A Clockwork Orange (film)
- Voor het boek waarop de film is gebaseerd, zie A Clockwork Orange
A Clockwork Orange is een gewelddadige sciencefictionfilm uit 1971 van Stanley Kubrick, gebaseerd op de anti-utopische roman uit 1962 van Anthony Burgess.
Inhoud |
[bewerk] Ontstaan van de film
Na het grote succes van 2001: A Space Odyssey wilde Stanley Kubrick een compleet andere film maken. Hij ging op zoek naar een nieuw onderwerp en kwam aan bij de roman van Anthony Burgess.
Kubrick nam de gehele film op in zijn eigen filmstudio en schoot slechts een paar buitenopnames in en nabij Londen. De film werd in 48 weken opgenomen en koste 4 miljoen pond, hetgeen voor Kubricks begrippen betrekkelijk laag is.
Voor de filmopnames gebruikte Kubrick de Amerikaanse versie van Burgess' roman. Deze versie heeft 20 hoofdstukken tegenover 21 bij de Engelse uitgave. Het 21e hoofdstuk is namelijk een epiloog die zich enkele jaren na het verhaal afspeelt. Omdat Kubrick alleen de Amerikaanse versie kende ontbrak dus ook in de film de epiloogscène. Dit tot groot ongenoegen van Anthony Burgess, hij was namelijk van mening dat een epiloogscène de film juist extra krachtig zou hebben gemaakt.
Veel critici zijn er echter van overtuigd dat juist het ontbreken van een epiloog de film beter maakt. Kubrick zelf heeft altijd volgehouden dat hij tijdens de filmopnamen niets wist van een tweede Engelse versie.
[bewerk] Controverse
A Clockwork Orange was meteen een gigantisch commercieel succes en werd door critici de hemel in geprezen. Helaas bracht het succes van de film ook een hoop problemen met zich mee.
Kort na de première werd in Londen een zwerver mishandeld terwijl er in de film ook een soortgelijke gebeurtenis plaatsvindt. Enkele weken later vond er een verkrachting plaats die ook bepaalde overeenkomsten vertoonde met A Clockwork Orange. De daders zeiden geïnspireerd te zijn door de film.
Kubrick zelf werd lastiggevallen en gestalkt door fans die geobsedeerd waren door de film en zich gedroegen als Alex. Tegelijkertijd kreeg Kubrick dreigbrieven van mensen die de film zagen als een bedreiging voor de maatschappij en Kubrick verantwoordelijk achtten voor de verloedering ervan.
Uiteindelijk besloot Kubrick de distributie van de film in het Verenigd Koninkrijk te verbieden. Pas na zijn dood werd de film er weer toegelaten.
In Amerika werd de film wel toegelaten, zij het in zwaar gecensureerde vorm. In Nederland en Vlaanderen ging de film wel in zijn volledige vorm in première.
Een andere controverse was de ruzie tussen auteur Burgess en Kubrick. Volgens Burgess lag in de film de nadruk teveel op seks en geweld, en niet op psychologie. Burgess distantieerde zich van de film en maakte in 1976 een toneelstuk waarmee hij zijn eigen versie van het verhaal aan het publiek liet zien.
[bewerk] Invloed
Zowel het verhaal als de individuele elementen uit het boek en de film hebben een grote invloed gehad op de hedendaagse cultuur in het algemeen en de populaire muziek in het bijzonder. Zo nam een Britse elektropopband uit de jaren '80 de naam Heaven 17 aan, een naam die ook voor een band in het boek gebruikt wordt. De naam van de Britse triphopband Moloko verwijst in de taal Nadsat uit het boek naar een melkdrank vermengd met drugs, hoewel de naam ook simpelweg zou kunnen zijn afgeleid van de Russische benaming voor melk. Verwijzingen naar het verhaal in de popmuziek buiten de Engelstalige wereld zijn er eveneens veelvuldig. Ook zijn er verwijzingen te vinden in boeken, films, en zelfs computerspellen.
[bewerk] Trivia
- Nadat de film van Kubrick uitkwam, schreef Burgess een toneelstuk over het verhaal. Naar verluidt modelleerde hij een van de vroege slachtoffers van Alex naar Kubrick.
- De auto waar Alex in rijdt wordt door hem Durango 95 genoemd: ""The Durango-95 purred away real horrorshow - a nice, warm, vibraty feeling all through your guttiwuts.". In werkelijkheid is het een ACO Probe 16, een auto waarvan maar 3 exemplaren zijn gebouwd. In het tv-programma Top Gear wordt in 2004 de auto uit de film getoond als mogelijk restauratie-object in Restoration Rip-Off. De auto wordt uiteindelijk niet verkozen.
[bewerk] Externe links
| Films geregisseerd door Stanley Kubrick |
| Fear and Desire | Killer's Kiss | The Killing | Paths of Glory | Spartacus | Lolita | Dr. Strangelove | 2001: A Space Odyssey | A Clockwork Orange | Barry Lyndon | The Shining | Full Metal Jacket | Eyes Wide Shut |
