Creatieve therapie

Creatieve therapie is een specialistische vorm van hulpverlening waarbij een creatieve expressievorm (meestal drama, beeldende vorming, muziektherapie, dans of tuinieren) wordt toegepast als middel tot het bewerkstelligen van veranderings-, ontwikkelings- en/of acceptatieprocessen bij patiënten of cliënten. De doelgroep bestaat uit mensen met psychische klachten of psychiatrische stoornissen, lichamelijke handicaps of cognitieve beperkingen. Vaak wordt de creatieve therapie gezien als een vorm van psychotherapie.

Creatieve expressievormen worden al lange tijd gebruikt als vorm van dagbesteding en bezigheid naast de behandeling van patiënten, maar sinds de jaren twintig werden musici en beeldend kunstenaars voor het eerst ingezet bij de behandeling zelf. Aanvankelijk werden zij uitsluitend als hulpmiddel bij het stellen van een diagnose ingezet. Geleidelijk aan ontwikkelde zich een methodiek die was toegespitst op gerichte behandeling, en in de jaren vijftig was creatieve therapie tot een aparte therapeutische specialisatie ontwikkeld. De muziek-, beeldende vorming en dramatherapeuten waren de eersten, daarna ontstonden de jongere specialisaties dans- en tuintherapie.

In Nederland ontstonden er beroepsopleidingen op HBO-niveau, en er werd een beroepsvereniging (de Nederlandse Vereniging van Creatief Therapeuten, NVCT) opgericht. In 2006 werd de NVCT weer opgeheven, en ontstond de Federatie Vaktherapie als vereniging voor creatieve therapie en psychomotorische therapie.

Tegenwoordig wordt creatieve therapie in veel verschillende werkvelden ingezet, zoals de geestelijke gezondheidszorg, de jeugdhulpverlening, het speciaal onderwijs, de gehandicaptenzorg, de revalidatie, de forensische zorg en de verslavingszorg. Een relatief jong werkveld is de hulpverlening aan oorlogsslachtoffers en vluchtelingen. Muziek- en dramatherapeuten worden ook buiten Nederland steeds vaker ingezet bij de hulpverlening aan oorlogsvluchtelingen.