Bosna i Hercegovina

Bosna i Hercegovina (BiH) je država u jugoistočnom dijelu Europe, smještena na zapadu Balkanskog poluotoka. Sa sjevera, zapada i juga graniči sa Hrvatskom, a sa istoka sa Srbijom i Crnom Gorom. Glavni grad zemlje je Sarajevo. Međunarodno priznanje je dobila 6. travnja 1992. godine odvojivši se od bivše Jugoslavije. Prema procjenama inozemnih agencija za statistiku, ukupno stanovništvo je otprilike 3.950.000.

Sadržaj/Садржај

1 Istorija
2 Politika
- 2.1 Entiteti
  - 2.1.1 Distrikt
- 2.2 Institucije vlasti na državnoj razini
3 Geografija
4 Privreda
5 Stanovništvo
6 Kultura
7 Vidi takođe
8 Spoljašnje poveznice
9 External links

[edit] Istorija

Vidi članak Historija Bosne i Hercegovine

U starom veku današnju teritoriju Bosne i Hercegovine su naseljavali Iliri. Bila je sastavni deo Rimskog carstva. U VII veku su je naselili Sloveni. Bosna se pod tim imenom počinje spominjati od 958. u zvaničnim dokumentima (Uprava Imperiom; Bizantijski car Konstantin Porforigenit). Za rodni list Bosne se uzima ugovor između Bosanskog bana Kulini dubrovačke republike (1189godine). Najveći uspon je doživela za vreme Tvrtka I Kotromanića, koji se 1377. proglasio za kralja Bosne i Srbije. Stefan Vukčić Kosača se 1448. osamostaljuje u Humu i proglašava se hercegom od svetoga Save. Bosna pada pod Otomansko carstvo 1463, a Hercegovina 1482. Ubrzo islam prihvataju slavenski stanovnici Bosne različitih vjera: pravoslavci, rimokatolici. Otomansku vlast su, pogotovo u njenim posljednjem veku, obilježili čestio oružani sukobi, posebno između domaćih feudalaca i centralne vlasti. Poslednji takav sukob bio je Bosansko-hercegovački ustanak započet jula 1875. u Hercegovini. 1878. na Berlinskom kongresu je odlučeno da Austro-Ugarska ima pravo da okupira Bosnu i Hercegovinu. 1908. Austro-Ugarska je anektirala Bosnu i Hercegovinu. Gavrilo Princip je izvršio atentat na austrougarskog prestolonaslednika nadvojvodu Franca Ferdinanda 28. juna 1914. Sarajevskim atentatom je otpočeo Prvi svetski rat. Vijeće narodnih prvaka i poslanika 28. novembra 1918. donelo je odluku o pripajanju Bosne i Hercegovine Kraljevini SHS, kasnije preimenovanu u Jugoslaviju. Za vreme Drugog svetskog rata bila je u sastavu tzv. Nezavisne države Hrvatske. Od 1945. do 1992. je federalna Republika Jugoslavije. Nezavisna je od 6. aprila 1992. 1992-1995. Nakon proglašenja nezavisnosti, u Bosni i Hercegovini počinje građanski rat jer etnički Srbi ne priznaju rezultate referenduma na kojem je većinom glasova Hrvata i Muslimana BiH izglasana neovisnost. Rat je završen Dejtonskim mirom kojeg su potpisali predstavnici Republike Bosne i Hercegovine, SR Jugoslavije i Republike Hrvatske u Dejtonu u Parizu. Od tada je zvanični naziv države Bosna i Hercegovina. Čine je dva entiteta: Federacija Bosne i Hercegovine koja obuhvata 51% teritorije i Republika Srpska koja obuhvata 49% teritorije BiH. 2005.

[edit] Politika

[edit] Entiteti

Republika Srpska
Federacija Bosne i Hercegovine

[edit] Distrikt

Distrikt Brčko

Ustavnim promenama koje su stupile na snagu 2002. godine sva tri naroda su ponovo postala konstitutivna na celoj teritoriji Bosne i Hercegovine.

[edit] Institucije vlasti na državnoj razini

[edit] Geografija

Povrsina: 51.129 km² Polozaj: jugoistocna Evropa, Balkansko poluostrvo. Koordinate: izmedju 42°26' i 45°15' sjeverne geografske sirine izmedju 15°45' i 19°41' istocne geografske duzine. Granice drzave: duzina 1,537 km, kopnena granica 762.5 km, rijecna granica 751 km i more 23.5 km. Na jugu, zapadu i sjeveru se granici sa Republikom Hrvatskom 931 km; a na istoku sa SR Jugoslavijom 624 km. Glavni grad: Sarajevo 520.000 stanovnika Veci gradovi: Banjaluka 130.000, Tuzla 100.000,Zenica 90.000 Mostar 85.000, Srednja godisnja temperatura; januar: Sarajevo i Zenica 1°C, Mostar 5°C; Tuzla, Bihac, Banja Luka 0° C, a julska: Sarajevo, Zenica, Tuzla, Bihac, Banja Luka 21°C; Mostar 25°C. Najvisa tacka planina Maglic 2386 m, najniza Neum 0 m.

