Roll Faraoned Egipt

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Tiernelezhioù faraoned e Henegipt

Prantad raktiernelezh

Prantad prototiernelezh

Prantad thinit

1añ 2

Rouantelezh kozh

3de 4re 5vet 6vet

Iañ marevezh etre

7vet 8vet 9vet 10vet

11vet (Teba nemetken)

Rouantelezh krenn

11vet (Egipt a-bezh) 12vet

II marevezh etre

13vet 14vet 15vet 16vet 17vet

Rouantelezh nevez

18vet 19vet 20vet

IIIde marevezh etre

21añ 22 23de 24re 25vet

Maread izel

26vet 27vet 28vet

29vet 30vet 31añ

Prantad Gresian

Aleksandr Veur

Tiernelezh ar Ptolemeed

Prantad Roman

Kavet e vo er pennad-mañ roll Faraoned an Henegipt, adal ar marevezh raktiernelezh a-raok 3000 kt JK betek dibenn tiernelezh Ptolemaios, p'eo deuet Egipt da vezañ ur broviñs roman dindan ren an impalaer roman Aogust e - 30.

Sachomp an evezh diouzhtu ez eus war ar roll teir maouez bet e penn Egipt o doa dibabet chom hep bezañ anvet faraon rak un titl gourel e oa faraon. Ne oant ket pried rouaned ptolemaek, setu int : (Sobeknefru, Hatshepsut, ha Twosret). Merket int war a roll evel "Rouanez ________."

Diwallit : Ret eo degemer an deiziadoù merket amañ gant evezh-bras. Meur a reizhiad deiziatañ zo evit studioù Egipt, hervez ar mod m'int bet savet ha war peseurt diazez int savet. A-is ez eus ur c'hinnig met n'eo ket an hini nemetañ, anat eo.

Adnotenn : Kontrol d'an dalvoudegezh voas ma verk an termenoù Goueled ha Gorre, kornôg ha reter ur vro, en istor Egipt e vez graet gant Goueled evit envel norzh ar vro ha gant Gorre evit ar su.

Taolenn 1 Henvarevezh 1.1 Raktiernenelezh: Goueled Egipt 1.2 Raktiernenelezh: Gorre Egipt 1.3 Iañ Tiernelezh 1.4 Eil Tiernelezh 2 Rouantelezh Kozh 2.1 IIIe Tiernelezh 2.2 IVe Tiernelezh 2.3 Vvet Tiernelezh 2.4 VIvet Tiernelezh 3 Marevezh etre kentañ 3.1 VIIvet hag VIIIvet Tiernelezh (bodet) 3.2 IXvet Tiernelezh 3.3 Xvet Tiernelezh 3.4 XIvet Tiernelezh 4 Rouantelezh Kreiz 4.1 XIIvet Tiernelezh 5 Eil marevezh etre 5.1 XIIIvet Tiernelezh 5.2 XIVvet Tiernelezh 5.3 XVvet Tiernelezh 5.4 XVIvet Tiernelezh 5.5 XVIIvet Tiernelezh 6 Rouantelezh Nevez 6.1 XVIIIvet Tiernelezh 6.2 XIXvet Tiernelezh 6.3 XXvet Tiernelezh 6.4 Beleien Veur Amon e Teba 6.5 XXIvet Tiernelezh 7 Trede marevezh etre 7.1 XXIIl Tiernelezh 7.2 XXIIIe Tiernelezh 7.3 Al Libued 7.4 XXIVe Tiernelezh 8 Marevezh diwezhañ 8.1 XXVvet Tiernelezh 8.2 XXVIvet Tiernelezh 8.3 XXVIIvet Tiernelezh 8.4 XXVIIIvet Tiernelezh 8.5 XXIXvet Tiernelezh 8.6 XXXvet Tiernelezh 8.7 Persed ha Makedoniz 8.8 Tiernelezh Ptolemaek 9 Roma 10 Kronologiezh grafek dinastiennoù Henegipt 11 Daveennoù 12 Gwelet ivez 13 Liammoù diavaez (e saozneg)

[kemmañ] Henvarevezh

Mont a ra an Henvarevezh eus ar marevezh raktiernelezh pa oa dispartiet Goueled Egipt eus Gorre Egipt renet ma oant gant rouantelezhioù disheñvel, betek ar C'hentañ hag an Eil tiernelezh

[kemmañ] Raktiernenelezh: Goueled Egipt

Goueled Egipt, anvet ivez ar Vro Zu, enni rann norshañ an Nil gant he delta. Moarvat eo diglok ar roll dindan:

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Tiu (faraon)	-	?
Thesh	-	?
Hsekiu	-	?
Wazner	-	e-tro 3100 kt JK?

