Combino
De Combino is een lagevloertram van Siemens Transportation Systems (voorheen Düwag), die sinds 2000 in meerdere Europese steden rondrijdt, waaronder Augsburg, Düsseldorf, Erfurt, Freiburg im Breisgau, Nordhausen, Potsdam, Bazel, Poznań en Amsterdam. Voorts buiten Europa in Hiroshima en Melbourne.
De naam "Combino" is afgeleid van het werkwoord "combineren". De Combino is in feite een bouwpakket: de verschillende wagenbakken van de tram zijn standaard, maar de samenstelling ervan kan door de klant zelf gekozen worden. De trams worden gebouwd uit kunststof en aluminium.
Inhoud |
[bewerk] Basisonderdelen Combino
- korte bak voor de uiteinden van de tram (4 wielen aangedreven)
- korte bak voor in het midden van de tram (4 wielen niet aangedreven)
- lange bak voor in het midden van de tram (geen wielen)
In de praktijk wordt dan ook meestal besteld:
- 3-delige Combino ("Bambino"): 1, 3, 1 (+/- 19 meter lang) (Zie bambino tram)
- 5-delige Combino: 1, 3, 2, 3, 1 (+/- 30 meter lang)
- 7-delige Combino: 1, 3, 2, 3, 2, 3, 1 (+/- 41 meter lang)
Het prototype van de Combino was 4-delig en maakte gebruik van een lange kopbak met twee niet aangedreven, sturende wielen (EEF-draaistel). Tot op heden is deze bak nauwelijks besteld. De Combino heeft geen draaistellen en geen starre as. Een elektromotor drijft twee wielen aan in de ene zijde van een korte wagenbak. Een andere motor drijft de twee wielen aan van de andere zijde. Door het ontbreken van een doorlopende as tussen beide zijden, is de vloer laag, zodat de hele tram een 100% lage vloer heeft.
De maximum snelheid van de Combino bedraagt 70 km/h, en de minimale draaicirkel is 15 meter.
Een andere eigenschap van de Combino is de bijzondere aandacht voor elektronische reisinformatie. Zo worden haltes weergeven op een matrix-display en automatisch omgeroepen. Ook is er een venster waar de komende vijf haltes op worden weergegeven.
Combino's werden gefabriceerd voor zowel normaal- als smalspoor. Ook konden ze geleverd worden als eenrichting- of tweerichtingtram. Het stadsvervoerbedrijf van Nordhausen heeft DuoCombino's besteld. Deze DuoCombino's kunnen ook dieselelektrisch rijden op het netwerk van de Harzer Schmalspurbahnen.
[bewerk] Amsterdamse Combino
Oorspronkelijk was het de bedoeling dat het GVB en de RET samen trams zouden bestellen. Amsterdam had 95 nieuwe trams nodig en Rotterdam 60. De RET koos echter voor de Citadis. Omdat het GVB de kwantumkorting niet wilde mislopen, heeft het vervoerbedrijf nog eens 60 Combino's bijbesteld. De bestelling had een totale waarde van 220 miljoen euro.
Vier van deze 155 Amsterdamse Combino's zijn uitgevoerd als tweerichtingwagen voor lijn 5 naar Amstelveen (2201-2204), en 25 wagens (2131-2151 en 2201-2204) zijn uitgerust met ATB voor gebruik in de Piet Heintunnel van de op 28 mei 2005 geopende IJtram (lijn 26). Vanwege de vele hoge bruggen in Amsterdam, heeft de Amsterdamse versie een iets hogere vloer dan de standaard Combino.
Het GVB wilde graag dat de bestuurder van de tram ook plaatsbewijzen kon controleren en verkopen. Omdat de spitse kop van de Combino, zich daar niet goed voor leende, heeft Siemens een plattere kop ontwikkeld, waarbij de trambestuurder wat meer naast in plaats van voor de instapdeur zit. Dit ontwerp beviel Siemens zo goed, dat deze kop toen standaard werd geleverd aan andere steden.
De Combino in Amsterdam is 5-delig (4 geledingen) en is 29,20 meter lang en 2,40 meter breed.
Op 1 december 2001 werd de Combino met wagennummer 2001 op de Dam aan het publiek gepresenteerd. Vanaf 22 april 2002 werden de Combino's ingezet op lijn 13. In 2004 waren er 140 stuks afgeleverd en werd dit type tram op het merendeel van de lijnen ingezet. De laatste oude gelede trams uit de jaren zestig werden toen door Combino's afgelost.
Hoewel de Combino over het algemeen redelijk goed rijdt, vallen de rijeigenschappen in de bogen (bochten) tegen: de tram schudt behoorlijk en de geluidsproductie van de wielen is hoger dan bij de oudere trams. Siemens heeft overwogen om de geluidsproductie met antigeluid tegen te gaan. In afwachting hiervan heeft het GVB besloten bij de eindpunten van de tramlijnen smeerinstallaties toe te passen.
Veel klachten zijn er ook over de geluidsproductie op de rechte tracees bij ca. 50 km/uur, zowel in de tram als langs het spoor. De aangedreven trucks van de Combino neigen tot bonken, terwijl het niet-aangedreven middelste wielstel een neiging tot rammelen vertoont. Verder blijkt de Combino o.a. erg gevoelig voor zogenaamde polygoonvorming van de wielen (vierkante wielen). Het GVB heeft ter bestrijding hiervan een nieuwe wieldraaibank aangeschaft, maar experts vrezen dat daarmee de wielen nog niet frequent genoeg gerond zullen kunnen worden.
