Leon Kieres

Z Wikipedii

Leon Kieres (ur. 26 maja 1948 w Kolonii Zielonej (województwo podlaskie) – polski prawnik, prezes Instytutu Pamięci Narodowej w latach 2000-2005. Od 2006 przewodniczący Sejmiku Województwa Dolnośląskiego.

Szkołę podstawową oraz średnią ukończył w Koszalinie, gdzie zdał również egzamin maturalny. Od roku 1966 studiował na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie 20 czerwca 1970 roku uzyskał tytuł magistra. Następnie rozpoczął studia doktoranckie, które zakończył pomyślnie obroną rozprawy doktorskiej w 1975 r. W 1985 otrzymał stopień doktora habilitowanego.

Od 1 października 1970 r. do 31 sierpnia 1971 r. pracował jako młodszy bibliotekarz w Bibliotece Uniwersytetu Wrocławskiego. Następnie został zatrudniony na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego w Instytucie Nauk Administracyjnych w charakterze asystenta (od października 1971 r.), adiunkta (od października 1976 r.), docenta (od stycznia 1986 r.), profesora nadzwyczajnego (od czerwca 1991 r.)

Decyzją z dnia 22 października 1996 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej przyznał mu tytuł profesora nauk prawnych.

W latach 1980 - 2000 był członkiem NSZZ Solidarność. Brał udział w I Zjeździe „Solidarności” w Gdańsku w charakterze doradcy delegacji regionu Dolny Śląsk. Pełnił również funkcję eksperta prawnego Zarządu Regionu NSZZ Solidarność oraz funkcję Sekretarza Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” Uniwersytetu Wrocławskiego. Był także ekspertem tajnej Komisji Krajowej związku.

W 1990 r. i 1994 r. został wybrany radnym Wrocławia. Będąc przedstawicielem Rady Miejskiej w Sejmiku Samorządowym pełnił funkcję Przewodniczącego Prezydium. Podczas działalności samorządowej był także delegatem do Krajowego Sejmiku Samorządu Terytorialnego i członkiem Prezydium, a także członkiem Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W 1994 r. został powołany do Rady ds. Samorządu Terytorialnego przy Prezydencie RP. W 1998 r. został wybrany w pierwszych powszechnych wyborach na radnego Sejmiku Województwa Dolnośląskiego.

W latach 1992 – 2004 reprezentował Polskę w Kongresie Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy. W roku 1995 został wybrany wiceprzewodniczącym Izby Regionów Kongresu Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy. Z ramienia Kongresu w roku 1997 był obserwatorem wyborów samorządowych w Chorwacji oraz wyborów municypalnych w Bośni i Hercegowinie w 1998 r.

W trakcie powodzi z lata 1997 r. we Wrocławiu czynnie włączył się w akcje zarządzania kryzysowego i niesienia pomocy, czym zyskał uznanie mieszkańców miasta.

W 1997 r. został wybrany senatorem IV kadencji Senatu RP z okręgu wrocławskiego. Podczas wypełniania mandatu senatora był wiceprzewodniczącym senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz członkiem Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej.

8 czerwca 2000 r. Sejm RP wybrał profesora Leona Kieresa na stanowisko Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. 30 czerwca 2000 r. złożył ślubowanie - rozpoczynając tym samym urzędowanie jako Prezes Instytutu. Zorganizował od podstaw centralę IPN oraz 11 oddziałów terenowych, inaugurując pracę trzech pionów merytorycznych: archiwalnego, prokuratorskiego i edukacyjnego. W trakcie urzędowania doprowadził do wyjaśnienia m. in. sprawy mordu w miasteczku Jedwabne oraz rozpoczęcia monumentalnego, polskiego śledztwa w sprawie zbrodni w Katyniu.

Na początku roku 2005 Gazeta Wyborcza artykułem pod tytułem Ubecka lista krąży po Polsce ogłosiła w sposób sensacyjny fakt wyniesienia z IPN jawnej listy katalogowej osób z archiwalnego zasobu warszawskiego IPN przez ówczesnego dziennikarza Rzeczpospolitej B. Wildsteina. 18 lutego 2005 r. profesor Leon Kieres jako Prezes Instytutu Pamięci Narodowej złożył przed Sejmem wyjaśnienia dotyczące okoliczności wyniesienia „listy” i sytuacji z tym związanej. Posłowie zaakceptowali przedłożoną informację 385 głosami za, 19 przeciw i 15 wstrzymującymi się.