[kemmañ] Raktiernenelezh: Gorre Egipt

Gorre Egipt, anvet ivez ar Vro Ruz, enni lodenn suañ an Nil hag ar gouelec'hioù. Moarvat n'eo ket klok ar roll dindan (kalz muioc'h a anvioù diasur zo):

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Ro	- bezañs diasur	e-tro 3200 kt JK?
Serket II	Anavezet ivez dre an anv a "Krug Egipt" pe "Roue Krug"; marteze an hevelep den ha Narmer. Ur faraon lec'hel all anvet Serket I zo bet ivez. Renet en deus war-dro daou gantved diwezhatoc'h.	e-tro 3100 kt JK
Narmer	Lod a sell outañ evel ouzh ar roue en deus unanet Goueled ha Gorre Egipt	e-tro 3100 kt JK

[kemmañ] I^añ Tiernelezh

I^añ Tiernelezh bet o ren etre e-tro 3050 kt JK betek 2890 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Hor-Aha	Menes Moarvat an hini bet unanet gantañ Gorre ha Goueled Egipt. Anavezet ivez e rolloù gwechall evel Min ha Meni	e-tro 3050 kt JK
Djer	-	2 vloaz
Merneith	Adroue evit Djet ha Den	-
Djet	-	23 bloaz
Den	-	14 da 20 vloaz
Anedjib	-	26 vloaz
Semerkhet	-	9 da 18 vloaz
Qa'a	-	2916?–2890

[kemmañ] Eil Tiernelezh

Eil Tiernelezh bet o ren etre 2890 betek 2686 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Hotepsekhemwy	-	2890–?
Raneb	-	39 bloaz
Nynetjer	-	23 bloaz
Wneg	-	8 vloaz
Senedj	-	20 vloaz
Seth-Peribsen	-	17 vloaz
Khasekhemwy	-	?–2686 kt JK

[kemmañ] Rouantelezh Kozh

Graet e vez ar Rouantelezh Kozh eus ar mare, en III^e milved kt JK, m'eo bet Egipt en he barr kentañ evit ar pezh a sell ouzh live diorren he sevenadurezh ha kemplezhded he c'hevredigezh (ar c'hentañ eus an teir marevezh anvet "Rouantelezh" a verk tri barr diorren ar sevenadurezh e traoñienn an Nil), war ur prantad amzer a ya eus ar mare ma oa renet ar vro gant an III^e Tiernelezh betek ar VI^vet Tiernelezh (2630 – 2151 kt JK). Gant kalz a Egiptologourien e vez renket ar VII^vet hag an VIII^vet Tiernelezh er Rouantelezh Kozh ivez pa gendalc'he ar velestradurezh da vezañ kreizennet e Mimfis d'an amzer-se. Merket eo bet dibenn ar Rouantelezh Kozh gant ur prantad a zizunvaniezh politikel hag a ziskar live sevenadurel anvet ar marevezh etre kentañ gant an Egiptologourien.

E Mimfis e oa bet lec'hiet kêr-benn Egipt e-kerzh marevezh ar Rouantelezh Kozh. Eno e oa bet staliet e lez gant ar Faraon Djezer. Perzh anavezetañ ar Rouantelezh Kozh eo savidigezh ar piramidennoù avat. Savet int bet d'ar mare-se ha talvezout a raent da vezioù evit ar Faraoned. Setu perak e vez graet alies "Oadvezh ar piramidennoù" eus marevezh ar Rouantelezh Kozh.

[kemmañ] III^e Tiernelezh

III^e Tiernelezh bet o ren eus 2686 betek 2613 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Sanakhte	-	2686-2668
Djoser	Gourc'hemennet gantañ savidigezh ur biramidenn derezek empentet gant Imhotep	2668-2649
Sekhemkhet	-	2649-2643
Khaba	-	2643-2637
Huni	-	2637-2613

[kemmañ] IV^e Tiernelezh

IV^e Tiernelezh bet o ren eus 2613 betek 2498 kt JK. Gant he Faraoned eo bet savet piramidennoù meur, Khufu (C'heops pe Keops), Khafra (C'hefren pe Kefren) ha Menkaura (Mycerinus pe Mikerinos).

Anv (Raganv)	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Sneferu	-	2613-2589
Khoufou	stumm gresianeg Cheops, a-wechoù brezhonekaet e Keops	2589-2566
Djedefra (Radjedef)	–	2566-2558
Khafra	Stumm gresianeg Chephren, a-wechoù brezhonekaet e Kefren pe C'hefren	2558-2532
–	amañ e vez renket Bikheris gant gouizeien zo, heuliet gant Manetho	-
Menkaura	Stumm gresianeg Mycerinus, a-wechoù dindan ar stumm Mikerinos er skridoù brezhonek	2532-2503
Shepseskaf	–	2503-2498
–	amañ e vez renket Thampthis gant gouizeien zo, heuliet gant Manetho	-

[kemmañ] V^vet Tiernelezh

V^vet Tiernelezh bet o ren eus 2498 betek 2345 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Userkaf	-	2498-2491
Sahure	-	2487-2477
Neferirkare Kakai	-	2477-2467
Shepseskare Isi	-	2467-2460
Neferefre	-	2460-2453
Nyuserre Ini	-	2453-2422
Menkauhor Kaiu	-	2422-2414
Djedkare Isesi	-	2414-2375
Unas	-	2375-2345

[kemmañ] VI^vet Tiernelezh

VI^vet Tiernelezh bet o ren eus 2345 betek 2181 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Teti	-	2345-2333
Userkare	-	2333-2332
Pepi I Meryre	-	2332-2283
Merenre Nemtyemsaf I	-	2283-2278
Pepi II Neferkare	-	2278-2184
Merenre Nemtyemsaf II	Faraon.diasur	2184
Nitiqret	Ur Rouanez evit doare.	2184-2181

[kemmañ] Marevezh etre kentañ

Graet e vez Marevezh etre kentañ eus ar mare etre dibenn ar Rouantelezh Kozh ha penn-kentañ ar Rouantelezh Kreiz.

