Tangshan
El Vikipedio
Tangŝan (Tangshan) estas grava industria urbo en nordoriento de Ĉinio, provinco Hebei kaj kiu situas ĉ. 135 km oriente de la ĉina ĉefurbo Pekino. La urbo havas 2.057.561 loĝanton (1-a de januaro 2005).
La urbon detruis la 28-an de julio 1976 grandega tertremo. Pri la tertremo memorigas nun steleo sur la ĉefpalco en la urbocentro kaj ankaŭ tertrema informa centro.
[redaktu] Historio
La urbo komence estis vilaĝo kaj danke al la karbo graviĝis. La karbotrovejoj de la ĉirkaxuo estis jam konataj en la 16-a jc. En 1876 iu kantona entreprenisto proponis al la ĉefguberniestro plian ekspluaton de la karbominado. La unua minejo malfermiĝis en 1879, la karbon oni transportis per ĉevalfervojo je 10 km al Feng-nan poste tra kanalo al apud Tienĉin.
El tiu ĉevala fervojo iĝis la unua vera fervojlinio en Ĉinio (1882), kiun oni plilongigis al Ning-ho (1887) kaj al Tienĉin (1889).
Post la boksera ribelo (1900), Tangŝan-on okupis rusoj, la fervojkonstruado interrompiĝis, la minentrepreno venis sub britan kontrolon (pro financaj problemoj). Post tio reekis la minado, finis la novan havenon kaj fervojlinion. La minejoj estis en ĉinaj, japanaj kaj fine en ŝtata posedo.
[redaktu] la tertremo
La urbon skuis tertremo la 28-an de julio 1976 kaj preskaŭ ĉiu konstruaĵo detruiĝis, la minejojn inundis akvo. Mortis ĉ. 240.000 homoj oficiale, sed oni supozas pli da mortintoj, ĝis eĉ 800.000 homoj.
