System polityczny

Z Wikipedii

System polityczny - ogół organów państwowych, partii politycznych oraz organizacji i grup społecznych (formalnych i nieformalnych), uczestniczących w działaniach politycznych w ramach danego państwa oraz ogół generalnych zasad i norm regulujących wzajemne stosunki między nimi.

Termin pojawił się w literaturze w latach 70. XX wieku, zastępując dotychczas używany "system rządów".

Spis treści 1 Charakterystyka typowych systemów politycznych na świecie 2 Modele ustrojowe w państwach demokratycznych 3 Główne elementy systemu politycznego 4 Zobacz też

[edytuj] Charakterystyka typowych systemów politycznych na świecie

• liberalny;
  • konkurencyjny system partyjny;
  • instytucjonalne zabezpieczenie praw;
  • silne civil society;
  • wolne wybory poddane społecznej kontroli;
  • bazowanie na demokracji większościowej lub konsensualnej;
• postkomunistyczny;
  • wyznaczone na przełomie lat 80. i 90. trzy cele transformacji:
    • demokracja parlamentarna;
    • gospodarka rynkowa;
    • suwerenność narodowa;
  • różne tempo realizacji wytyczonych celów;
  • wzrastająca rola partii politycznych;
  • wysokie koszty społeczne transformacji;
  • zjawisko korupcji na szeroką skalę;
• wschodnioazjatycki;
  • wzrost i budowa dobrobytu;
  • aprobata dla liderów silnego rządu;
  • szacunek dla państwa;
• islamski;
  • stosunki polityczne są zgodne z zasadami religijnymi islamu, bazują na nauce Mahometa;
  • występowanie odmian fundamentalistycznych islamu, np. z tendencjami absolutystycznymi (Arabia Saudyjska), lub też rewolucyjnego populizmu (Iran za rządów Chomeiniego do 1989 r.);
• reżim wojskowy;
  • podporządkowanie wszystkich czynników kształtujących system polityczny władzom wojskowym;
  • występowanie różnej formy reżimu wojskowego, np. klasyczna wojskowa junta, czy też spersonalizowana dyktatura wojskowa wspierana przez armię z charyzmatycznym przywódcą

[edytuj] Modele ustrojowe w państwach demokratycznych

• system parlamentarno-komitetowy (np. Szwajcaria - bez wyraźnie zarysowanego podziału władz. Dużą rolę odgrywa natomiast demokracja bezpośrednia),
• system parlamentarny (Prezydent powoływany jest przez parlament. Przezeń powoływany jest także rząd. Parlament odgrywa więc w takim państwie rolę dominującą. Głowa państwa nie ponosi odpowiedzialności politycznej ze względu na jej niewysoką rangę. Jest jedynie odpowiedzialna konstytucyjnie, np. za zdradę),
• system prezydencki (np. Stany Zjednoczone - Prezydent łączy w sobie funkcję głowy państwa i szefa rządu. Kieruje on całą władzą wykonawczą, wytycza politykę zagraniczną, wybiera rząd),
• systemy mieszane, m.in.:
  • półprezydencki (Inaczej semiprezydencki lub parlamentarno-prezydencki. Głowa państwa ma prawo rozwiązać parlament, ponadto pochodzi ona z wyborów powszechnych. Taki system można zaobserwować np. we Francji, a także teoretycznie w Rosji - w praktyce istnieje tam jednak system prezydencki),
  • parlamentarno-gabinetowy.

Wyróżnia się ponadto typowy dla Niemiec system kanclerski. Szefem jest tylko i wyłącznie kanclerz. Prezydent pełni funkcje reprezentatywne - nie jest więc ważny w państwie.

[edytuj] Główne elementy systemu politycznego

• Społeczność, której byt jest współzależny, składająca się z grup o interesach zbieżnych i sprzecznych,
• Organizacje artykułujące i reprezentujące interesy tych grup poprzez zdobywanie i sprawowanie władzy państwowej bądź wywieranie na nią wpływu,
• Instytucje władzy państwowej, dysponujące monopolem uzgadniania interesów zarówno sposobami perswazji, jak i przymusu,
• Formalne i zwyczajowe normy regulujące wzajemne relacje i funkcjonowanie wszystkich części składowych systemu.

[edytuj] Zobacz też

• Państwo
• Ustrój terytorialny