maken door verborgen betekenissen, dubbelzinnigheden en sarcasme, evenals haastig gelezen berichten. Toen dit de Japanners begon op te vallen, begonnen ze de teksten zo te intoneren alsof ze met wapens tot oplezen gedwongen werden.
Tegen het eind van 1943 werd de zendtijd uitgebreid en kwam Toguri erbij; eerst anoniem, later noemde ze zich Ann, naar het Engelse announcer, dat op de scripts stond. De tekstschrijvers maakten hier Orphan Anne van (Anne, de wees), naar een Amerikaans radiofiguur Little Orphan Annie.
De krijgsgevangenen-tekstschrijvers verdwenen door ziekte, ontslag wegens insubordinatie en vrijlating. Toguri en nieuwe presentatrices zetten het programma voort en probeerden hun stijl te evenaren. Bij de geallieerden stonden ze bekend als Tokyo Rose, maar die naam gebruikten ze zelf niet.
Kort voor het einde van de oorlog bekeerde Toguri zich tot het rooms-katholieke geloof en trouwde met Felipe D'Aquino.
[bewerk] Na de oorlog
Na de capitulatie van Japan wilden Toguri en haar man terugkeren naar de VS. Nadat ze zei dat ze "de" Tokyo Rose was, werd ze echter op 17 oktober 1945 gevangengezet in Sugamo. Op 25 oktober 1946 werd ze zonder verdere verplichtingen vrijgelaten.
In 1948 werd ze in haar woning in Ikejiri gearresteerd wegens landsverraad en verscheept naar de VS. Op 5 juli 1949 begon het proces, het duurste tot dan toe in de VS. De jury kon echter niet tot een beslissing komen. De rechter berispte hen, wees op de enorme gemaakte kosten en drong er op aan dat ze zo snel mogelijk een beslissing zouden nemen. Op 29 september 1949 volgde deze: vrijspraak op zeven punten, schuldig aan één: het bekendmaken van verloren Amerikaanse schepen op de vijandelijke radio. De rechter veroordeelde haar op 6 oktober 1949 tot tien jaar gevangenisschap en een boete van 10.000 dollar.
Op 28 januari 1956 werd ze wegens goed gedrag vrijgelaten. Ze moest zo snel mogelijk naar Japan vertrekken. Het kostte haar advocaat Wayne Mortimer Collins twee jaar om de deportatie te verhinderen. Daarna vertrok ze naar haar familie in Chicago, waar ze in onbekendheid verder leefde.
In 1977 kreeg ze een pardon van toenmalig president Gerald Ford.
In 1980 scheidde ze van haar man, omdat ze niet meer opnieuw de Verenigde Staten wenste te verlaten. Felipe D'Aquino stierf in november 1996 in Japan. Iva Toguri D'Aquino stierf tien jaar later op negentigjarige leeftijd.
