Daniel François Malan
Daniel François Malan (Riebeeck West, 22 mei 1874 – Stellenbosch, 7 februari 1959) was van 1948 tot 1954 minister-president van de Unie van Zuid-Afrika.
Inhoud |
[bewerk] Jeugd en jongere jaren
Daniel Malan stamde uit een zgn. Afrikaner of Boeren familie uit Riebeeck. Hij studeerde theologie aan de Universiteit van Utrecht en promoveerde in 1905. Terug in Zuid-Afrika werd hij tot dominee benoemd van een Nederduits Gereformeerde Kerk. Later preekte hij in Belgisch Congo en Rhodesië. Hij streefde naar verbetering van de leefomstandigheden van de blanke Boeren en werd een verbeten tegenstander van de Britse hegemonie over Zuid-Afrika. In 1914 legde hij zijn pastorale taken neer en richtte het nationalistische blad "Die Burger" waarin hij zijn ideeën omtrent apartheid en de toekomstige staatsvorm uiteenzette. Zijn felle nationalisme bracht hem in conflict met Boerenleider Jan Christian Smuts, die een goede verstandhouding met de Britten nastreefde.
[bewerk] Theoreticus van de Apartheid
In 1914 sloot hij zich aan bij de door James Barry Munnik Hertzog opgerichte Nasionale Party. In tegenstelling tot Smuts Suid-Afrikaanse Party was deze partij tegen samenwerking met de Britten en streefde de partij naar segregatie (apartheid).
In 1918 werd Malan in het parlement gekozen voor de NP. In 1924 werd hij minister van Binnenlandse Zaken, Onderwijs en Volksgezondheid in de regering-Hertzog. Hij verzette zich sterk tegen de fusie van Smuts' Suid-Afrikaanse Party en Hertzogs Nasionale Party tot de Verenigde Party in 1934. Als reactie op de fusie richtte hij de Gesuiwerde Nasionale Party op. De GNP streefde niet alleen naar het verbreken van de band met het Verenigd Koninkrijk en de oprichting van een republiek, maar aanvaarde ook de apartheid als voornaamste leerstuk. In de ogen van Malan waren zwarte Zuid-Afrikanen onderontwikkeld en moesten dat ook blijven. Zwarte Afrikanen moesten in zijn ogen in speciale reservaten worden ondergebracht waar zij onder het gezag van een Chief moesten worden gebracht. Zij hadden volgens hem niets te zoeken in de grote steden en contact tussen blanken (blankes) en zwarten (swart man) moest zo klein mogelijk zijn.
[bewerk] Sympathieën voor het nationaal-socialisme
Rond 1939 begon Malan sympathieën te krijgen voor het Nazisme en zag in een Duitse overwinning op Groot-Brittannië de kans om een zelfstandige Zuid-Afrikaanse republiek te stichten. Hij bestreed dan ook fel Zuid-Afrika's deelname aan de Tweede Wereldoorlog aan de zijde der geallieerden. In 1939 brak Hertzog met Smuts en stichtte de Herenigde Nasionale Party die in 1941 deels opging in de Gesuiwerde Nasionale Party, die de naam Herenigde Nasionale Party ging voeren.
[bewerk] Minister-president
Na de oorlog groeide de onrust onder de Boeren en bij de verkiezingen van 1948 leed premier Smuts een nederlaag. De coalitieregering van de Herenigde Nasionale Party van Malan en Hertzog en de Afrikanerparty. Malan werd premier van de eerste apartheidsregering van Zuid-Afrika. In 1953 fuseerden de Afrikanerparty en de Herenigde Nasionale Party en de partij die daaruit voortkwam nam de oude naam Nasionale Party weer aan. Ofschoon nauw betrokken bij de theoretische omschrijving van de apartheid, was het niet Malan, maar zijn minister van Naturellen Zaken Hendrik Verwoerd die de apartheid in praktijk bracht.
In 1954 trad Malan als premier af en werd opgevolgd door Johannes Strijdom.
Malan overleed in 1958.