Ne voe ket ar Rouantelezh Kozh evit padout pell goude marv Pepi II. Padet e oa e ren a-hed 94 vloaz, pelloc'h eget nep monark all en istor, ha marvet eo d'an oad a 100 vloaz. Abalamour d'e oad e oa bet direizhet mont en-dro ar rouantelezh e-pad ar bloavezhioù diwezhañ.

Torret eo bet unaniezh an div Rouantelezh ha ranket o deus ar Pennoù lec'hel talañ ouzh an naonegezh.

E-tro 2160 kt JK ez eus bet klasket gant ul lignez Faraoned adunaniñ Goueled Egipt adal o c'hêr-benn, Herakleopolis Veur. E-keit-se avat, e teu a-benn ul lignez all diazezet e Teba da adunaniñ Gorre Egipt hag e teuas da vezañ anat e oa da vezañ brezel etre an div diernelezh.

War-dro 2055 kt JK, e voe trec'h un diskennad eus ar faraon Intef III war faraoned Herakleopolis; bodet e voe an div vro en-dro ha diazezet an XI^vet Tiernelezh. Kemer a reas an anv ren a Mentuhotep II, kentañ faraon ar Rouantelezh Kreiz.

[kemmañ] VII^vet hag VIII^vet Tiernelezh (bodet)

VII^vet hag VIII^vet Tiernelezh bet o ren eus 2181 betek 2160 kt JK. (Diazezet eo an daolenn-mañ war taolenn Abydos e Templ Seti I^añ, eilet diwar www.narmer.pl/main/abydos_en.html)

Anv	Raganv	Evezhiadennoù
---	Neferkara I
Nebi	Neferkara
---	Djedkara Shemai
---	Neferkara Khendu
		Amañ emañ renket Merenhor gant gouizieien zo
Seneferka	Neferkamin
---	Nikara
---	Neferkara Tereru
---	Neferkahor
---	Neferkara Pepyseneb
---	Neferkamin Anu
Iby	Qakara
---	Neferkara II
Khuwihap	Neferkawhor
---	Neferirkara

[kemmañ] IX^vet Tiernelezh

IX^vet Tiernelezh bet o ren eus 2160 betek 2130 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Meryibre Khety (Achthoes I)	-	2160- ?
Meribre Khety II	-	?
Neferkare III	-	?
Nebkaure (Acthoes II)	-	?
Setut	-	?
Wakhare Khety I	-	?
Merykare	-	?
Wankhare Khety II	-	?
Menethoupe I	-	?
Wankhare Khety III	-	?
Khety II	-	?
Merc'h Khety II	-	?
Merc'h Merikare	-	? -2130

[kemmañ] X^vet Tiernelezh

An X^vet Tiernelezh a yae d'hec'h ober ur strollad lec'hel a astennas e veli war Gorre Egipt etre 2130 ha 2040 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Meryhathor	-	2130- ?
Neferkare IV	-	?
Wankare (Acthoes III)	-	?
Merykare	-	?
–	-	? -2040

[kemmañ] XI^vet Tiernelezh

Mont a rae d'ober an XI^vet Tiernelezh ur strollad lec'hel gwriziennet e Goueled Egipt ha bet o ren eno etre 2134 ha 1991 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Intef I	-	2134-2117
Intef II	-	2117-2069
Intef III	-	2069-2060
Nebhetepre Mentuhotep I	Paket Egipt a-bezh dindan e c'halloud e 2040 kent JK, deroù ar Rouantelezh Kreiz.	2060-2010
Sankhkare Mentuhotep II	-	2010-1998
Nebtawyre Mentuhotep III	-	1997-1991

[kemmañ] Rouantelezh Kreiz

Graet e vez Rouantelezh Kreiz eus a rmare a ya eus dibenn ar Marevezh etre kentañ betek deroù an Eil marevezh etre. Ouzhpenn an XII^vet Tiernelezh e vez renket an XI^vet, XIII^vet hag ar XIV^vet Tiernelezh er Rouantelezh Kreiz gant skiantourien zo.

Kalz gwanoc'h eo bet an XIII^vet Tiernelezh eget an XII^vet Tiernelezh ha divarrek eo bet da ren war holl douaroù Egipt. Terriñ a reas an tiegezh proviñsel a oa o ren e Xois, lec'hiet e geunioù kornôg an Delta, gant an aotrouniezh kreiz. Savet e voe ganto ar XIV^vet Tiernelezh, o verkañ evel-se deroù an Eil marevezh etre.

[kemmañ] XII^vet Tiernelezh

XII^vetTiernelezh bet o ren eus 1991 betek 1802 kt JK. Sellet e vo outi gant Egiptiz an amzerioù diwezhañ evel ouzh an Diernelezh veurdezusañ.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Amenemhet I	-	1991-1962
Senousret I (Sesostris I)	-	1971-1926
Amenemhet II	-	1929-1895
Senousret II (Sesostris II)	-	1897-1878
Senousret III (Sesostris III)	-	1878-1860
Amenemhet III	-	1860-1815
Amenemhet IV	-Gant ur c'henrenezh zo padet bloaz da nebeutañ, diouzh un enskrivadur e Knossos	1815-1807
Rouanez Sobeknefru	Unan eus rouanezed dibaot Egipt.	1807-1803

[kemmañ] Eil marevezh etre

Ur marevezh reuzeudik eo bet an Eil marevezh etre etre dibenn ar Rouantelezh Kreiz ha penn-kentañ ar Rouantelezh Nevez. En amzer-se eo aet tre an Hiksosed e-barzh Egipt; ren a raint etre ar XV^vet hag ar XVI^vet Tiernelezh.

