Fregat

Zie Fregat (zeilschip) voor het zeilschip

Hr. Ms. De Zeven Provinciën aan de kade in Den Helder

Een hedendaags fregat is een oorlogsschip met een lengte tussen 100 en 150 meter, een bemanning van ongeveer 150-300 mensen en een waterverplaatsing variërend van 2000 tot ca. 6000 ton. De taken van een fregat zijn divers en liggen onder andere op het gebied van onderzeeboot-bestrijding (onder water), het beschermen van konvooien (op het water) en het creëren van een luchtverdedigingschild (boven water). Meer dan andere schepen zijn fregatten de werkpaarden van de vloot.

[bewerk] Geschiedenis

In de zeiltijd waren fregatten driemasters, volgend op de linieschepen met 24-44 stukken geschut. Snelle zeilers, in oorlogstijd gebruikt voor verkenningen, hit-and-run acties en zwaar genoeg om hun plaats in de linie in te nemen. In vredestijd gebruikt voor surveillance en beveiliging van koopvaarders tegen piraten.

Met de komst van stoom en pantser verdwenen de fregatten, net als de linieschepen, in de loop van de 19e eeuw uit de zeemachten.

Ruim een halve eeuw later, tijdens de Tweede Wereldoorlog, liet de Royal Navy grote aantallen kleine, eenvoudige escorteschepen bouwen voor de bescherming van konvooien tegen Duitse U-boten, opdat de torpedobootjagers vrij kwamen voor andere taken. De eerste series van deze schepen werden korvet genoemd. De latere, iets grotere series werden als fregat geclassificeerd. De US Navy liet in dezelfde tijd eveneens grote aantallen (ruim 500) escorteschepen bouwen. Deze werden evenwel destroyer-escorts genoemd, iets groter en zwaarder bewapend dan de Engelse corvets en frigates, in feite kleine torpedobootjagers.

Na de oorlog werden de fregatten door de Royal Navy verder ontwikkeld tot diverse gespecialiseerde typen voor vliegtuigdirectie, vliegtuigdetectie, luchtverdediging en onderzeebootbestrijding, waarbij ze gelijktijdig in grootte toenamen.

De US Navy bleef de aanduiding destroyer-escort tot aan het eind van de jaren zestig gebruiken voor escorteschepen van het fregat-type. In die periode werden ook nieuwe series grote escorteschepen, uitgerust met voornamelijk geleide wapens, in gebruik genomen een aangeduid als frigate. Deze fregatten waren echter een klasse tussen de jagers en de kruisers in, aanzienlijk groter dan de toenmalige fregatten van andere landen.

Soortgelijke schepen werden in Engeland (County klasse) weer als destroyer aangeduid. Frankrijk duidde zijn schepen (Suffren en Tourville klassen) aan als frégate, maar gaf ze wel een volgnummer met "D" (D= destroyer, volgens de WEU standaard).

De US Navy heeft halverwege de jaren zeventig een groot deel van zijn schepen opnieuw geclassificeerd. De frigates werden hierna cruisers, of destroyers - afhankelijk van de grootte en de destroyer-escorts werden allemaal als frigate geklasseerd. Hiermee kwamen de Amerikanen in lijn met de Europese NAVO landen.

[bewerk] Opmerking

Door gebruik van veelal dezelfde typen elektronische systemen en bewapening is er in de praktijk geen verschil meer met jagers. Marines van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk maken nog wel onderscheid.

Het onderscheid in de Verenigde Staten wordt gemaakt op basis van grootte. De Spruance klasse jagers (destroyers) zijn met 7.800 ton beduidend groter dan de Perry klasse fregatten (ca. 3.500 ton). Ook zijn de jagers sneller (ontwerpsnelheid 33 vs. 27 knopen) en zijn ze voorzien van 2 schroeven, terwijl de fregatten er maar één hebben.

Het onderscheid in het Verenigd Koninkrijk wordt meer gemaakt op basis van de bewapening: schepen met luchtdoelraketten voor langere afstand (Type 82, Type 42, Type 45) vallen in de destroyer classificatie. Opmerkelijk is bijvoorbeeld dat de fregatten van het Type 22 (Broadsword klasse), batch 3 met 4.850 ton groter zijn dan de jagers van het Type 42, Batch 3 (Manchester klasse - 4.775 ton) en die van het Type 42, Batch 1 en Batch 2 (Sheffield klasse - 4.250 ton).

[bewerk] Nederland

Na de Tweede Wereldoorlog werd een aantal kanonneerboten, dat de oorlog overleefd had, geclassificeerd als fregat. Tevens werden door de V.S. series destroyer-escorts (Van Amstel-klasse) en patrol-craft escorts (Roofdier-klasse) verstrekt. Eind jaren zestig werden zes schepen (Van Speijk-klasse), naar Engels ontwerp, gebouwd. Vanaf de jaren zeventig worden alle schepen in Nederland ontworpen en gebouwd. De Nederlandse marine maakt geen onderscheid meer tussen jagers en fregatten.