Nguyễn Xiển

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Giáo sư Nguyễn Xiển (1907–1997) là Nhà khoa học, Tổng thư ký Đảng Xã hội Việt Nam (1956–1988), và Phó chủ tịch Uỷ ban thường vụ Quốc hội Việt Nam.

[sửa] Tiểu sử

Quê quán: Thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An.

Thuở nhỏ, ông học tại trường Tiểu học, Trung học ở Vinh. Hồi còn học ở trường Quốc học Vinh (Nghệ An) ông đã là học sinh xuất sắc, đậu bằng Thành chung rồi ra Hà Nội học trường Bưởi.
Năm 1926 do tham gia cuộc bãi khoá để tang Phan Chu Trinh cho nên ông đã bị đuổi học và bị cấm thi tú tài bản xứ, nhưng ông cùng một số bạn bãi khoá quyết chí tự học, đỗ đầu tú tài Tây ở Hà Nội và đoạt học bổng sang Pháp ở Trường đại học Toulouse (Pháp).
Năm 1932 về nước không nhận làm quan ở Huế, ra Hà Nội đi dạy học.
Từ năm 1937 ông chuyển sang ngành khí tượng thủy văn.
Năm 1941 ông Nguyễn Xiển phụ trách đài khí tượng Phù Liễn Kiến An. Trong thời gian này ông cùng hợp tác với Hoàng Xuân Hãn nghiên cứu về lịch và lịch Việt Nam, và cùng các ông Hoàng Xuân Hãn, Đặng Phúc Thông, Nguyễn Duy Thanh, Nguyễn Đình Thuỵ, Nguỵ Như Kon Tum ra báo Khoa học phát hành cả Đông Dương, với mục đích Truyền bá ý tưởng và phương pháp khoa học, xây dựng văn hoá mới cho quốc dân về phương diện khoa học.
Cách mạng Tháng Tám thành công, ông làm Chủ tịch Uủy ban Nhân dân Cách mạng Bắc Bộ.
Năm 1956 làm Tổng thư ký Đảng xã hội,
Từ năm 1955 đến 1959, ông làm Bộ trưởng Cứu tế xã hội.
Năm 1960 Phó chủ tịch Quốc hội
Từ năm 1960 đến 1976, ông làm giám đốc Nha Khí Tượng Việt Nam, Chủ tịch Uỷ ban địa cầu quốc tế Việt Nam, phó Chủ nhiệm Uỷ ban khoa học kỹ thuật nhà nước.

[sửa] Danh hiệu

Nhà nước trao tặng Huân chương Hồ Chí Minh.
Ông được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh, đợt 1 năm 1996 về các công trình khoa học: "Đặc điểm khí hậu miền Bắc Việt Nam và Tập bản đồ khí hậu miền Bắc Việt Nam (1968)"