Antonio van Diemen
Antonio van Diemen (ook Anthonie of Anthony; Kuilenburg (Culemborg), 1593 – Batavia, 19 april 1645) was gouverneur-generaal van Nederlands-Indië.
[bewerk] Leven
Van Diemen werd geboren als zoon van de burgemeester van Culemborg. In 1616 werd hij koopman in Amsterdam. Hij had in de zaken weinig succes en na een faillissement is hij in 1618 onder de valse naam Thonis Meeuzs als adelborst (officier in opleiding bij de marine) aan boord van de Mauritius naar Batavia, Bantam (tegenwoordig Jakarta, op het eiland Java) vertrokken, waar hij op 22 augustus 1618 aankwam.
In 1619 werd hij door Jan Pieterszoon Coen aangesteld als klerk in dienst van de VOC. Inmiddels waren de Heren XVII achter de ware identiteit van Thonis Meeuzs gekomen en waarschuwden Coen. Die onderkende echter de bijzondere kwaliteiten van Van Diemen en negeerde de waarschuwingen uit de patria. Spoedig klom Van Diemen op tot boekhouder en opperkoopman en reeds in 1625 tot ordinair raad (dagelijkse raad) van Indië terwijl hij in 1626 als directeur van de handel optrad.
In 1631 vertrok hij als admiraal der retourvloot naar het vaderland en in 1632 keerde hij alweer terug naar Indië. Hij werd in zijn vorige betrekking (directeur van de handel) hersteld en het volgende jaar gekozen tot vervanger van Gouverneur-generaal Hendrik Brouwer. Op 1 januari 1636 trad hij op als landvoogd (=Gouverneur-generaal =bestuurder namens de landsheer in het vaderland) en bleef dat tot aan zijn dood op 19 april 1645.
In Batavia werd door Van Diemen een Latijnse school opgericht en twee kerken, waaronder de Hollandse of Kruiskerk. Van Diemen voerde het eerste wetboek met betrekking tot verblijf, huwelijk en dergelijke, de "Bataviasche Statuten", in waardoor de samenleving stabieler werd.
Van Diemen stuurde in 1642 Abel Tasman uit ter verkenning van Australië. Tasman 'ontdekte' een groot deel van Australië, Nieuw-Zeeland en Van Diemensland (tegenwoordig Tasmanië). Ook was hij in zijn positie verantwoordelijk voor de demping van de opstand in de Molukken.
Tijdens zijn bestuur werd Malakka aan de zuidwestkust van het latere Maleisië in 1641 op de Portugezen veroverd en werd er eveneens tegen de Portugezen oorlog gevoerd op Ceylon om hier een strategische positie en het kaneelmonopolie in handen te krijgen. Hij werd in zijn strijd tegen de Portugezen gesteund door de koning van Kandy. Een wapenstilstand met de Portugezen werd volgens contract te Goa gesloten (10 november 1644).
Hij was zeker niet bij iedereen geliefd, in augustus 1644 werd er een mislukte aanslag op zijn leven gepleegd door Jan Cleyn alias Pekel.
Op 17 januari 1630 trad hij in het huwelijk met Maria van Aelst, het bleef een kinderloos huwelijk. Het beste bewijs voor de uitstekende diensten door Van Diemen bewezen is de vereering (geschenk) van 20.000 guldens die zijn weduwe van de bewindhebbers ontving.
[bewerk] Werk over Van Diemen
Er zijn twee romans geschreven over het leven van Van Diemen:
- Van Diemens Roode Vlucht (1944) door D. van der Zee
- Anthony van Diemen van Bankroetier tot Landvoogd (1946) door K. Norel
| Voorganger: H. Brouwer |
Gouverneur-generaal van Nederlands-Indië 1636-1645 |
Opvolger: C. van der Lijn |
| Bron(nen): |
