Nowy Tomyśl

Początki Nowego Tomyśla sięgają XIII w., choć pierwsze ślady osadnictwa na tych obszarach pochodzą sprzed 11 tys. lat (m.in. pozostałości grobów skrzynkowych koło Wytomyśla i smolarni pod Jastrzębskiem Starym). Od średniowiecza znana była wieś Tomyśl, położona pośród wielkich kompleksów leśnych. W XVIII w. okolice Tomyśla zaczęli zagospodarowywać osadnicy olęderscy, sprowadzani przez właścicieli tych ziem, rodzinę Szołdrskich. Wśród nowych mieszkańców dominowali protestanccy Niemcy z Brandenburgii, Śląska i Pomorza, toteż wkrótce koniecznością stała się budowa zboru ewangelickiego. Świątynia powstała w osadzie nova colonia Glinki w 1780 r., a kilka lat później Feliks Szołdrski postanowił lokować koło kościoła nowe miasto. Ostatecznie osadzie nadano prawa miejskie i nazwę Nowy Tomyśl 8 kwietnia 1786 r. przywilejem wydanym przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Wieś dla odróżnienia nazwano Starym Tomyślem.

Już kilka lat po powstaniu miasto włączono do zaboru pruskiego. Podczas wojen napoleońskich Nowy Tomyśl znalazł się w granicach Księstwa Warszawskiego, żeby w 1815 r. znów powrócić we władanie państwa pruskiego. Miastem powiatowym stał się w 1848 r., kiedy Buk utracił ten przywilej w ramach kary za udział w Wiośnie Ludów.

Powstańcy wielkopolscy wyzwolili Nowy Tomyśl 3 stycznia 1919 r. Podczas II wojny światowej obszar ten był terenem silnej akcji germanizacyjnej, a mieszkańców polskiego pochodzenia często wywożono na roboty do Niemiec. Walki o miasto zakończyły się 27 stycznia 1945 r.

[edytuj] Zabytki

kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa – pierwotnie zbór ewangelicki z 1780 r., na planie krzyża greckiego o równych ramionach
ratusz z 1879 r., obecnie siedziba sądu
budynek poczty z 1884 r. przy ul. Piłsudskiego
młyn z 1885 r. przy ul. Zbąszyńskiej
kościół pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy z 1895 r.
kamienice z drugiej połowy XIX w. i początków XX w. (m.in. pl. Chopina 17, ul. Poznańska 8)

[edytuj] Położenie geograficzne

Nowy Tomyśl leży w zachodniej części województwa wielkopolskiego, przy osi Warszawa-Poznań-Berlin. Przez gminę przebiega autostrada A2 oraz międzynarodowa linia kolejowa.

[edytuj] Gospodarka

W Nowym Tomyślu i okolicach działa kilka znaczących firm. Jedną z najbardziej znanych jest Fabryka Narzędzi Chirurgicznych "Chifa", dziś znana pod nazwą "Aesculap Chifa" sp. z o.o., należąca do koncernu "B. Braun". Inne duże firmy to "Top-Tomyśl" (zakłady mleczarskie) czy położony w pobliskiej Paproci "Bartex" (największy polski importer win).

W okolicach miasta silnie rozwinięte jest rolnictwo, szczególnie nastawione na nietypowe uprawy. Charakterystyczne dla gminy są rozległe plantacje chmielu (90 ha) oraz szparagów (65 ha). W całym kraju Nowy Tomyśl słynie też jako miasto wikliniarzy. Tradycje te sięgają XIX w., kiedy w te okolice sprowadzono z Ameryki Północnej specjalne odmiany wikliny. W mieście co roku we wrześniu organizowany jest Jarmark Chmielo-Wikliniarski.