Gwan-mat eo bet an XIII^vet Tiernelezh e-keñver an XII^vet Tiernelezh. Divarrek eo bet da ren war ar vro a-bezh. Terriñ a reas an tiegezh proviñsel a oa o ren e Xois, lec'hiet e geunioù kornôg an Delta, gant an aotrouniezh kreiz. Savet e voe ganto ar XIV^vet Tiernelezh, o verkañ evel-se deroù an Eil marevezh etre.

En em zikouez a reas an Hiksosed en Egipt evit ar wech kentañ e-pad ren Sobekhotep IV, hag e-tro 1720 kt JK e oant mestr war kêr Avaris (Tell ed-Dab'a/Khata'na hiziv). Gant Salitis en o fenn, krouer ar XV^vet tiernelezh, e voent mestr war Egipt e-pad ren Dudimose I.

E-tro ar mareoù-se e kouezh Mimfis etre daouarn an Hiksosed. Disklêriañ a ra al lignez Egiptiz o ren e Teba o dizalc'hiezh ha sevel a reont ar XVII^vet Tiernelezh. A-benn ar fin e teuio a-benn an Diernelezh-mañ da argas an Hiksosed kuit da Azia en-dro.

[kemmañ] XIII^vet Tiernelezh

XIII^vet Tiernelezh (oc'h heuliañ Roll rouaned Turin) bet o ren eus 1803 betek e-tro 1649 kt JK hag a badas 153 pe 154 bl. diouzh Manetho.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Sekhemre Khutawy Sobekhotep pe Wegaf	- Krouet gantañ an XIIIvet Tiernelezh. Testeniekaet eo e renadur dre meur a rekord eus an Nil ha papiruzoù.	1803-1799 4 bl.
Sekhemkare	- Amenemhat V Senebef, breur da Sekhemre Khutawy. 3 bl.
Amenemhat	-	1795-1792
Sehetepre	-	? -1790
Iufni	-	?
Seankhibre	-	?
Semenkare	-	?
Sehetepre	-	?
Sewadjkare	-	?
Nedjemibre	-7 miz	?
Sobekhotep I	-	?
Renseneb	-4 miz	e-tro 1775
Hor	-	e-tro 1775
Sedjefakare	-Ur roue brudet-kaer testeniekaet e anv war mein-koun niverus ha dielloù all.	-e-tro 5/7 bl.
Sekhemre Khutawy Sobekhotep	- keñveriañ gt Wegaf	e-tro 1767
Khendjer	-Da nebeutañ 4 bl.	e-tro 1765
Imyremeshaw	-	?
Antef V	-	?
king Seth	-	?
Sobekhotep III	-4 bloaz & 2 viz	e-tro 1755
Neferhotep I	-11 vloaz	1751-1740
Sobekhotep IV	-10 pe 11 bl.	1740-1730
Sobekhotep V	-	e-tro 1730
Wahibre Ibiau	-10 bl. & 8 miz	e-tro 1725-1714
Merneferre Ai	-23 bl. & 8 miz	e-tro 1714-1691
Merhetepre Ini	-2 bl. & 2 viz	?
Seankhenre Sewadtjew	-	?
Mersekhemre Ined	-	?
Sewadjkare Hori	-	?

diasur eo urzh ar rouaned da-heul

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Dudimose I	-	e-tro 1654
Dudimose II	-	?
Senebmiu	-	?
Mentuhotep V	-	?
Senaayeb	-	?

[kemmañ] XIV^vet Tiernelezh

Mont a rae d'ober ar XIV^vet Tiernelezh ur strollad lec'hel genidik eus reter an delta diazezet e Xois (Avaris), ha bet o ren tro-war-dro 1705 betek e-tro 1690 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Nehesy	-	e-tro 1705
Khakherewre ?	-	?
Nebefawre	-	e-tro 1704
Sehebre ?	-	?
Merdjefare	-	e-tro 1699
Sewadjkare ?	-	?
Nebdjefare	-	e-tro 1694
Webenre ?	-	?
?	-	?
—djefare ?	-	?
—webenre	-	e-tro 1690

Pourchas a ra Roll rouaned Turin 25 anv ouzhpenn, lod diglok hag hep deiziad. Hini ebet anezho testeniekaet e lec'h all ebet. Arvarus-tre eo ar roll-se

[kemmañ] XV^vet Tiernelezh

Ganet eo ar XV^vet Tiernelezh e-touez an Hiksosed : anezho Bedouined eus an dezerzh deuet eus ar greskenn strujus evit diazezañ ur renadur berr war douaroù bras en-dro d'an Nil ha bet o ren etre 1674 ha 1535 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Sheshi	Bet o ren bloaz pe 3	1674- ?
Yakubher	-	?
Khyan	-	30-40 vloaz
Apepi I	-	40 vloaz pe muioc'h
Khamudy	-	? -1535

[kemmañ] XVI^vet Tiernelezh

Mont a rae d'ober ar XVI^vet Tiernelezh ur strollad lec'hel genidik eus hanternoz aod ar Sinai (Pelusium), bet o ren etre 1663 hag e-tro 1555 kt JK:

