Pháo
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
- Xin xem các mục từ khác có tên tương tự ở Pháo (định hướng).
Pháo (trong lĩnh vực quân sự) là tên gọi chung của các loại hoả khí có nòng - súng lớn có uy lực dùng trong quân đội các nước để tiêu diệt sinh lực và vũ khí của đối phương. Pháo, còn gọi là đại bác, là một cấu thành của hệ vũ khí quân dụng và là cấu thành chính của một binh chủng rất quan trọng trong quân đội có tên là binh chủng Pháo binh.
Mục lục |
[sửa] Lịch sử
Pháo xuất hiện vào khoảng giữa thế kỷ 13. Lịch sử hình thành pháo gắn liền với lịch sử phát minh ra thuốc súng. Những khẩu pháo đầu tiên được chế tạo bằng đồng, nòng nhẵn, bắn đạn bằng đá hoặc bằng gang hình cầu. Ban đầu pháo được dùng để công thành, mở đường tấn công cho bộ binh hoặc kỵ binh.
Đến thế kỷ 15 xuất hiện thêm pháo bắn đạn ria để bảo vệ lực lượng phòng ngự.
Ở thế kỷ 16, pháo bắn đạn sắt đã bắt đầu phổ biến. Đã bắt đầu xuất hiện các khẩu pháo nòng ngắn, đạn đi theo đường cầu vồng và pháo nòng dài đặt trên thuyền chiến
Sang thế kỷ 17, pháo được sử dụng rộng rãi trong cả tấn công lẫn phòng ngự.
Vào thế kỷ 18, Vallière, người Pháp, cuối cùng đã dùng từ pháo (cannon, đọc như ca-nông) để chỉ tất cả những loại súng không xách tay được. Trong giai đoạn này cũng xuất hiện pháo có khương tuyến cho phép bắn xa hơn 2 - 2,5 lần, và chính xác hơn đến 5 lần so với pháo nòng nhẵn.
Đến thế kỷ 19 xuất hiện pháo nạp đạn bằng khoá nòng từ phía sau. Kỹ thuật chế tạo thuốc súng ngày càng tân tiến, với việc chế tạo thuốc súng không khói (1884) trọng lượng đạn pháo đã tăng thêm 20%, vận tốc đầu nòng (sơ tốc đạn) tăng 40%. Đầu thế kỷ 20 xuất hiện thêm nhiều loại pháo mới như pháo cối, pháo lựu, pháo phòng không,...
Trong cuộc Thế chiến thứ I, 7 nước Áo, Hungary, Vương quốc Anh, Đức, Mỹ, Pháp và Nga đã chế tạo và sử dụng gần 63000 khẩu pháo các loại trong đó khoảng 50% là lựu pháo. Thế chiến thứ II có nhiều thay đổi đáng kể về chiến thuật, kỹ thuật, trang bị cho nhiều loại pháo. Giai đoạn này đã xuất hiện radar phục vụ việc bắn pháo, xuất hiện pháo tự hành, dàn phóng phản lực, pháo chống tăng,...
Sau Thế chiến thứ II mặc dù xuất hiện tên lửa nhưng pháo vẫn có vai trò vô cùng quan trọng. Sự phát triển của pháo cũng gắn liền với sự phát triển của đạn. Từ năm 1970 đã xuất hiện các loại đạn pháo có điều khiển điển hình là đạn 155 mm Copperhead dùng cho lựu pháo tự hành M110 trong Chiến tranh vùng Vịnh vào năm 1991.
Pháo khác với súng ở chỗ cỡ nòng của pháo lớn hơn nhiều cỡ nòng súng (nòng súng đại liên cỡ lớn là đến 20 mm còn nòng pháo cỡ nhỏ nhất cũng đã là 37 mm và loại lớn có thể đến trên 400 mm) nhưng đặc điểm quan trọng nhất của pháo là đầu đạn pháo có thể nổ để tiêu diệt mục tiêu còn đầu đạn của súng thường không nổ khi bắn vào mục tiêu. Do vậy pháo là hoả lực cơ bản của lục quân.
[sửa] Phân loại
Có thể phân loại pháo theo nhiều tiêu chuẩn khác nhau nhưng thông dụng nhất là phân loại theo các tiêu chuẩn sau:
- Cỡ nòng: Pháo 105 mm, 122 mm, 130 mm...
- Tầm bắn: Pháo tầm xa, tầm gần...
- Phương cách di chuyển: Pháo gắn trên máy bay, pháo gắn trên xe tăng, pháo cố định, pháo kéo bằng xe, pháo tự hành...
- Về mặt đặc điểm tác chiến người ta phân loại pháo theo cách bắn pháo (Theo hình thức quỹ đạo bắn của đầu đạn), gồm các loại sau: Sơn pháo, Lựu pháo, Súng cối và pháo phản lực.
- Mục đích sử dụng: Pháo chống tăng, pháo phòng không,...
[sửa] Một số loại pháo
[sửa] Pháo không giật (khoảng 1910)
Được Davis, người Mỹ, phát minh vào đầu thế kỷ 20, được sử dụng ngắn ngủi trên một vài máy bay của Anh trong thế chiến I, loại pháo này có hai nòng ngược nhau và một buồng ở giữa để nạp đẩy. Vào cuối những năm 30, các hãng Krupp và Rheinmetal của Đức đã chế tạo nhiều mẫu pháo không giật với cỡ 75 mm, mà một mẫu đã được thử nghiệm cùng với lính nhảy dù Đức ở Crète.
