Freudiaanse verspreking
Een freudiaanse verspreking is de naam voor een verspreking waarbij iemand per ongeluk iets zegt wat hij eigenlijk niet wil zeggen, maar dat niettemin wel een inzicht geeft in wat er (wellicht onbewust of ontkend) speelt in de geest van de spreker. In zijn boek "De psychopathologie van het dagelijks leven" (1901) geeft Freud een groot aantal voorbeelden.
Een bekend voorbeeld vinden we al in Shakespeare, waar Portia tegen Bassanio zegt:
One half of me is yours, the other half yours, Mine own, I would say; but if mine, then yours,
('een helft van mij is van jou, de andere helft van jou, van mij bedoel ik, maar als hij van mij is, dan ook van jou.')
(The Merchant of Venice / De koopman van Venetië)
De freudiaanse verspreking is er maar een van een aantal van dergelijke 'onthullende' vergissingen die Freud zelf Fehlleistungen en zijn Engelse vertaler parapraxis noemde. Andere voorbeelden zijn steeds op je werk aankomend de sleutel van je huis in je hand te ontdekken (omdat je eigenlijk liever thuis zou zitten), of het vergeten van een afspraak waar je eigenlijk toch ook helemaal geen zin in had. De belangrijkste categorieën zijn verspreken (versprechen), verkeerd handelen (vergreifen), of vergeten (vergessen).
