Melchior Wańkowicz
Z Wikipedii
Melchior Wańkowicz, pseud. Jerzy Łużyc (ur. 10 stycznia 1892 r. w Kałużycach na Mińszczyźnie, zm. 10 września 1974 r. w Warszawie), polski pisarz, dziennikarz, reportażysta i publicysta.
Absolwent L.O. im. Jana Zamoyskiego w Warszawie. Studiował prawo na UJ, które ukończył w Warszawie w 1922 r.. Był podoficerem Związku Strzeleckiego. Pseudonimu Jerzy Łużyc używał w 1909 roku, a także później, drukując we własnym wydawnictwie "Rój". W Bukareszcie, gdzie przebywał od września 1939 roku do końca 1940 r., wydał jako Jerzy Łużyc książkę Te pierwsze walki.
Pochodził z rodziny ziemiańskiej herbu Lis odm. W 1916 r. poślubił Zofię z Małagowskich. W 1917 r. wstąpił do I Korpusu Polskiego w Rosji. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej.
Założyciel i współwłaściciel wydawnictwa "Rój". W latach 1939-1958 na emigracji, 1943-1946 jako korespondent wojenny brał udział m.in. w walkach na Monte Cassino. W latach 1949-1959 w USA, wrócił potem do kraju. W związku z Listem 34 aresztowany pod zarzutem współpracy z RWE, otrzymał wyrok z zawieszeniem. Jego córka Krystyna zginęła jako sanitariuszka w powstaniu warszawskim. Druga córka Marta po wojnie została w USA.
Niekwestionowany mistrz reportażu, jedna z największych indywidualności polskiej literatury XX wieku. Już w latach szkolnych siedział w więzieniu za działalność konspiracyjną. W 1909 r. założył konspiracyjne pismo Wici, drukowane w nakładzie dwóch tysięcy egzemplarzy, w którym zadebiutował jako Jerzy Łużyc. W czasie I wojny światowej skazany na rozstrzelanie. Przed II wojną światową oskarżany przez piłsudczyków o sympatie endeckie i odwrotnie. Za jego największe dzieło uznaje się trzytomową monografię Bitwa o Monte Cassino, w której złożył hołd żołnierzom generała Andersa. Wydawana wiele razy w PRL, książka zawsze była cenzurowana. Od 1990 roku ukazuje się w pełnej wersji. Po powrocie do Polski bojkotowany przez środowisko emigracyjne, zaliczył jeszcze w 1964 r. pięć tygodni więzienia za "szkalowanie Polski Ludowej". Kochany za to przez czytelników. (patrz książka: Aleksandra Ziolkowska-Boehm : Blisko Wańkowicza, Proces Melchiora Wańkowicza 1964 roku, i Na tropach Wańkowicza).
Ważniejsze dzieła to: Tworzywo, Opierzona rewolucja, Szczenięce lata, Na tropach Smętka, Ziele na kraterze, Bitwa o Monte Cassino, Hubalczycy, Westerplatte, Karafka la Fontaine'a.
[edytuj] Dzieła
- Anoda-katoda
- Atlantyk-Pacyfik
- Bitwa o Monte Cassino
- C.O.P - ognisko siły
- Czerwień i Amarant
- De profundis
- Drogą do Urzędowa
- Dwie prawdy
- Dzieje rodziny Korzeniewskich
- Hubalczycy
- Karafka La Fontaine'a
- Kaźń Mikołaja II
- Klub trzeciego miejsca
- Królik i oceany
- Kundlizm
- Na tropach Smętka
- Opierzona rewolucja
- Polacy i Ameryka
- Prosto od krowy
- Przez cztery klimaty
- Reportaże zagraniczne
- Strzępy epopei
- Szczenięce lata
- Szkice spod Monte Cassino
- Szpital w Cichiniczach
- Sztafeta
- Tędy i owędy
- Tworzywo
- W kościołach Meksyku
- W pępku Ameryki
- W ślady Kolumba
- Walczący Gryf
- Westerplatte
- Wojna i pióro
- Wrzesień żagwiący
- Ziele na kraterze
- Zupa na gwoździu
- Zupa na gwoździu - doprawiona
Pod redakcją (wstęp, przypisy i opracowanie) Aleksandry Ziółkowskiej-Boehm ukazały się:
- Dzieła emigracyjne i Dzieła powojenne Melchiora Wańkowicza
- Korespondencja Krystyny i Melchiora Wańkowiczów (1993)
- Korespondencja Jerzy Giedroyć-Melchior Wańkowicz (2000)
- King i Królik. Korespondencja Zofii i Melchiora Wańkowiczów, 2 tomy (2004)
[edytuj] Zobacz też
- Aleksandra Ziółkowska (inna pisownia Aleksandra Ziolkowska-Boehm)- asystentka pisarza, której zadedykował drugi tom Karafki La Fontaine'a i zapisał w testamencie swoje archiwum; autorka książek o, między innymi, Melchiorze Wańkowiczu, jak: "Blisko Wańkowicza", "Na tropach Wankowicza", "Proces 1964 roku Melchiora Wankowicza".
- Zofia Romanowiczowa - asystentka pisarza przy pisaniu Monte Cassino we Włoszech. Po wojnie zamieszkała w Paryżu. Poświęciła pisarzowi książkę Sono felice.
- Krzysztof Kąkolewski - autor książki - zapisu rozmów z pisarzem Wańkowicz krzepi.
- Mieczysław Kurzyna - autor książki O Wańkowiczu nie wszystko.
