Introvert en extravert

Het begrip 'introvert' is oorspronkelijk door Sigmund Freud in zijn theorie over het libido gebruikt. Daarna heeft Carl Jung de beide termen introvert en extravert (in het Engels extrovert) tot kern van zijn persoonlijkheidstypologie gemaakt.

Bij een extraverte instelling is de energie naar buiten gericht, op mensen, activiteiten en dingen. Extraverte mensen zijn energiek, enthousiast, actie-gericht, spraakzaam en assertief. Zij vinden het fijner om met andere mensen samen te zijn dan om alleen te zijn.

Bij een introverte instelling is de energie naar binnen gericht, op de eigen gedachten en gevoelens. Introverte mensen zijn rustige types, weloverwogen, beschouwelijk en voelen zich in onbekend gezelschap niet gauw thuis. Zij zijn liever alleen dan in een groep.

De meeste mensen hebben zowel extraverte als introverte trekken, afhankelijk van de situatie en het gezelschap waarin zij verkeren, hun gezondheid en algemeen energieniveau, hun leeftijd. Daarom wordt in de persoonlijkheidspsychologie meestal van een glijdende schaal (of dimensie) gesproken met twee polen, introvert en extravert. Mensen kunnen dan ingedeeld worden naar hun positie op die schaal, in bepaalde situaties, op bepaalde leeftijden, enz. De Engelse psycholoog Hans Eysenck erkende in zijn persoonlijkheidstheorie slechts twee hoofddimensies: introversie-extraversie en (de mate van) neuroticisme. In de moderne persoonlijkheidstheorie van de Big five is introversie-extraversie een van de vijf hoofddimensies.