Justynian I Wielki
Z Wikipedii
Justynian I Wielki, Iustinianus Flavius (właśc. Petrus Sabbatius) (ur. 11 maja 483 - zm. 13 listopada 565) - cesarz bizantyjski od 1 sierpnia 527 do 13 listopada 565. Siostrzeniec cesarza Justyna.
W 525 roku poślubił Teodorę. Został ogłoszony przez Justyna współcesarzem 1 kwietnia 527, a koronowany razem z Teodorą przez patriarchę w Hagia Sophia cztery dni później. Od 1 sierpnia, kiedy zmarł Justyn, Justynian był jedynym władcą Konstantynopola.
Zdolny, energiczny i dobrze wykształcony, zanim objął władzę, był oficerem konnej straży przybocznej cesarza tzw. scholarów.
Jeden z największych cesarzy, którzy rozwinęli Bizancjum bardzo energicznie, co spowodowało że stało się ono prawie nie do zdobycia. Po śmierci swojego wuja Justyna I Justynian I postawił sobie ambitny cel odzyskania terytorium dawnego Cesarstwa Rzymskiego (Imperium Romanum) i jego potęgi. Prowadził więc wojny w Italii z Gotami, w Azji z Persami i w Afryce z Wandalami. Wodzowie Belizariusz i Narses odzyskali Afrykę, Italię i południowo-wschodnią część Hiszpanii, jednak nie były to trwałe podboje.
W roku 529 na rozkaz Justyniana zamknięto Akademię Platońską. Skupieni w niej filozofowie uciekli do Persji, część z nich znalazła schronienie w Harranie.
Justynian był sprawnym reformatorem administracji państwowej. Niestety wprowadzane reformy i wojny obciążały skarb państwa i Justynian podnosił podatki. 11 stycznia 532 mieszkańcy Konstantynopola po odrzuceniu przez cesarza ich żądań dotyczących obniżenia podatków i zmniejszenia kosztów administracji wzniecili powstanie zwane powstaniem "Nika" (od okrzyku "zwyciężaj" podczas walk cyrkowych). Justynian z trudem utrzymał władzę, bunt został krwawo stłumiony przez jednego z jego wodzów Belizariusza - zginęło ok. 30 tysięcy ludzi.
W 553 roku Justynian zwołał do Konstantynopola sobór, nie licząc się z opinią hierarchii kościoła Zachodu. Na soborze zostały potępione poglądy Ibasa i Teodoreta z Cyru.
Czas panowania Justyniana przyniósł wiele pozytywnych zmian dla cesarstwa. Powołał komisję, złożoną z prawników i uczonych, której zadaniem było unowocześnienie i usystematyzowanie prawa rzymskiego. Na czele zespołu stanął prawnik Trybonian. Najpierw komisja wydała Digesta - zbiór opinii wybitnych rzymskich prawników na temat konkretnych przypadków prawnych. Największą zasługą justyniańskiej komisji kodyfikacyjnej było spisanie "Kodeksu Justyniana" (Corpus iuris civilis, 528-534). Również jego słynna małżonka Teodora przyczyniła się do nadania kobietom w kodeksie wielu praw.
Za panowania Justyniana I Wielkiego powstało wiele budowli użyteczności publicznej, a prestiżowym przedsięwzięciem było ufundowanie trzeciej (dwie poprzednie uległy zniszczeniu) bazyliki Hagia Sofia (Świętej Mądrości) w Konstantynopolu. Świątynie budował władca nawet w dalekich prowincjach - np. Kościół San Vitale w Rawennie. Monumentalne budowle, akwedukty, drogi i mosty oraz łaźnie publiczne miały zapewnić Justynianowi propagandowy sukces wśród obywateli cesarstwa. Jednak kwitnące donosicielstwo, brak tolerancji religijnej (potajemne praktyki były karane śmiercią), ostra cenzura i próżność cesarza psuły ten wizerunek. W 542 roku w Konstantynopolu wybuchła trwająca 4 miesiące epidemia dżumy, którą nazwano plagą Justyniana. Dziennie zabierała życie nawet 10 tysiącom osób.
| Poprzednik Justyn I |
 |
Cesarz bizantyjski 527 - 565 |
|
Następca Justyn II |
