Buiktyfus en paratyfus
Buiktyfus of tyfoïd (niet te verwarren met vlektyfus) is een darminfectie met bacteriën van de soort Salmonella typhi. Na de darm infecteren de bacteriën vaak de rest van het lichaam via de bloedbaan. Paratyfus is een zeer verwante darminfectie ten gevolge van Salmonella paratyphi.
De infectie wordt overgedragen door het eten of drinken van met deze bacteriën besmet voedsel of water. Het komt op dat voedsel of in dat water terecht door besmetting met fecaliën van (menselijke of dierlijke) dragers van de bacterie. Vanuit de darm kan de bacterie zich ook verder in het lichaam verspreiden. Onbehandeld is de mortaliteit 10 procent of hoger. De ziekte duurt enige weken.
Er bestaan asymptomatische dragers, die bacterie in de galwegen meedragen zonder daar zelf ziek van te worden, maar die wel in staat zijn anderen ermee te besmetten. Een berucht geval is dat van Typhoid Mary, een huishoudster in New York die rond de vorige eeuwwisseling in een aantal gezinnen waar zij maaltijden bereidde aanleiding was tot ca 50 besmettingen, waarvan 5 met dodelijke afloop.
Er zijn ook andere salmonellabacteriën die vergelijkbare maar meestal minder ernstig verlopende infecties kunnen veroorzaken, zoals S. paratyphi A en B (paratyfus) en S. typhimurium. Buiktyfus zelf komt in Nederland sporadisch voor, als importziekte, maar andere salmonella-infecties komen zeer geregeld voor, vaak door besmetting via pluimvee of als hobby gehouden reptielen.
Inhoud |
[bewerk] Symptomen
Buikpijn, hoge koorts, hoofdpijn, algemeen ziekzijn. Diarree komt wel eens voor, maar verstopping ook.
[bewerk] Diagnose
Door isolatie van de veroorzakende bacterie uit ontlasting of in een bloedkweek.
[bewerk] Behandeling
Met antibiotica, eventueel intraveneus. De bloedkweken kunnen dagen na begin van de behandeling nog positief blijven en ook de koorts gaat vaak pas na een week zakken.
[bewerk] Buiktyfus en paratyfus: overeenkomsten en verschillen
- Paratyfus wordt veroorzaakt door drie verschillende serotypen van de bacterie Salmonella paratyphi: A, B en C. Buiktyfus door Salmonella typhi. Beide zijn pathogenen die efficient de darmwand passeren en het mononucleair fagocytosesysteem kunnen infecteren. Paratyfus en tyfus worden praktisch alleen verspreid door consumptie van water en/of voedsel dat besmet is met feces of urine van patiënten of dragers.
- diagnostiek van beide is mogelijk door isolatie uit een bloedkweek of uit de faeces. Bij een eenmalige kweek is de kans op een fout-negatieve uitslag vrij hoog, circa 30-40%.
- besmettelijkheid treedt op van voor het uitbreken van symptomen tot enkele weken daarna bij paratyfus; langere perioden zijn beschreven. Bij tyfus komt langdurig dragerschap veel vaker voor.
- Paratyfus is een meldingsplichtige ziekte groep B. In Nederland worden circa twaalf gevallen per jaar gemeld, de meeste zijn geimporteerd. Er bestaat waarschijnlijk wel een aanzienlijke onderrapportage. Tyfus is een meldingsplichtige ziekte groep B. Tussen 1990 en 1998 werden in totaal 537 gevallen van buiktyfus gemeld, waarvan 523 personen waarschijnlijk in het buitenland waren besmet. Bij tyfus bestaat waarschijnlijk geen grote onderrapportage.