In oktober 2004 werd bekend dat veel conducteurs rugklachten oplopen door de stugge vering van de Combino en het extreem uitzwenken van het achterste gedeelte van de tram. Ook is nu gebleken dat het smeren van bochten niet het verwachte resultaat opleverde. De trams piepen er vrolijk op los. Aldus het AT5 nieuws van zondag 24 oktober.
[bewerk] Constructiefout
In het najaar van 2003 werden scheuren in de constructie ontdekt. De constructie van het dak blijkt in de buurt van de geledingen te scheuren. Volgens sommigen zou een Combino uit Freiburg in een klimaatkamer in Praag kunstmatig verouderd zijn en zou het dak gedeeltelijk zijn ingestort, nadat er op een testbaan meer dan 230.000 kilometer was gereden. Volgens anderen echter zou dit een hoax zijn. In maart 2004 maakte Siemens bekend dat van trams die meer dan 120.000 kilometer op de teller hebben de veiligheid voor de passagiers niet kon worden gegarandeerd. Combino-gebruikers werd verzocht om die trams tijdelijk uit dienst te nemen. In Augsburg, Düsseldorf, Erfurt, Freiburg im Breisgau, Nordhausen, Potsdam, Bazel en Hiroshima zijn de Combino's meteen uit dienst genomen, in Amsterdam niet.
Inmiddels staat vast dat dit komt doordat de constructie niet sterk genoeg is voor de grote krachten die op trams zonder draaistellen inwerken. Siemens is bij het ontwerp per ongeluk uitgegaan van de krachten die inwerken op gewone trams, mét draaistellen. Volgens de Duitse krant Junge Welt van 23 april 2004 is de constructiefout niet meer te herstellen en zal de productie worden stopgezet.
Op 18 mei 2004 maakte het Duitse dagblad Rheinische Post bekend dat Siemens een geheel nieuwe tram zal ontwikkelen. De huidige Combino's zullen worden gesloopt. De motoren en wielconstructies hiervan kunnen wellicht worden hergebruikt. Een en ander zou volgens de Rheinische Post in een interne brief van Siemens staan. Siemens ontkende dat de ontwikkeling van een nieuwe tram noodzakelijk zou zijn.
In verband met schadeclaims diende Siemens over het boekjaar 2004 aanmerkelijke voorzieningen te treffen, als gevolg waarvan het bedrijfsresultaat van de divisie Transportation Systems uitkwam op € -434 miljoen.
[bewerk] Amsterdam
In juni 2004 bereikten de oudste Amsterdamse Combino's de 120.000 kilometergrens. Deze trams zijn buiten dienst genomen. Eerder al hadden technici van Siemens bij twee van de oudste Amsterdamse Combino's (de 2006 en de 2007) haarscheuren ontdekt in de deurstijlen. Volgens Siemens was dat niet gevaarlijk en konden de trams weer worden ingezet. Eind april maakte het GVB bekend de laatste 12 nog te leveren Combino's voorlopig niet te zullen afnemen. Siemens experimenteert in Amsterdam met de Combino 2091: deze heeft nu meesturende wielen. In september bleek dat 32 van de 48 oudste Combino's scheuren in de bodemplaat hebben. Siemens zal deze trams tijdelijk oplappen. In een interview met AT5 op 23 december 2004 gaf wethouder Hester Maij aan dat het onverstandig was geweest om in een keer 155 trams van hetzelfde type te kopen en dat ze wel geschrokken was van het feit dat de Combino de minimale levensduur van 30 jaar bij lange na niet zal halen.
Een structurele oplossing voor de constructiefout werd eind september 2004 aangekondigd: Alle Amsterdamse Combino's zullen terug naar de fabriek in Duitsland gebracht worden voor reparaties en het versterken van de constructie. De twee jaar durende hersteloperatie is in april 2005 van start gegaan. In oktober van dat jaar werden de eerste vijf verbeterde Combino's aan de pers gepresenteerd.
[bewerk] Nieuwe Combino
Het huidige Combinomodel zal niet meer worden geproduceerd. Voor de steden die al Combino's hebben besteld, zoals Boedapest (Hongarije) en de Almada (Portugal), zal Siemens Combino's leveren die gebaseerd zijn op de AEG-lagevloertrams van concurrent Bombardier. De nieuwe Combino is niet opgebouwd uit aluminium, maar uit staal. Verder wil Siemens nu ook de Weense lagevloertram ULF aan andere steden gaan verkopen.
Het stadsvervoerbedrijf van Boedapest heeft 40 van deze Combino's besteld. Ze zijn zesdelig en hebben een lengte van 54 meter. Ze dragen de naam Combino Supra, omdat het bij aflevering de langste trams ter wereld waren. De eerste Combino Supra werd half maart 2006 aan Boedapest geleverd.
Het vervoerbedrijf Metro Transportes do Sul heeft 24 vierdelige Combino's besteld voor het nieuwe tramnet Metro Sul do Tejo in Almada. De eerste Combino werd eind mei 2005 afgeleverd.
[bewerk] Externe links
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Combino op Wikimedia Commons. |
- De Baluw-site met informatie over de problemen met de Amsterdamse Combino.
- Aankomst van de Combino Supra in Boedapest met afbeeldingen en video van de - naar men zegt - langste tram ter wereld.
- Siemens Combino Budapest