Anv (Raganv)	Evezhiadennoù	Deiziadoù
-	Diank eo anv ar roue kentañ amañ war Roll rouaned Turin ha n'hall ket bezañ adkavet	-
Djehuty (Sekhemresementawy)	–	3 bl.
Sobekhotep VIII (Sekhemresewosertawy)	–	16 bl.
Neferhotep III (Sekhemresankhtawy)	–	1 bl.
Mentuhotepi (Sankhenra)	–	1 bl.
Nebiryraw I (Sewadjenra)	–	26 bl.
Nebiryraw II	–	3 miz?
– (Semenra)	–	1 bl.?
Bebiankh (Sewoserenra)	–	12 bl.
– (Sekhemreshedwaset)	–	3 miz?
-	Diank anv pemp roue amañ war roll rouaned Turin, dibosupl o adkavout	-

Ouzhpennañ a ra mammenoù zo betek 6 anv all amañ – Semqen, Khauserre, Seket, Ahetepre, Amu, ha Nebkhepeshre (Apepi III) – n'int ket testeniekaet e lec'h all. Seblantout a ra pobl an Hiksosed bezañ aet diwar wel penn-da-benn a-c'houde 1555 kt JK.

[kemmañ] XVII^vet Tiernelezh

Diazezet e oa an XVII^vet Tiernelezh e Gorre Egipt. Bet eo o ren etre 1650 ha 1550 kt JK:

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Rehotep	-	1650- ?
Intef V an Henañ	-	3 bloaz
Intef VI	-	?
Sobekemsaf II	-	16 vloaz
Thuty	-	1 bloaz
Mentuhotep VI	-	1 bloaz
Nebiryerawet I	-	6 vloaz
Nebiryerawet II	-	?
Semenmedjatre	-	?
Seuserenre	-	12 vloaz
Shedwast	-	?
Intef VII	-	3 bloaz pe muioc'h
Senakhtenre	-	?
Tao I an Henañ	-	e-tro 1633?
Tao II ar C'haloneg	-	e-tro 1554
Kamose	-	1553-1550

[kemmañ] Rouantelezh Nevez

Graet e vez Rouantelezh Nevez eus ar prantad a ya eus an XVIII^vet betek XX^vet Tiernelezh Egipt, adal ar XVI^vet kantved kt JK betek an XI^vet kantved kt JK, etre an Eil marevezh etre hag an Trede marevezh etre.

E-pad ar Rouantelezh Nevez eo ma voe en he brasañ impalaeriezh Egipt. Pell en em astenne e-barzh Nubia er su, ha dalc'het e oa ganti kalz a zouaroù er Reter-nesañ. En em gannañ a reas armeoù Egiptiz ouzh re an Hittited evit bezañ mestr war Siria a-vremañ.

A-zouez faraoned ar Rouantelezh Nevez ez eus daou anezho zo anavezet gwelloc'h : Akhenaton, anvet ivez dindan an anv a Amenhotep IV, a vez sellet alies ouzh e azeulerezh nemetañ d'an doue Aton evel ouzh eztaoladur kentañ an undoueegezh ha, Ramses II, a glaskas adtapout an tachennoù bet kollet en Israel, Liban ha Siria hiziv an deiz hag a oa bet dalc'het e-pad an XVIII^vet Tiernelezh. Mont a reas a benn gant e arme ouzh Muwatalli II ar roue Hittit e-kerzh Emgann Kadesh

[kemmañ] XVIII^vet Tiernelezh

XVIII^vet Tiernelezh bet o ren eus 1550 betek 1295 kt JK:

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Ahmose I, Ahmosis I	Warlerc'hiad Kamose, a-us.	1550-1525
Amenhotep I	-	1525-1504
Thoutmose I	-	1504-1492
Thoutmose II	-	1492-1479
Hatchepsout	Unan eus ar rouanezed dibaot	1473-1458
Thoutmose III	Anvet alies "Napoleon Egipt." Kabestret gant e lezvamm Hatshepsut e deroù e renadur; goude he marv e voe astennet gantañ tiriad Egipt war-du ar Sav-heol.	1479-1425
Amenhotep II	-	1427-1400
Thutmose IV	-	1400-1390
Amenhotep III	-	1390-1352
Amenhotep IV/Akhenaton	Bet diazezet gantañ ur prantad undoueegezh berrbad (Atonegezh)	1352-1336
Smenkhkare	Adroue Akhenaton.	1338-1336
Tutankhamon	Lakaet peurliesañ da vab da Akhenaton	1336-1327
Kheperkheprure Ai	-	1327-1323
Horemheb	Bet jeneral ha kuzulier Tutankhamon	1323-1295

[kemmañ] XIX^vet Tiernelezh

XIX^vet Tiernelezh bet o ren etre 1295 ha 1186 kt JK, enni unan eus ar Faraoned vrasañ : Ramses II ar Meurdezus :

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Ramses I	-	1295-1294
Seti I	-	1294-1279
Ramses II ar Meurdezus	Ar faraon liammet ouzh Moizez peurliesañ. Bet trec'h-didrec'h gant an Hittited e-kerzh Emgann Kadesh e 1275 kt JK; sinet e voe da-heul an Emglev peoc'h kentañ anavezet en istor e 1258 kt JK.	1279-1213
Merneptah	Deskrivet e argadegoù dre Libia ha Palestina war ur maen-koun; warnañ emañ an daveenn gentañ d'an Israeliz.	1213-1203
Amenemses	-	1203-1200
Seti II	-	1200-1194
Merneptah Siptah	-	1194-1188
Rouanez Twosret	Unan eus ar rouanezed dibaot	1188-1186