[edit] Privreda

[edit] Stanovništvo

Broj stanovnika: 4,130.000 Gradsko stanovnistvo: 45% Gustoca stanovnistva na km²: 85.2 Nacije: Bosnjaci 43.7%, Hrvati 17.3%, Srbi 31% i 7.6% ostali. Sluzbeni jezici: bosanski, hrvatski, srpski Vjere: islam 48%; pravoslavlje 33% i rimokatolicanstvo 16% Udio stanovnista po starosti: od 0-14 23%, od 15-59 65%, vise od >60 11% Prosjecna zivotna dob: muskarci 69.2, zene 74.6

[edit] Kultura

podatci iz 1991

Univerziteti: Sarajevo, Tuzla, Mostar, Zenica, Bihac, Banjaluka Broj ucenika osnovnog i srednjeg obrazovanja: 1991. 532,468 Broj studenata: 1991. 34,644 Diplomiralo: 1991. 4,498 Ukupan broj diplomiranih studenata od 1964-1991.: 161,683 Broje studenata postidiplomskih studija 1991.:162 Ukupan broj postdiplomskih studenata od 1972-1991.: 2,374 Doktori nauka 1991.: 88 Ukupan broj doktora nauka od 1972.-1991.: 1,319

[edit] Vidi takođe

Fekundizam
Pedi Ešdaun

[edit] Spoljašnje poveznice

[edit] External links

Administrativna podjela Bosne i Hercegovine

Entiteti Bosne i Hercegovine
Republika Srpska \| Federacija Bosne i Hercegovine
Federalni Distrikti Bosne i Hercegovine
Brčko distrikt
Kantoni Federacije Bosne i Hercegovine
Bosansko-podrinjski \| Hercegovačko-neretvanski \| Posavski \| Sarajevo \| Srednjobosanski \| Tuzlanski \| Unsko-sanski \| Zapadnohercegovački \| Zeničko-dobojski\| Zapadnobosanski
Službeni gradovi Bosne i Hercegovine
Banja Luka \| Istočno Sarajevo\| Mostar \| Sarajevo
Općine Bosne i Hercegovine
Banja Luka \| Banovići \| Berkovići \| Bihać \| Bijeljina \| Bileća \| Bosanska Dubica \| Bosanska Kostajnica \| Bosanska Krupa \| Bosanski Brod \| Bosanski Novi \| Bosanski Petrovac \| Bosanski Šamac \| Bosansko Grahovo \| Bratunac \| Breza \| Bugojno \| Busovača \| Bužim \| Cazin \| Centar \| Čajniče \| Čapljina \| Čelić \| Čelinac \| Čitluk \| Derventa \| Drvar \| Doboj \| Doboj Istok \| Doboj Jug \| Dobretići \| Domaljevac-Šamac \| Donji Vakuf \| Donji Žabar \| Foča \| Foča-Ustikolina \| Fojnica \| Gacko \| Glamoč \| Goražde \| Gornji Vakuf-Uskoplje \| Gračanica \| Gradačac \| Gradiška \| Grude \| Hadžići \| Han-Pijesak \| Ilidža \| Ilijaš \| Istočna Ilidža \| Istočni Drvar \| Istočni Mostar (općina) \| Istočni Stari Grad \| Istočno Novo Sarajevo \| Jablanica \| Jajce \| Jezero \| Kakanj \| Kalesija \| Kalinovik \| Kiseljak \| Kladanj \| Konjic \| Ključ \| Kotor-Varoš \| Kreševo \| Krupa na Uni \| Kupres \| Kupres (RS) \| Laktaši \| Livno \| Lopare \| Lukavac \| Ljubinje \| Ljubuški \| Maglaj \| Milići \| Modriča \| Mostar \| Mrkonjić Grad \| Neum \| Nevesinje \| Novi Grad \| Novo Sarajevo \| Novi Travnik \| Odžak \| Olovo \| Orašje \| Osmaci \| Oštra Luka \| Pale \| Pale-Prača \| Pelagićevo \| Petrovac \| Petrovo \| Posušje \| Prijedor \| Prnjavor \| Prozor \| Ravno \| Ribnik \| Rogatica \| Rudo \| Sanski Most \| Sapna \| Skender-Vakuf \| Sokolac \| Srbac \| Srebrenica \| Srebrenik \| Stari Grad \| Stolac \| Šekovići \| Šipovo \| Široki Brijeg \| Teočak \| Tešanj \| Teslić \| Tomislavgrad \| Travnik \| Trebinje \| Trnovo \| Trnovo (FBiH) \| Tuzla \| Ugljevik \| Usora \| Ustiprača \| Vareš \| Velika Kladuša \| Višegrad \| Visoko \| Vitez \| Vlasenica \| Vogošća \| Zavidovići \| Zenica \| Zvornik \| Žepče \| Živinice

Države u Evropi
Albanija \| Andora \| Austrija \| Belgija \| Bjelorusija \| Bosna i Hercegovina \| Bugarska \| Cipar/Kipar \| Crna Gora \| Češka \| Danska \| Estonija \| Finska \| Francuska \| Grčka \| Hrvatska \| Irska \| Island \| Italija \| Letonija \| Lihtenštajn \| Litva/Litvanija \| Luksemburg \| Mađarska \| Malta \| Moldavija \| Monako \| Nizozemska/Holandija \| Norveška \| Njemačka \| Poljska \| Portugal \| Republika Makedonija \| Rumunjska/Rumunija \| Rusija \| San Marino \| Slovačka \| Slovenija \| Srbija \| Španjolska/Španija \| Švedska \| Švicarska/Švajcarska \| Turska \| Ujedinjeno Kraljevstvo \| Ukrajina \| Vatikan
Teritoriji: Gibraltar \| Guernsey (Gernzi) \| Otok Man/Ostrvo Man \| Farski otoci/Farska ostrva \| Jersey (Džersi)

Države u Evropi