Герат
Материал из Wikipedia.
| Герат | |
| Хула гербě |
|
| Патшалăх: | Афганистан |
|---|---|
| Регион: | Герат провинциĕ |
| Никěсленě: | пирĕн эрăчен 500 çулсенче |
| Хула, çултан: | |
| Хулăх йышě, пин çын: | 176 600 (2001) |
| Хула лаптăкě: | 34° 20' ç. ш. км2 |
| Геогр. широти: | 62° 12' х. т. д. |
| Геогр. долготи: | {{{11}}} |
Герат, — Афганистанăн Герат провинциĕн тĕп хули. Хула патшалăхăн çурçĕр хĕвеланăç енче, Герируд юханшывĕ хĕрринче вырнаçнă. Тинĕс шайĕнче 925 метр çӳллĕшĕнче ларать.
[тӳрлет] Истори
Пирĕн эрăчен 500 çулсенче хула Артакона, е Арейа, ячĕсенме паллă пулнă. Пирĕн эрĕчен 330 çулта хулана Александр Македонский ярса илнĕ. Ун хыççăн вара вăл Александрия-Арианаятпа паллă пулма тытăнать. Александр Македонский вилнĕ хыççăн хула пĕр-пĕрне улăштарса пынăскерсен авалхи тата вăтам ĕмĕрхи патшалăхсене кĕнĕ. Сасанидсем тата çавăн пекех Араб халифачĕ вăхăчĕсенче пысăк пĕлтерĕшлĕ хула шутланнă. Хорасанра та, Саманидсен вăхăчĕнче, тĕп хуласенчен пĕри шутланнă. 1221 çулта хулана монголсем ярса илсе салатса çĕрпе танлаштарнă. 1236 çулта хулана çĕнĕрен çĕклесе пурăнма пуçланă.
XIII тата XIV ĕмĕрсенче хула историĕ Курт династиĕпе çыхăннă. Монголсем Мервпа Балха аркатнă хыççăн пысăк шёлк çулĕ Герат урлă кайма пуçланă. Вăл çул урлă Перси таварĕсене Индипе Китая илсе кайнă.
Тимуридсен вăхăчĕнче хула самай аталанса çитнĕ. Ку вăхатра туса лартнă хăш-пĕр çуртсем, мечетсем пирĕн вăхăтчен те упранса юлнă. Вĕсем халĕ культура палăкĕсем шутланаççĕ.
1732 çулта Герата Надир ярса илнĕ. 1747 çулта хула Дуран патшалăхне кĕнĕ. Ку патшалăх XIX ĕмĕрте саланса кайсан хула никама та пăхăнми пулса тăнă. Ун хыççăн Герат хулине ярса илессишĕн Иранпа Афганистан тупăшнă. Пери Раççей пулăшнипе, тепри Великобритани пулăшнипе усă курнă. 1863 çулта Герат тĕппипех Афганистана куçнă.
1979 çулта хулана Совет çарĕсем бомбардировкăланă хыççăн вăйлă ваннă.
[тӳрлет] Паллă çыннисем
- Алишер Навои
- Джами
- Мирхонд
- Хафпзи Абру
- Бехзад
