Xawery Czernicki

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Xawery Czernicki kontradmirał
ur. 16 X 1882 w Giedejkach zm. 1940 w Katyniu
Kariera w Polsce:
szef Służb - zastępca szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej
• szef Administracji Kier. Marynarki Wojennej • komendant Portu Wojennego Modlin • szef Służby Technicznej Flotylli Wiślanej
Kariera w Rosji:
• dyrektor budowy kadłubów stoczni Rewel • główny inżynier budowy pancerników
Działania wojenne:
I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Odznaczenia:
Polonia Restituta
Krzyż Walecznych
Krzyż Zasługi
Medal 10-lecia Odzysk. Niepodległości
Medal Pamiątkowy Za Wojnę 1918-1921
Legia Honorowa
Królewski Order Miecza
Order św. Stanisława
Order św. Anny

Xawery Czernicki (ur. 16 października 1882, zm. kwiecień/maj 1940) - polski kontradmirał i inżynier budownictwa okrętowego. W okresie od 1901 do 1918 służył w Imperialistycznej Marynarce Wojennej Rosji, a następnie wstąpił do Wojska Polskiego. Brał udział w I wojnie światowej, wojnie polsko-bolszewickiej i II wojnie światowej. Ostatnie zajmowane przez niego stanowisko to szef Służb - zastępca szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej. Został zamordowany przez Rosjan w Katyniu.

[edytuj] Wykształcenie

Xawery Stanisław Czernicki urodził się 16 października 1882 w rodzinie ziemiańskiej w majątku Giedejki na Wileńszczyźnie. Rodzicami Xawerego byli Teresa z Bohuszewiczów i Edward Czerniccy. Po ukończeniu w 1901 gimnazjum i zdaniu matury wstąpił do Morskiej Szkoły Inżynieryjnej w Kronsztadzie na Wydział Budowy Okrętów, którą ukończył w 1905 i potem przez rok odbywał praktyki morskie.

[edytuj] Służba wojskowa

W 1906 został mianowany podporucznikiem rosyjskiej carskiej marynarki wojennej i do 1908 był inżynierem okrętownictwa w Kronsztadzie. W latach 1908-1910 pracował w Rządowych Zakładach Budowy Okrętów w Srietieńsku, a następnie Bałtyckich Zakładach Budowy Okrętów w Sankt Petersburgu. Od 1910 był pomocnikiem głównego inżyniera, a następnie głównym inżynierem podczas budowy pancerników "Sewastopol" i "Pietropawłowsk" w stoczni morskiej w Petersburgu. W 1915 został dyrektorem budowy kadłubów okrętowych w stoczni Rewel (obecnie Tallin). Pod koniec 1918 podał się do dymisji.

Po zakończeniu działań wojennych i utworzeniu niepodległej Polski zgłosił się w 1919 do nowoutworzonej Polskiej Marynarki Wojennej. Zweryfikowany w stopniu komandora porucznika, został Szefem Służby Technicznej Flotylli Wiślanej w Modlinie, a następnie Komendantem Portu Wojennego Modlin i jednocześnie kierownikiem Wydziału Mechanicznego w Departamencie dla Spraw Morskich. W 1925 zasiadał w komisji zakupu ORP "Warta", po czym pracował w Biurze Technicznym Nowych Budowli Kierownictwa Marynarki Wojennej. W tym czasie był także przewodniczącym komisji budującej infrastrukturę Portu Wojennego Gdynia i członkiem komisji odbiorczej statków dla Żeglugi Polskiej. W 1926 został pierwszym szefem Administracji Kierownictwa Marynarki Wojennej. Od tego samego roku sprawował funkcję przewodniczącego Komisji Nadzorczej Budowy Okrętów we Francji. Kierował budową kontrtorpedowców OORP "Burza", "Wicher" oraz okrętów podwodnych typu Wilk. Powrócił do kraju w 1932 na stanowisko Szefa Służb – zastępcy Szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej Ministerstwa Spraw Wojskowych, które zajmował do wybuchu II wojny światowej. Został mianowany na stopień kontradmirała w 1938. Zainicjował budowę Stoczni Marynarki Wojennej w Gdyni i Wydziału Budowy Okrętów w Państwowej Szkole Technicznej w Warszawie

Po rozpoczęciu działań wojennych II wojny światowej, wraz całym Kierownictwem Marynarki Wojennej ewakuował się pociągiem z Warszawy do Pińska, potem Brodowa. Podczas napaści ZSRR na Polskę, do miejscowości Deraźny, gdzie admirał przebywał wraz z częścią oficerów Kierownictwa Marynarki Wojennej, przybyły wojska sowieckie. Został przez nie skierowany, z grupą najważniejszych oficerów do Równego, gdzie mieli zostać zwolnieni. Jednakże zamiast tego zostali oni zesłani do obozów jenieckich w głąb Rosji, do Ostaszkowa, Starobielska, Kozielska i ostatecznie do Katynia. Kontradmirał Xawery Czernicki zamordowany został przez NKWD w lesie katyńskim na przełomie kwietnia i maja 1940. Jego zwłok nigdy nie zidentyfikowano.

Awansował kolejno na stopnie oficerskie:
podporucznika - 1905 (Rosja) porucznika - 1907 (Rosja) podkapitana - 1910 (Rosja) kapitana - 1913 (Rosja)	podpułkownika - 1917 (Rosja) komandora porucznika - 1919 (Polska) komandora - 1930 (Polska) kontradmirała - 1938 (Polska).

Był żonaty. Interesował się sztuką i numizmatyką. Jego imieniem nazwana została w 1993 Centralna Składnica Marynarki Wojennej oraz w 2001 okręt wsparcia logistycznego ORP "Kontradmirał Xawery Czernicki". Nosi je także jedna z gdyńskich ulic. Na targach Balt-Military-Expo w Gdańsku jedną z nagród w dziedzinie budownictwa okrętowego jest Grand Prix im. kontradmirała Xawerego Czernickiego. W 2001 ukazała się książka pod redakcją Jerzego Przybylskiego pt. "Kontradmirał Xawery Stanisław Czernicki".

[edytuj] Odznaczenia

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Walecznych
Złoty Krzyż Zasługi
Medal 10-lecia Odzyskania Niepodległości,
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921
Legią Honorową (francuski)
Orderem Miecza (szwedzki)
Order św. Stanisława (rosyjski)
Order św. Anny (rosyjski)

[edytuj] Bibliografia

Julian Czerwiński, Małgorzata Czerwińska, Maria Babnis, Alfons Jankowski, Jan Sawicki. "Kadry Morskie Rzeczypospolitej. Tom II. Polska Marynarka Wojenna. Część I. Korpus oficerów 1918-1947." Wyższa Szkoła Morska, Gdynia 1996. (ISBN 83-86703-50-4)
Strona internetowa Marynarki Wojennej Rzeczypospolitej Polskiej - http://www.mw.mil.pl