Herstelrecht
Herstelrecht is de tegenhanger van het strafrecht. Het is geen 'echt' recht in die zin dat er wetboeken over geschreven zijn, maar een stroming binnen de rechtsgeleerdheid die vindt dan het recht een andere wending moet krijgen. Het strafrecht is dadergericht, gaat het er om de dader van een misdrijf te straffen. Het slachtoffer speelt slechts een minimale rol, namelijk die van getuige. Bij het herstelrecht staat het slachtoffer centraal en gaat het er juist om de schade die door een misdrijf is aangericht te herstellen, de dader behoort de schade ongedaan te maken bijvoorbeeld door schade financiëel te vergoeden. Het straffen van de dader is daaraan ondergeschikt en dient alleen het doel de slachtoffers genoegdoening te bieden.
Vanuit het herstelrecht zijn in de afgelopen 20 jaar flink wat initiatieven genomen. In chronologische volgorde:
- Sinds de jaren '80 is er een Bureau Slachtofferhulp dat slachtoffers van misdrijven helpt.
- Er is een schadefonds geweldsmisdrijven waaruit slachtoffers van geweld een uitkering kunnen krijgen.
- Het is tegenwoordig in Nederland mogelijk zich als slachtoffer in een strafzaak te 'voegen' en een civiele eis tot schadevergoeding in te dienen. Het is dan niet nodig zelf een juridische procedure tegen de dader te beginnen en vaak ook hoeft het slachtoffer geen dure advocaat] in te huren.
- Sinds drie jaar zijn politie en justitie verplicht slachtoffers op de hoogte te houden van het onderzoek en van de strafrechtelijke vervolging.
- De meest recente ontwikkeling is dat slachtoffers ook het recht hebben een slachtofferverklaring af te leggen tijdens de strafzaak in plaats van alleen maar als getuige antwoorden te geven.
Gerelateerde begrippen zijn: strafrecht, civielrecht, slachtoffer, victimologie
Het Amerikaanse begrip 'restorative justice' is breder gedefiniëerd en omvat ook begeleiding van daders bij terugkeer in de maatschappij na een uitgediende straf om recidive te voorkomen.
