Guna
Een guna is in de Indiase filosofie en spiritualiteit een fundamentele eigenschap of hoedanigheid van de natuur. Er zijn drie guna's die aan de basis van de gereflecteerde werkelijkheid liggen en deze op een illusoire manier als (Maya) aan ons geestesoog doet voor komen.
- Sattva: de universele hoedanigheid van orde en structuur
- Rajas: de universele hoedanigheid van beweging en transformatie
- Tamas: de universele hoedanigheid van handhaving, status quo
Ook in de menselijke geest komen de drie guna's voor, en bepalen er de aard van. Deze drie hoedanigheden staan, afwisselend in ruimte en in tijd, in verschillende evenwichtsrelaties tot elkaar. Wanneer Sattva overheerst is er welvarendheid en welbevinden, opbouw en zuiverheid van intentie. Wanneer Rajas overheerst is er veel energie, vurigheid en transformatie. En wanneer Tamas overheerst is er status quo, stagnatie, en tenslotte intern verval, verrotting, corruptie, en lethargie.
Degene die bevrijding van de geest zoekt hoeft niet te proberen deze of gene guna aan te hangen, maar moet het middel zoeken om van alledrie tegelijk los te komen. Nishtriguna bav Arjuna geeft heer Krishna in de Bhagavad Gita als raad aan de getormenteerde Arjuna: Los van de drie guna's blijf Arjuna. Daarna verklaart de heer van het bewustzijn dat alles wat Arjuna ziet slechts het spel is van de drie guna's, dat eeuwig op zichzelf zal doorgaan.
Niet alleen kwaliteiten van de geest worden elk onder overwegend deze of gene guna gecatalogeerd, ook voedsel (op basis van het inzicht men wordt wat men eet dat op alle niveaus geldig is tot op het spirituele (de kennis die men tot zich neemt). Is het opbouwende harmonische kennis? Is het voedsel zuiver en authentiek, ligt het niet aan het eind van de voedingsketen?
