Camposancos, A Guarda

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Santa Isabel de Camposancos é unha parroquia que se localiza no concello do Guarda. Segundo o padrón municipal de 2004 tiña 987 habitantes (512 mulleres e 475 homes), distribuídos en 9 entidades de poboación, o que supón un aumento en relación ao ano 1999 cando tiña 913 habitantes. Está situada á beira do río Miño, case na súa desembocadura no océano Atlántico.

[editar] Historia

Etimoloxicamente, o topónimo Camposancos é de orixe latina e equivale a "Campos en angulo".

Sábese que no lugar existiu un mosteiro templario do que non quedan restos a non ser as columnas aparecidas nunhas reformas. Camposancos erixiuse en parroquia independente en 1798. Antes de 1870, pertencía a Salcidos e este ó mosteiro de Oia. A igrexa parroquial de Santa Isabel comezou a construírse en 1816 e non se rematou ata 1856.

Separado do antigo Concello da Guarda, o couto medieval de Camposancos que pertencía como anexo o partido xurisdicional de Barrantes, provincia de Tui, non se volve a integrar ata 1838 no territorio municipal da Guarda ata.

Camposancos ten o título de Entidade Local Menor desde 1870, o que lle permitiu ter o seu propio tenente de alcalde e un edificio oficial. Para levar a cabo calquera actuación en Camposancos, o concello da Guarda debía por lei informar á entidade local de tal actuación aínda que esta non tivese o poder de cancelala. A metade dos impostos que recadaba a localidade pasaban ou polo menos así debería ser á Entidade Local.

Camposancos é coñecido polo Colexio dos Padres Xesuítas fundado en 1876 a escasos dous quilómetros da Guarda. Por primeira vez en España, os xesuítas intentaban instituír unha universidade privada, que finalmente só estaría en activo durante 5 anos. O colexio chegou a contar cun prestixio enorme ata o punto que del xurdirían dúas notables institucións como a Universidade de Deusto e a Universidade Pontificia de Comillas. Entre os alumnos avantaxados que saíron do colexio está o político pontevedrés Portela Valladares, que chegaría a ser ministro e presidente do goberno coa República. De 1916 a 1932 foi ocupado polos seus irmáns de relixión portugueses pero baixo o mandato da República, a orde dos xesuítas foi expulsada e o centro pasou a ser un sanatorio.

O recinto do Colexio dos Xesuítas convertido en hospital foi tristemente famoso por albergar durante a Guerra Civil Española o [[campo de concentración de Camposancos]]. Habilitado como centro de reclusión a finais de 1937, chegou a estar ocupado en 1938 por 1066 reos cando a capacidade -segundo informe oficial do réxime franquista- era de 868 presos. As fontes diverxen en torno a poboación reclusa que pasou por el pero oscila entre os 2000 e os 3000 presos.

En 1943 volveu ser un centro de ensino dos xesuítas, aínda que non retornou ó esplendor doutrora e pechou as súas aulas en 1959.

Dada a súa privilexiada posición na foz do Miño, na actualidade existe un proxecto dunha construtora para converter o edificio nun complexo turístico de luxo.

[editar] Presente

A Comunidade de Montes Veciñais de Camposancos celebra desde hai anos unha festa gastronómica na que se enxalza a paleta e o lacón: a paletada-laconada de San Amaro.

A II Xuntanza de Palilleiras de Galicia celebrouse, nos salóns da Asociación “Os Amigos” de Camposancos, o 25 de xullo de 2006 a coa participación de 65 afeccionadas á arte do encaixe de bolillos.