Giacomo Matteotti
Giacomo Matteotti (Fratta Polesine (provincie Rovigo), 22 mei 1885 - Rome, 11 juni 1924), was een Italiaans socialistisch politicus, die in 1924 door een fascistische knokploeg vermoord werd, waarschijnlijk in opdracht van Benito Mussolini.
[bewerk] Moord
De moord vond plaats op een tijdstip waarop het gezag van Mussolini en zijn fascistische partij nog niet absoluut was. De afgevaardigde Matteotti had kort tevoren in het parlement Mussolini scherp veroordeeld en gezegd dat de recente verkiezingen, die door de fascisten waren gewonnen,een farce waren, waarop Mussolini in het openbaar opmerkte dat "deze vent, nadat hij die woorden gesproken heeft, niet langer meer zou mogen rondlopen...". Dat was dus een verholen uitnodiging tot moord (vergelijk het geval van koning Hendrik II van Engeland en Thomas Becket of dat van de Oekraïense president Leonid Koetsjma en de journalist Gongadze). Matteotti besefte dit naar het schijnt maar al te goed: hij zou na zijn rede tegen een medestander te hebben gezegd dat deze nu alvast zijn begrafenisrede kon gaan schrijven.
De moord betekende een ernstige crisis voor het regiem van Mussolini, maar deze redde zich eruit door bluf. Na de verdwijning van Matteotti ontkende hij eerst ook maar iets met deze verdwijning te maken te hebben. Toen een paar weken later het lijk gevonden werd, verklaarde hij evenwel met veel bombarie de "morele, politieke en historische verantwoordelijkheid" voor de moord op zich te nemen. Doordat de pers al in hoge mate "gelijkgeschakeld" was, wekte de affaire bij de publieke opinie minder opschudding dan anders het geval zou zijn geweest. Na enkele maanden waren de meeste Italianen de zaak "vergeten". Voor Mussolini vormde de affaire de aanleiding tot een "vlucht naar voren". Hij versnelde de invoering van een totalitair staatsbestel.
