Venecio
El Vikipedio
Venecio (itale Venezia [veNEcja]) estas la ĉefurbo de la itala regiono Venetio (itale Veneto ['ve:neto]). Ĝi lokas ĉe koordinatoj 45° 27' N, 12° 21' E Mapo. Ĝi enhavas 309.000 loĝantojn (laŭ la UNO en 2000).
En la 5-a kaj 6-a jarcentoj, en la epoko de la barbaraj invadadoj, la enloĝantoj de la romia urbo Aquileia fuĝis al la enmarĉa vilaĝeto Rialto ['rjalto]. Kvankam la nova komunumo estis laŭnome parto de la Bizanca imperio, la venecianoj estis fakte sendependaj jam en la 9-a jarcento.
Sub la regado de la doĝoj la Venecia Respubliko etendiĝis ĝis la riĉa Oriento (orienta marbordo de la Adriatiko, Peloponezo, Cipro, kvartaloj en Konstantinopolo kaj en la Latinaj Ŝtatoj de Sirio kaj Palestino.
Kontinenten la Respubliko atingis la limojn de la Ŝtato de Milano, de la Papaj Ŝtatoj kaj de la Aŭstra Imperio.
En 1797 la Serenissima (Tre Serena Respubliko) perdis sian sendependecon pere de Aŭstrio.
En 1923 en la paskaj tagoj okazis la Internacia Konferenco por Komuna Komerca Lingvo en Venecio.
La koro de Venecio estas la 3800 m longa Canal Grande (Granda Kanalo), kiu trafluas la tutan urbon S-forme. De la Kanalo oni admiru vicon da belegaj palacoj (Palazzo Vendramin-Calergi, Palazzo Contarini-Pisani, la Ca' d'Oro [Ora Domo], Ca' da Mosto, Palazzo Grassi, Palazzo Corner, ktp) kaj pontoj (Ponte di Rialto).
La Piazza di San Marco (Placo de Sankta Marko) estas aŭtentika majstraĵo de la eŭropa arkitekturo. Oni ĝin nomas la loĝoĉambro de la venecianoj. La bizanca Baziliko de sankta Marko gastigas la mortrestaĵon de la patrono.
Ĉe la dekstra flanko de la baziliko staras la Palazzo Ducale [pa'latco du'ka:le] (Doĝa Palaco).
Inter la aliaj preĝejoj la Salute (Savo [de la pesto]), San Giorgio [saη 'ĝorĝo] (en la insuleto San Giorgio), i Frari (la Monakoj).
Inter la multaj muzeoj: Guggenheim kaj Correr.
Allogas ankaŭ kelkaj aparte situantaj insuletoj, kiel ekzemple Murano.
[redaktu] Esperantaj vortoj el la venecia lingvo
ĉaŭ (ciao!), doĝo, gazeto (el La Gazzetta di Venezia, ĵurnalo akirebla kontraŭ monero nomata gazzetta), geto (juda kvartalo Ghetto), Montenegro