[kemmañ] XX^vet Tiernelezh

XX^vet Tiernelezh bet o ren etre 1185 betek 1070 kt JK:

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Setnakhte	-	1186-1183
Ramses III	Bet oc'h en em gannañ a-enep da Tud ar Mor (Filistined) e 1175 kt JK.	1183-1152
Ramses IV	-	1152-1146
Ramses V	-	1146-1142
Ramses VI	-	1142-1134
Ramses VII	-	1134-1126
Ramses VIII	-	1126-1124
Ramesses IX	-	1124-1106
Ramses X	-	1106-1102
Ramses XI	-	1102-1069

[kemmañ] Beleien Veur Amon e Teba

Ha pa ne vefe ket sellet outo evel ouzh un Diernelezh per se, e oa ken bras galloud ha levezon Beleien Veur Amon e Teba ma oant gwir renerien Gorre Egipt etre 1080 ha 945 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Herihor	-	1080-1074
Piankh	-	1074-1070
Pinedjem I	-	1070-1032
Masaherta	-	1054-1046
Menkheperre	-	1045-992
Nesbanebdjed II	Anvet ivez Smendes II	992-990
Pinedjem II	-	990-969
Psusennes III	Tost sur an hevelep den ha Psusennes II	969-945

[kemmañ] XXI^vet Tiernelezh

Diazezet e oa galloud an XXI^vet Tiernelezh e Tanis. Gwan a-walc'h eo bet. War ar paper e oant mestr war Egipt a-bezh met e gwirionez ne'z ae ket pelloc'h o levezon eget Goueled Egipt. Bet int o ren etre 1069 ha 945 kt JK

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Nesbanebdjed I	Anvet ivez Smendes I	1069-1043
Amenemnisu	-	1043-1039
Psusennes I	-	1039-991
Amenemope	-	993-984
Osorkon an Henañ	-	984-978
Siamun	-	978-959
Psusennes II	-	959-945

[kemmañ] Trede marevezh etre

Merkañ a ra an Trede marevezh etre fin ar Rouantelezh Nevez. Bet eo meur a diernelezh genidik eus Libia o ren, alese an anv all a Marevezh libian.

[kemmañ] XXII^l Tiernelezh

Genidik eus Libia e oa faraoned an XXII^l Tiernelezh; bet int o ren etre e-tro 945 betek 720 kt JK:

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Shoshenq I	Shishaq ar Bibl	945-924
Osorkon I	-	924-889
Shoshenq II	-	890-890/889
Takelot I	-	889-874
Harsiese	Emsaver, e Teba	875-862
Osorkon II	-	874-833
Shoshenq III	-	833-794
Shoshenq IV	-	794-781
Pami	-	781-775
Shoshenq V	-	775-739
Osorkon IV	-	739-720

[kemmañ] XXIII^e Tiernelezh

Bet eo an XXIII^e Tiernelezh ur strollad lec'hel genidik eus Libia ivez ha diazezet e Leontopolis; bet int o ren etre 836 ha 720 kt JK:

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Takelot II	Gwelet gwechall evel ur faraon eus an XXIIl Tiernelezh, met anavezet bremañ evel krouer an XXIIIe.	836-812
Pedubast	Un emsaver - preizhet Teba gantañ digant Takelot II	826-801
Iuput I	-	812-811
Shoshenq VI	Warlerc'hiad Pedubast	801-795
Osorkon III	Breur da Takelot II- adc'hounezet Teba gantañ, hag emanvet Roue da-c'houde	795-767
Takelot III	-	773-765
Rudamon	-	765-762
Iuput II	-	762-728

[kemmañ] Al Libued

Ne vez ket sellet outo evel ouzh un Diernelezh da vat. Bez' e oa eus al Libued ur strollad ergerzherien all eus kornôg Libia bet oc'h ober o annez e kornôg an delta etre 805 ha 732 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Inamunnifnebu	-	805-795
?	-	795-780
Niumateped	-	780-755
Titaru	-	763-755
Ker	-	755-750
Rudamon	-	750-745
Ankhor	-	745-736
Tefnakht	-	736-732

[kemmañ] XXIV^e Tiernelezh

Bet eo ar XXIV^e Tiernelezh un diernelezh kevezer all berrbad lec'hiet e kornôg an delta (Sais), gant daou faraon bet o ren hepken eus 732 betek 720 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Tefnakhte	-	732-725
Bakenrenef (Bocchoris)	-	725-720

[kemmañ] Marevezh diwezhañ

Graet e vez Marevezh diwezhañ eus ar prantad a ya eus 732 kt JK betek ma teuas Egipt da vezañ ur broviñs eus Roma e 30 kt JK gant prantadoù dindan Nubiz, ar Bersed, ha Makedoniz.

[kemmañ] XXV^vet Tiernelezh

Aloubet eo bet Egipt gant Nubia e 732 kt JK hag azezañ a reas Nubiz war an tron en ur ziazezañ ar XXV^vet Tiernelezh zo bet o ren betek 656 kt JK.

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Piye	Roue Nubia; aloubet Egipt gantañ e-kerzh 20 vloaz; bet o ren klok 24 bloaz-pad da nebeutañ, marteze ouzhpenn 30 vloaz	752-721
Shabaka	-	721-707
Shebitku	Kempred gant Sargon II eus Asiria a verk e zonedigezh war an tron e 707/706 kt JK	707-690
Taharqa	-	690-664
Tantamani	marv e 653	664-656

Argaset da Nubia en-dro a-benn ar fin, e voe diazezet ganto ur rouantelezh e Napata (656-590), ha, diwezhatoc'hik, e Meroe (590 kt JK-IV^e kantved goude JK).