Kolejne miesiące w działalności Prezesa IPN związane były z przekazaniem komisji śledczej ds. Orlenu materiałów IPN dotyczących świadków zeznających przed komisją. Pomimo różnych ocen prawnej możliwości przekazania takich materiałów Leon Kieres zgodził się na udostępnienie ich komisji pod kilkoma warunkami, m. in., że w każdym przypadku będzie odrębne, pisemne uzasadnienie wniosku, a także zapewnienie, że wykorzystanie udostępnionych informacji nie naruszy dóbr osobistych. Ponadto prof. Kieres zaznaczył, że z teczkami posłowie komisji będą mogli zapoznać się tylko w siedzibie IPN.

W kwietniu 2005 roku, po pogrzebie Ojca Świętego Jana Pawła II, po Polsce, a zwłaszcza po Krakowie, zaczęły krążyć pogłoski o agencie służb bezpieczeństwa PRL w najbliższym otoczeniu zmarłego papieża. W atmosferze podejrzeń i pomówień w dniu 27 kwietnia, za jednomyślną zgodą Kolegium IPN, Leon Kieres zdecydował się złożyć w siedzibie Instytutu, przed licznymi przedstawicielami mediów, następującą informację:

Korzystając z ustawowych uprawnień Prezesa IPN, które pozwalają w szczególnych przypadkach na ujawnienie wiadomości stanowiących tajemnicę państwową, przekazuję do publicznej wiadomości, iż w wyniku badań dotyczących polskiego Kościoła katolickiego ustalono, że w zasobie IPN znajdują się dokumenty wskazujące, iż o. Konrad Stanisław Hejmo był w latach 80. tajnym współpracownikiem organów bezpieczeństwa PRL o pseudonimach «Hejnał», «Dominik». Wyniki prac badawczych na ten temat zostaną opublikowane w najbliższym czasie.

W wyniku „sprawy o. Hejmo” utracił zaplecze polityczne w PO i PiS, czyli wśród faworytów zbliżających się wyborów parlamentarnych. Spośród wszystkich liczących się partii na scenie politycznej deklarujących wybór Leona Kieresa na kolejną kadencję Prezesa Instytutu (nie należały do nich jedynie: LPR i SLD) poparcie dla jego osoby utrzymała wyłącznie SdPl oraz liczni wrocławscy politycy, głównie Platformy Obywatelskiej. W związku z powyższym Kolegium IPN 18 maja 2005 r. postanowiło nie rekomendować Sejmowi prof. Leona Kieresa jako kandydata na Prezesa.

Po upływie kadencji 30 czerwca 2005 r. kierował pracami IPN do momentu złożenia w dniu 29 grudnia 2005 r. ślubowania przed Sejmem przez nowego Prezesa Instytutu dra hab. Janusza Kurtykę, którego Kolegium poparło 21 września 2005 r., a Sejm wybrał 9 grudnia, za zgodą Senatu wyrażoną w uchwale z dnia 22 grudnia 2005 r.

Jesienią 2006 r. podjął decyzję o powrocie do działalności samorządowej i zdecydował się na start w wyborach samorządowych do Sejmiku Województwa Dolnośląskiego, z pierwszej pozycji na liście PO w okręgu podwrocławskim.

W trakcie swojej działalności publicznej i naukowej był wielokrotnie odznaczany: w 1996 r. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za czynny udział w reformowaniu struktur państwa, w 1998 r. papieskim Orderem Św. Sylwestra, w 2002 r. Medalem Św. Jerzego przyznawanym przez redakcję Tygodnika Powszechnego. W styczniu 2004 r. z rąk Jego Ekscelencji Arcybiskupa Józefa Życińskiego – Metropolity Lubelskiego otrzymał Medal Lumen Mundi. W marcu 2004 r. Gazeta Prawna przyznała Prezesowi IPN nagrodę Złoty Paragraf i tytuł Prawnika Roku 2003. Podczas inauguracji Jubileuszowego Roku Akademickiego 2004/2005 na Politechnice Gdanskiej otrzymał tytuł doktora honoris causa tejże uczelni. Na początku roku 2005 odebrał - razem z ostatnim Prezydentem RP na Wychodźstwie Ryszardem Kaczorowskim - tytuł Człowieka Roku 2004 przyznany przez Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski oraz Federację Regionalnych Związków Gmin i Powiatów RP.