[kemmañ] XXVI^vet Tiernelezh

XXVI^vet Tiernelezh bet o ren etre war-dro 672 betek 525 kt JK

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Necho I	-	672 – 664 kt JK
Psamtik I	-	664 – 610 kt JK
Necho II	-	610 – 595 kt JK
Psamtik II	-	595 – 589 kt JK
Wahibre	-	589 – 570 kt JK
Ahmose II	-	570 – 526 kt JK
Psammetichus III	-	526 – 525 kt JK

[kemmañ] XXVII^vet Tiernelezh

Aloubet eo bet Egipt gant Persia e 525 kt JK ha staget ouzh an Impalaeriezh betek 404 kt JK. Anavezet eo bet shahed Tiernelezh an Achaemenided evel faraoned en amzer-se. Savet eo bet ganto ar "XXVII^vet" Tiernelezh:

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Cambyses II	-	525 – 521 kt JK
Smerdis ar Skraper	-	522 – 521 kt JK
Darius I ar Meurdezus	-	521 – 486 kt JK
Xerxes I ar Meurdezus	-	486 – 465 kt JK
Artabanus an Hirkanian	-	465 – 464 kt JK
Artaxerxes I	-	464 – 424 kt JK
Xerxes II	c'hoanteg	424 – 423 kt JK
Sogdianus	c'hoanteg	424 – 423 kt JK
Darius II	-	424 – 404 kt JK

[kemmañ] XXVIII^vet Tiernelezh

Padet eo an XXVIII^vet Tiernelezh 6 vloaz hepken eus 404 betek 398 kt JK, gant ur faraon:

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Amyrtaeus	Diskennad faraoned Saite an XXVIvet Tiernelezh; kaset gantañ un emsavadeg a reas berzh a-enep d'ar Bersed	404 – 398 kt JK

[kemmañ] XXIX^vet Tiernelezh

XXIX^vet Tiernelezh bet o ren eus 398 betek 380 kt JK:

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Nefaarud I	Anvet ivez Nepherites	398 – 393 kt JK
Psammuthes	-	393 kt JK
Hakor (Achoris)	-	393 – 380 kt JK
Nefaarud II	-	380 kt JK

[kemmañ] XXX^vet Tiernelezh

XXX^vet Tiernelezh bet o ren eus 380 betek ma teufe Egipt da vezañ dindan beli ar Bersed en-dro e 343 kt JK:

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Nectanebo I	Anvet ivez Nekhtnebef	380 – 362 kt JK
Teos	-	362 – 360 kt JK
Nectanebo II	-	360 – 343 kt JK

[kemmañ] Persed ha Makedoniz

Dont a reas Egipt da vezañ dindan beli ar Bersed ha Makedoniz eus 343 betek 309 kt JK. Goude mare Manetho, eo bet anavezet, a-wechoù, ar Pennoù pers etre 343 ha 332 kt JK, evel an XXXI^vet Tiernelezh:

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Artaxerxes III	Egipt dindan beli ar Bersed evit an eil gwech	343–338 kt JK
Artaxerxes IV Arses	Bet o ren e Goueled Egipt hepken	338–336 kt JK
Khabbabash	Penn un emsavadeg Nubian e Gorre Egipt	338–335 kt JK
Darius III Codomannus	Distreiñ a ra Gorre Egipt dindan beli ar Bersed e 335 kt JK	336–332 kt JK
Aleksandr III ar Meurdezus	Aloubet Egipt ha Persia gant Makedonia	332–323 kt JK
Fulup III Arrhidaeus	Mab fursot da Fulup II Makedonia; hanter-vreur Aleksandr III ar Meurdezus	323–317 kt JK
Aleksandr IV Makedonia	Mab da of Aleksandr III ar Meurdezus ha Roksana	317–309 kt JK

[kemmañ] Tiernelezh Ptolemaek

E-pad ar marevezh Hellenek eo bet Tiernelezh Ptolemaios o ren Egipt eus 305 kt JK betek ma teuas Egipt da vezañ ur broviñs eus Roma e 30 kt JK (pa vez daou zeiziad an eil war-c'horre egile e talvez ez eus bet kenrenerezh):

Anv	Evezhiadennoù	Deiziadoù
Ptolemaios I Soter	Dilezet e garg e 285 kt JK; marv e 283 kt JK	305–285 kt JK
Berenis I	Gwreg Ptolemaios I	?-285 kt JK
Ptolemaios II Philadelphos	-	288–246 kt JK
Arsinoe I	Gwreg Ptolemaios II	284/81- e-tro 274 kt JK
Arsinoe II	Gwreg Ptolemaios II	277-270 kt JK
Ptolemaios III Euergetes I	-	246–222 kt JK
Berenis II	Gwreg Ptolemaios III	244/3-222 kt JK
Ptolemaios IV Philopator	-	222–204 kt JK
Arsinoe III	Gwreg Ptolemaios IV	220-204 kt JK
Ptolemaios V Epiphanes	Emsavadeg e Gorre Egipt 207–186 kt JK	204–180 kt JK
Kleopatra I	Gwreg Ptolemaios V, kenrenerezh gant Ptolemaios VI pa oa minor	193-176 kt JK
Ptolemaios VI Philometor	Marv 145 kt JK	180–164 kt JK
Kleopatra II	Gwreg Ptolemaios VI	173-164 kt JK
Ptolemaios VIII Euergetes II	Staliet gant ar Seleukid Antiochus IV Epiphanes e 170 kt JK; o ren a-gevret gant Ptolemaios VI Philometor ha Kleopatra II adal 169 betek 164 kt JK. Marv 116 kt JK	171–163 kt JK
Ptolemaios VI Philometor	Egipt dindan beli Ptolemaios VIII 164 kt JK–163 kt JK; Ptolemaios VI war an tron en-dro 163 kt JK	163-145 kt JK
Kleopatra II	Dimezet gant Ptolemaios VIII; bet o kas war-raok an emsavadeg a-enep dezhañ e 131 kt JK deuet da vezañ renerez nemeti Egipt.	163-127 kt JK
Ptolemaios VII Neos Philopator	Lakaet da genrener gant e dad; bet o ren diwezhatoc'h dindan adrenerezh e vamm Kleopatra II	144-145 kt JK
Ptolemaios VIII Euergetes II	Adlakaet en e garg	145-131 kt JK
Kleopatra III	Eil gwreg Ptolemaios VIII	142-131 kt JK
Ptolemaios Memphitis	Lakaet da roue gant Kleopatra II; lazhet nebeut goude gant Ptolemaios VIII	131 kt JK
Ptolemaios VIII Euergetes II	Adlakaet en e garg	127-116 kt JK
Kleopatra III	Deuet war an tron en-dro gant Ptolemaios VIII; kenrenerez diwezhatoc'h gant Ptolemaios IX ha X.	127-107 kt JK
Kleopatra II	Divroc'het gant Ptolemaios VIII; o kenren gant Kleopatra III ha Ptolemaios betek 116.	124-116 kt JK
Ptolemaios IX Soter II	Marv 80 kt JK	116–110 kt JK
Kleopatra IV	Dimezet e-pad nebeut amzer gant Ptolemaios IX, met skarzhet gant Kleopatra III	116-115 kt JK
Ptolemaios X Aleksandr I	Marv 88 kt JK	110–109 kt JK
Ptolemaios IX Soter II	Adlakaet en e garg	109–107 kt JK
Ptolemaios X Aleksandr I	Adlakaet en e garg	107–88 kt JK
Ptolemaios IX Soter II	Adlakaet en e garg en-dro	88–81 kt JK
Berenis III	Dimezet dre heg da Ptolemaios XI; bet muntret diwar e urzh 19 devezh diwezhatoc'h	81-80 kt JK
Ptolemaios XI Aleksandr II	Mab yaouankañ da Ptolemaios X Aleksandr; staliet gant Sulla; bet o ren e-pad 80 devezh kent dezhañ bezañ krouget gant keodedourien evit bezañ lakaet lazhañ Berenis III	80 kt JK
Ptolemaios XII Neos Dionysos (Auletes)	Mab da Ptolemaios IX; marv 51 kt JK	80–58 kt JK
Kleopatra V Tryphaena	Gwreg Ptolemaios XII, mamm da Berenis IV	?-57 kt JK
Kleopatra VI	Merc'h da Ptolemaios XII	?-58 kt JK
Berenis IV	Merc'h da Ptolemaios XII; dimezet dre heg da Seleucus Kybiosaktes, met lakaet ganti da vezañ mouget	58–55 kt JK
Ptolemaios XII Neos Dionysos	adlakaet en e garg; bet o ren nebeut gant e verc'h Kleopatra VII a-raok mervel	55–51 kt JK
Kleopatra VII	bet o kenren gant he zad Ptolemaios XII, he breur Ptolemaios XIII, he breur-gwaz Ptolemaios XIV, hag he mab Ptolemaios XV; anvet ivez Kleopatra traken	51–30 kt JK
Ptolemaios XIII	Breur da Kleopatra VII	51–47 kt JK
Ptolemaios XIV	Breur yaouankañ Kleopatra VII ha Ptolemaios XIII	47–44 kt JK
Ptolemaios XV Caesarion	Mab Kleopatra VII; oadet a 3 bloaz pa voe lakaet da genrener gant Kleopatra	44–30 kt JK
Arsinoe IV	A-enep Kleopatra VII	48-47 kt JK

[kemmañ] Roma

Dont a ra Egipt da vezañ ur broviñs roman dindan ren Aogust e 30 kt JK.

[kemmañ] Kronologiezh grafek dinastiennoù Henegipt

Nota: Las fechas anteriores al siglo VII adC son aproximadas.

[kemmañ] Daveennoù

• Sir Alan Gardiner Egiptian Grammar: Being an Introduction to the Study of Hieroglyphs, 3^e Emb., Reizhet. London: Oxford University Press, 1964. Excursus A, pp. 71-76.

[kemmañ] Gwelet ivez

• Kronologiezh Henegipt
• Istor Henegipt
• Keñveriadenn kronologel tiernelezhioù Henegipt

[kemmañ] Liammoù diavaez (e saozneg)

• Lignez rouaned Egipt
• Egip niverel evit ar skolioù-meur

Porched Egiptopedia

Adkavit pennadoù Wikipedia a denn da Henamzer Egipt : Istor | Douaroniezh | Labour-douar | Aozadur politikel | Faraoned | Arz | Mitologiezh | Doueed | Buhez pemdez | Levrlennadur | Geriaoueg